حضور ومشارکت زنان در نهضت به اندازه ای چشمگیر و اثر بخش بوده، که امام خمینی ارزش فعالیت این بانوان را در به ثمر بخشیدن انقلاب اسلامی ایران را بیشتر از مردان میدانند .
« خواهرهاى ما که در عصر نهضت شرکت داشتند ارزش اعمال آنها بیشتر بود از ارزش اعمال مردها، آنها با پردههاى عفاف بیرون آمدند و با پرده عفاف با مردان هم صدا شدند و پیروزى را تحصیل کردند و حالا هم با قصد خالص آنچه که در ایام عمر تهیه کردند براى مستمندان دادند. این ارزش دارد، متمکنین اگر میلیونها بدهند، به قدر ارزش این نیست.» (صحیفه امام، ج ۷ ص ۳۴۲ )
« نهضت اسلامى به برکت اسلام چنان تحولى در نفوس زن و مرد جامعه به وجود آورده که ره صد ساله را یکشبه طى نموده است. و شما ملت شریف دیدید که زنهاى محترم متعهد ایران، پیشاپیش مردان به میدان رفته و سد عظیم شاهنشاهى را در هم شکستند و ما و همه مرهون قیام و اقدام آنان هستیم؛ و پس از شکست ابرقدرتها و ریشههاى فاسد آنان مىتوانیم بحق، روزى را روز زن قرار دهیم و به جهان و جوامع بشرى با افتخار و سرفرازى از زن و پیشرفت آن در جمهورى اسلامى گفتگو کنیم. » (صحیفه امام، ج ۱۲ ص ۲۷۵ )
امام خمینی در خصوص اجتماعات مختلف بانوان که به برکت انقلاب اسلامی بوجود آمد و در جهت احکام الهی تلاش مینمایند میفرمایند :
« پس روز زن، روز با اهمیتى است و امروز روز زن است و امروز روز مخدرات است و اجتماع عظیم؛ اجتماع از اقشار مختلفه آنهایى که نمىتوانستند با هم مجتمع باشند؛ آنهایى که اختناق نمىگذاشت با هم مجتمع شوند، همه با هم مجتمع شدند؛ همه با هم، برادر و خواهر، برادر و خواهروار مجتمع شدند. مجتمع شدند در مکان مقدس، مکان مقدس فیضیه، محلى که علم از آنجا به همه اقطار سرازیر مىشود. محلى که احکام الهى در آن بیان مىشود. مکانى که از آن علم به همه جا رفت و از علم [نیز] جهاد به همه جا.» (صحیفه امام، ج ۷ ص ۳۴۲ )
قداست ومنزلت مادران وبانوان ایثارگر وخدمتگزار ایران اسلامی در پیروزی انقلاب ودوران هشت سال دفاع مقدس به اندازه ای است که امام خمینی درود خود را نثارشان میکند . ایشان بسیاری از موفقیتهای نظام اسلامی را مرهون خدمات زنان دانسته وبر این اعتقادند که فعالیتهای آنها، تلاش مضاعف مردان را موجب میگردد.
« درود خداوند بر زنانى که در این انقلاب و در دفاع از میهن، به درجه والاى شهادت نایل شدهاند. و بر آنانى که در بیمارستانها و درمانگاهها در خدمت معلولان و بیماران مىباشند. و درود بر مادرانى که جوانان خود را با افتخار از دست داده اند. » (صحیفه امام، ج ۱۴ ص ۳۱۷ )
« خانمهاوبانوان ایران قدمهاى بزرگى در راه اسلام و در راه نجات خودشان از قیدهایى که بسته بودند به دست و پاى آنها، نجات یافتند. و من این روز مبارک [سالروز تولد حضرت فاطمه (س) و روز زن ]را به همه بانوان و خصوصاً حاضرین تبریک عرض مىکنم. و امیدوارم که همان طورى که شما خانمها در همه امورى که مربوط به پیشرفت اسلام در قبل از این انقلاب و در زمان انقلاب و بعد از انقلاب داشتید، به همین نحو خداوند توفیق بدهد به شما که با تعهد باقى باشید و خدمت کنید به این کشورى که در زیر ستم ستمکاران پایمال شده بود؛ حقوق شما پایمال شده بود و حقوق همه. ماها را مىخواستند که از [نقشه] جغرافیا خارج کنند، و مىخواستند که جوانهاى ما را به فسادها بکشند، و خانمهاى ما را بر خلاف آن مشىاى که باید بکنند، بکشانند. خداى تبارک و تعالى به همه ما منت گذاشت و توفیق داد که تا کنون در این راه موفق بودیم و موفق شدیم.و ما بسیارى از موفقیتها را مرهون خدمتهاى شما بانوان مىدانیم. شما هستید که علاوه بر آنکه خودتان فعالیت مىکنید، فعالیت را در مردها مضاعف مىکنید. و شما بودیدکه در زمان طاغوت تحت رنج و شکنجه روحى واقع شدید و بحمد اللَّه با قدرت خودتان و تعهد خودتان آن قدرت شیطانى غرا [را] از صفحه روزگار بیرون کردید و نگذاشتید که آن خیالهایى که آنها در سر خودشان و در خاطر خودشان پخته بودند، آن خیالها به نتیجه برسد. و خدا مىداند که اگر نبود این نهضت، و نبود کوشش ملت ایران از زن و مرد و جوان و پیر و بزرگ و کوچک، این ملت همه چیزش را از دست داده بود و مىداد. و شما بحمد اللَّه زحمت کشیدید، رنج بردید و در همه مراحل پایدارى کردید. » (صحیفه امام، ج ۱۹ ص ۱۸۴)
۴-۳- زنان ودفاع مقدس
تجاوز به حقوق بشر و برخوردهای مسلحانه واشغال نظامی، تعدی به اصول بنیادی انسانی است . با وجود اینکه در اکثریت قریب به اتفاق جنگها این مردان هستند که در حملات ودرگیریهای نظامی شرکت میکنند اما زنان نیز قربانیان و یا مهاجران و افراد بی مکان و بی پناه این جنگها را تشکیل میدهند ویا مورد هتک حرمت واقع میشوند .آنچه تاکنون ازتصویر زنان در دفاع مقدس نشان داده شده سایههای مبهمی است از حضور پر قدرت آنها، درحالی که به استناد پیان امام خمینی نیمی از بار جنگ را بردوشهای خود میکشیدند وکمتر نامی از آنها برده میشد.
« کجا شما همچو چیزى دارید که دوش به دوش مردها و پاسدارها و ژاندارمرى و ارتش و همه قواى مسلح، دوش به دوش اینها، زنها هم همراهى بکنند؟ هر که هر قدرى مىتواند.»( صحیفه امام ج۱۳ ص ۲۹۴ )
چندین ماه پـس از شروع جنگ امام خمینی، ارزش مبارزه و تلاش زنان را بالاتر و ارزشمنـدتـر از مردان اعلام مینمایند . ایشان در جمع بانوان عضـو جهاد دانشگاهی فرمـودند:
« عواطفی که در بانـوان است, مخصـوص خـودشان است و در مـردها ایـن عواطف نیست. لهذا آن چیزی که در پشت جبهه از روی عواطف از بـانـوان صـادر میشــود, بیشتر و بالاتـر و ارزنـده تـر است از آن چیزی که از مـردها صادر میشـود. به مـوجب عواطفـی که بانـوان دارنـد, آنها بـرای جبهه کارهای بسیار مفید انجام داده اند و میدهند.» (صحیفه نور، ج۱۴ ص۲۳۰)
امام خمینی بر حضور شجاعانه بانوان در صحنه دفاع مقدس وانقلاب افتخار نموده وبر آنها درود ورحمت خداوند را نثار میکنند.قلمها را از نوشتن شجاعت وشهامت این زنان از خود گذشته، عاجز دانسته، به ذکر خاطره ای از ایثار یک دختر ایرانی که با یک پاسدار جانباز ازدواج کرده، میپردازند .همچنین یک توصیه و نصیحت پدرانه به بانوان جوان که همسرانشان را در راه خدا از دست داده اند مینمایند .
« پیروز و سرافراز باد نهضت اسلامى زنان معظم ایران. افتخار بر این قشر عظیمى که با حضور ارزشمند و شجاعانه خود در صحنه دفاع از میهن اسلامى و قرآن کریم، انقلاب را به پیروزى رسانده و اکنون هم در جبهه و پشت جبهه در حال فعالیت و آماده فداکارى هستند. رحمت خداوند بر مادرانى که جوانان نیرومند خود را به میدان دفاع از حق فرستاده و به شهادت ارجمند آنان افتخار مىکنند. » (صحیفه امام، ج ۱۴ ص ۳۱۷ )
« ما باید امروز که روز زن است و به حقیقت در ایرانِ عزیز روز زن است، به زنان خویش افتخار نماییم. چه افتخارى بالاتر از این که زنان بزرگوار ما در مقابل رژیم ستمکار سابق، و پس از سرکوبى آن، در مقابل ابرقدرتها و وابستگان آنان در صف اول ایستادگى و مقاومت از خود نشان داده اند که در هیچ عصرى چنین مقاومتى و چنین شجاعتى از مردان ثبت نشده است. مقاومت و فداکارى این زنان بزرگ در جنگ تحمیلى آن قدر اعجابآمیز است که قلم و بیان از ذکر آن عاجز بلکه شرمسار است.این جانب در طول این جنگ صحنههایى از مادران و خواهران و همسران عزیز از دست داده دیدهام که گمان ندارم در غیر این انقلاب نظیرى داشته باشد. و آنچه براى من یک خاطره فراموش نشدنى است- با اینکه تمام صحنهها چنین است- ازدواج یک دختر جوان با یک پاسدار عزیز است که در جنگ هر دو دست خود را از دست داده و از هر دو چشم آسیب دیده بود. آن دختر شجاع با روحى بزرگ و سرشار از صفا و صمیمیت گفت: «حال که نتوانستم به جبهه بروم، بگذار با این ازدواج دیْن خود را به انقلاب و به دینم ادا کرده باشم.» عظمت روحانى این صحنه و ارزش انسانى و نغمههاى الهى آنان را نویسندگان، شاعران، گویندگان، نقاشان، هنرپیشگان، عارفان، فیلسوفان، فقیهان و هر کس را که شماها فرض کنید، نمىتوانند بیان و یا ترسیم کنند. و فداکارى و خداجویى و معنویت این دختر بزرگ را هیچ کس نمىتواند با معیارهاى رایج ارزیابى کند.و این روز مبارک، روز این زن و این زنهاست- که خدایشان براى اسلام و ایران و عظمت آن پایدار نماید.» (صحیفه امام، ج ۱۶ ص ۱۹۴ )
« هم اکنون یک نصیحت مخلصانه و پدرانه به بانوانى که جوانند و همسرانشان [در جنگ ]به لقاء اللَّه پیوستهاند مىنمایم که از ازدواج، این سنت ارزنده الهى سرباز نزنند و با ازدواج خود یادگارهایى چون خود، مقاوم و ارزنده به جاى گذارند، و به وسوسه بعضى اشخاصِ بىتوجه به صلاحها و فسادها گوش فراندهند. و نیز به پاسداران و سربازان و جوانان عزیز تذکر مىدهم که ازدواج با این بانوان را غنیمت شمرده و با انتخاب همسرانى چنین ارزنده به زندگى شرافتمندانه خویش ادامه دهند. خداوند تعالى یار و مددکارتان باد.درود و سلام بىپایان بر زن و زنها، این عناصر ارزنده و مقاوم. مبارک باد بر همه، روز ارزشمند زن. خداوند پشتیبان این کشور عزیز باشد و یار و یاور همه..» (صحیفه امام، ج ۱۶ ص ۱۹۵ )
امام خمینی، زنان و مردان ایران را در دو موضوع مهم تحصیل و دفاع از اسلام توصیه مینمایند .
« و من امیدوارم که شما بپذیرید و شما هم به آن وظایفى که باید عمل کنید که هم در میدان تحصیل که یکى از امور مهمه است مجاهده کنید و هم در میدان دفاع از اسلام، این از مهماتى است که بر هر مردى، بر هر زنى، بر هر کوچک و بزرگى جزء واجبات است. دفاع از اسلام، دفاع از کشور اسلامى، احدى از علماى اسلام، احدى از اشخاصى که در اسلام زندگى کردهاند و مسلم هستند، در این جهت خلاف ندارند که این واجب است. آن چیزى که محل حرف است، محل صحبت است، قضیه جهاد اولى است، آن بر زن واجب نیست، اما دفاع از حریم خودش، از کشور خودش، از زندگى خودش، از مال خودش و از اسلام، دفاع بر همه واجب است. اگر دفاع بر همه واجب شد، مقدمات دفاع هم باید عمل بشود، از آن جمله قضیه اینکه ترتیب نظامى بودن، یادگرفتن انواع نظامى بودن را براى آنهایى که ممکن است. این طور نیست که واجب باشد بر ما که دفاع کنیم و ندانیم چه جور دفاع کنیم، باید بدانیم چه جور دفاع مىکنیم. البته در آن محیطى که شما تعلیم نظامى مىبینید باید محیط آزاد باشد، محیط صحیح باشد، محیط اسلامى باشد، همه جهات عفاف محفوظ باشد، همه جهات اسلامى محفوظ باشد.» (صحیفه نور، ج ۱۹ ص ۲۶۹)
« شما خانمها، شما زنها توجه به این معنا داشته باشید که همان طورى که بر مردها در جبهه لازم است که جلو بروند و پیشقدم باشند، شما هم در خارج، در پشت جبهه باید کمک کنید و مهیا بشوید که چنانچه- خداى نخواسته- یک وقت دفاع عمومى واجب شد بر همه؛ یعنى، همه ما بىاستثنا، هر کس قدرت دارد بىاستثنا، دفاع بر او واجب شد، مهیا باشید از براى دفاع. » (صحیفه امام، ج ۲۰ ص ۹)
در این جا به ذکر یکی از مهمترین بیانات امام خمینی در باب حضور و نقش زنان در شرایط لازم و زمان دفاع و آمادگی آنها و گذراندن دورههای آموزش نظامی و دفاعی میپردازیم .
« من از آنچه تا کنون به همت مردان و زنان با شرف و رزمنده شده است، امید آن دارم که در بسیج همه جانبه آموزش نظامى و عقیدتى و اخلاقى و فرهنگى با تأیید خداوند متعال موفق شوند، و دوره تعلیمات و تمرینهاى عملى نظامى و پارتیزانى و چریکى را شایسته، و به طورى که سزاوار یک ملت اسلامى بپاخاسته است، به پایان رسانند.» ( صحیفه امام، ج۱۲ ص ۱۵۹ )
« اگر یکوقت خداى نخواسته، یک هجومى به مملکت اسلامى بشود، باید همه مردم، یعنى مرد و زن مسئله دفاع دیگر این طور نیست که تکلیف مال مرد باشد، تکلیف مال یک دستهاى باشد، همه باید بروند و دفاع بکنند از مملکت خودشان. » ( صحیفه امام، ج۱۱ ص ۴۲۵ )
« اگر دفاع بر همه واجب شد، مقدمات دفاع هم باید عمل بشود، از آن جمله قضیه اینکه ترتیب نظامى بودن، یادگرفتن انواع نظامى بودن را براى آنهایى که ممکن است. این طور نیست که واجب باشد بر ما که دفاع کنیم و ندانیم چه جور دفاع کنیم، باید بدانیم چه جور دفاع مىکنیم. البته در آن محیطى که شما تعلیم نظامى مىبینید باید محیط آزاد باشد، محیط صحیح باشد، محیط اسلامى باشد، همه جهات عفاف محفوظ باشد، همه جهات اسلامى محفوظ باشد. » (صحیفه امام، ج۲۰ ص ۷)
۴-۴- نقش زنان دراستقلال وخودکفایی
فعالیت وتلاش زنان بر اساس معیارهای اسلامی در دوران اختناق وخفقان محمد رضا پهلوی، بحدی دچار رکودشده بود که بسیاری از زنان، زمینههای کار وفعالیت را رها کرده وبه همین لحاظ، خانه نشینی را بر حضور در اجتماع بی بند وبار و دور از شان ومنزلت زن مسلمان ترجیح داده بودند .اما به برکت انقلاب اسلامی و با تحول افکار واندیشه حاکم در جامعه اسلامی واحیا منزلت وجایگاه زنان و بویژه توصیه و تاکید امام خمینی بر حضور فعالانه بانوان در عرصههای تلاش وسازندگی و قطع هرگونه وابستگی به کشورهای بیگانه و استعمارگر با هدف رهایی رساندن کشور عزیز ایران اسلامی به استقلال وخود کفایی، زنان فعایتهای سازنده خود را آغاز نمودند .
« امروز زنان در جمهورى اسلامى، همدوش مردان در تلاش سازندگى خود و کشور هستند و این است معناى آزاد زنان و آزاد مردان. نه آنچه در زمان شاه مخلوع گفته مىشد، که آزادى آنان در حبسواختناق و آزار و شکنجه بود.این جانب به زنان توصیه مىکنم که رفتار زمان طاغوت را فراموش کنند و ایران عزیز را که از خودشان و فرزندانشان است، به طور شایسته بسازند که با همت همه قشرها از وابستگیها به تمام ابعادش نجات یابیم.» ( صحیفه امام، ج ۱۲ ص ۲۷۵ )
« زنهای محترمه و خانمهاى عزیز، که باید در جاهاى چه باشند، همینها در این روستاها رفتهاند و دارند درو مىکنند؛ چه مىکنند. البته دروگر نیستند به آن معنایى که رعیت دروگر [است]؛ اما یک عمل کوچک اینها همچو قدرت مىدهد به این دروگرها که اگر یک جریب[۳۰] زمین را آن وقت درو مىکردند، حالا دو جریب زمین درو مىکنند. وقتى دروگر آمد دید که این خانمهایى که باید زیر سایه بنشینند آمدند توى آفتاب و گرفتند دارند جو را درو مىکنند و جمع مىکنند، و اینها قدرتى در نفس آنها پیدا مىشود. یک ارزشى دارد عمل اینها که قدرت به آنها مىدهد، و آنها کارشان چند برابر مىشود، خیلى ارزش دارد این. وقتى ببینند شما از اروپا پا شدید آمدید، از امریکا پا شدید آمدید اینجا، براى اینکه کمک کنید به برادرهاى خودتان، ببینید چه حالى براى این رعیت پیدا مىشود. این رعیتى که هر روز یک سازمان امنیت مىرفت بالا سرش و یا شلاقى مىزد یا چه و چه. حالا مىبیند که از اقصى بلاد خارج، نه داخل، برادرانشان آمدند و مىگویند که ما آمدیم به شما کمک کنیم، ما آمدیم که با شما درو کنیم، ما آمدیم با شما زراعتتان را برداریم، نمىدانید این چه حَظّى براى آنهاست و در قلب آنها چه اثرى خواهد گذاشت، و نمىدانید ارزش اینکه یک قلب ضعیف را شما همچو خوشحال کردید، این ارزش چه قدر است. معنویت عمل را نمىدانیم ما چه قدر است، خیلى زیاد است، عمل و لو کوچک هم باشد. و شما از باب اینکه دروگر نیستید شاید نتوانید درست درو بکنید، لکن چند تا خوشه گندم را وقتى شما جمع بکنید، این قدر ارزش دارد و این قدر قلوب را به شما متوجه مىکند و این قدر مردم را امیدوار مىکند و نهضت ما را پیش مىبرد که خدا مىداند.»(صحیفه امام، ج۹ صص ۱۹۱ و ۱۹۲)
امام خمینی در بخشی از سخنان خود در جمع بانوان فرهنگی و مربیان قرآنی کاشمر به کوشش همگانی برای تحقق اسلام، رهایی از غرب و دستیابی به استقلال همه جانبه کشور اشاره و تاکید فرمودند :
« اینآشفتگیهاباید به دست ما و شما، به دست ملت و دولت، تنها هیچ کدام نمىتوانند این کارها را درست بکنند. اگر خانمها خیال کردند که کنار بروند و مردها این کارها را انجام بدهند و یا مردها خیال بکنند کنار بروند و خانمها این کار را انجام بدهند، یا هر دو خیال بکنند دولت انجام بدهد، و یا هر سه خیال کنند روحانیت انجام بدهد، این خیال، خیال صحیحى نیست براى اینکه کارها این قدر آشفته است، گرفتاریها این قدر زیاد است که هر شخصى در هر محلى هست، تکلیفى که دارد این است که آنجا را خوب بسازد.» (صحیفه امام، ج۹ ص ۵۰۰ )
۴-۵- نقش زنان درتوسعه علمی وفرهنگی
اسلام که انسانها را بی هیچ تفاوتی میان زن ومرد مخاطب سخن وتکلیف سازی خویش میداند و ” عقاب ” بی ” بیان ” را به حکم عقل، زشت میشمارد نمی تواند به دانش ودانایی فرا نخواند. هویت این دین چیزی جز معرفت دانش در مراتب مختتلف آن و ایمان به حقایق برتر هستی و وفق دادن و هماهنگ ساختن خویش با آن نیست آیا چنین دینی در ذات خود اساسا میتواند با دانش پذیری نیمی از مخاطبان خود سازگاری نداشته باشد.نیک در مییابیم که چرا حضرت امام خمینی شکر گزار وستایشگر فضایی هستند که بانوان ما را از عقاید بسته ای که دانش را در انحصار مردان میجست نجات بخشید وهمه را دعوت میکنند که کاستیهای گذشته را نیز جبران کنند :
« بحمد اللَّه امروز آن بندهایى که به عقاید ما بسته شده بود رها شد. امروز تمام قشرهاى ملت مشغول تربیت و تعلیم هستند. بانوان مشغول هستند. الآن بانوان جزو طلاب علوم دینیه در قم و در جاى دیگر هستند، و خودشان در هر جا هستند مشغول تربیت و تعلیم هستند، و این یک امرى است که در این انقلاب تحقق پیدا کرد. آن وقت همچو محصور کرده بودند که براى بانوان هیچ حق قائل نبودند که حتى در یک مجمع ده نفرى وارد بشوند و مسأله علمى بگویند یا مسأله عقیدتى بگویند. امروز اینها مىتوانند با همه حفظ جهات اسلام در همه جاى کشور تبلیغات بکنند، بلکه در خارج از کشور هم.ما بسیار عقب افتاده بودیم در این امور، و امروز باید تلافى کنیم، باید نقیصهها را رفع بکنیم. » ( صحیفه امام، ج۱۸ ص ۱۰۴ )
« و من امیدوارم که شما بپذیرید و شما هم به آن وظایفى که باید عمل کنید که هم در میدانتحصیل که یکى از امور مهمه است مجاهده کنید و هم در میدان دفاع از اسلام، این از مهماتى است که بر هر مردى، بر هر زنى، بر هر کوچک و بزرگى جزء واجبات است. » (صحیفه نور، ج ۱۹ ص ۲۶۹)
« آنهایی که اختناق نمی گذاشت با هم مجتمع شوند، همه با هم مجتمع شدند، همه با هم، برادر وخواهر، برادر وخواهر وار مجتمع شدند در مکان مقدس، مکان مقدسه فیضیه[۳۱] محلی که علم از آنجا به همه اقطار سرا زیر میشود، محلی که احکام الهی در آن بیان میشود، از آن علم به همه جا رفت و از علم جهاد به همه جا . همه زن ومرد قم نمونه اند در علم وعمل، زن و مرد ایران نمونهاند در علم و در عمل؛ در جوار حضرت فاطمه معصومه- سلام اللَّه علیها- و روز ولادت صدیقه- علیها سلام- و اجتماع امت اسلامى در محلى که از اسلام است.» (صحیفه امام، ج ۷ ص ۳۴۲ )
« زنان شیردل و متعهد، همدوش مردان عزیز به ساختن ایران عزیز پرداخته؛ چنانکه به ساختن خود در علم و فرهنگ پرداختهاند. و شما شهر و روستایى را نمىیابید جز آنکه در آنها جمعیتهایى فرهنگى و علمى از زنهاى متعهد و بانوان اسلامى ارجمند به وجود آمده است. و نهضت اسلامى به برکت اسلام چنان تحولى در نفوس زن و مرد جامعه به وجود آورده که ره صد ساله را یکشبه طى نموده است. » (صحیفه امام، ج ۱۲ ص ۲۷۵ )
« درود بىپایان بر زنان متعهدى که اکنون در سراسر کشور، به تربیت نوباوگان و تعلیم بیسوادان و تدریس علوم انسانى و آموزش فرهنگ غنى قرآنى اشتغال دارند. » (صحیفه امام، ج ۱۴ ص ۳۱۷ )
« بانوان ایران در همه جا فعالیت کردند، چه فعالیتهاى فرهنگى و چه فعالیتهاى اقتصادى، که قشر کثیرى از آنها در کشاورزى دخالت دارند، و قشر کثیرى از آنها در صنعت دخالت دارند و قشر کثیرى در فرهنگ و ادب و علم و هنر. و همه اینها پیش خداى تبارک و تعالى مشکور است، و شماها مورد عنایت حق تعالى ان شاء اللَّه هستید، و مادامى که به این تعهد باقى باشید، خداى تبارک و تعالى شما را نصرت مىکند.» (صحیفه امام، ج ۱۹ ص ۱۸۴ )
« [شما بانوان ایران ]در علم و تقوا کوشش کنید که عِلم به هیچ کس انحصار ندارد، علم مال همه است، تقوا مال همه است. و کوشش براى رسیدن به علم و تقوا وظیفه همه ماست و همه شماست» (صحیفه امام، ج ۱۹ ص ۱۸۴ )
اسلام دین دانش ومعرفت، اندیشه وقلم است جای جای این دین شریف، دعوت به رشد علمی وتاکید بر تحصیل کمالات معرفتی، آموزش دادن و دانش آموزی است. تاریخ اسلام، از نخستین روز آن گواه گویا و انکار ناپذیری بر این حقیقت روشن است . آن همه آیات که به دانش کمالات معرفتی و پی بردن به رموز عالم وکشف حقایق هستی فرا میخواند . و آن حجم وسیع متن حدیثی که در باب علم و جنبههای مختلف آن، وارد شده وبه مبارزه بر علیه جهل وعقب ماندگی پرداخته است و آن سیره حسنه وعملکرد افتخار آمیز اولیاء دین علیهم السلام که بیشترین تلاش را در گسترش دانش ومعرفت وتعمیق وتوسعه فرآوردههای علمی داشته اند و آن تاریخ علمی مسلمانان تا کنون که از فرط روشنی هیچ نیاز به اشاره نیز ندارد . اساسا اسلام که رسالت خود را ” هدایت ” میداند نمی تواند جز بر مبنای دانش ومعرفت، به رسالت خود جامه عمل پوشد . امام خمینی حفظ فرهنگ اسلامی را به مثابه دفاع درجبهه دانسته وتوصیه به بانوان نمودند که باید درجبهه علمی هم تلاش نمایند.
«و البته سنگر علم هم یک سنگر دفاعى است، دفاع از همه فرهنگ اسلام. شما مىدانید که فرهنگ اسلام در این مدت مظلوم بود، در این مدت چند صد سال، بلکه از اول بعد از پیغمبر- سلام اللَّه علیه- تا برسد به حالا، فرهنگ اسلام مظلوم بود، احکام اسلام مظلوم بودند و این فرهنگ را باید زنده کرد. و شما خانمها همان طورى که آقایان مشغول هستند، همان طورى که مردها در جبهه علمى و فرهنگى مشغول هستند، شما هم باید مشغول باشید. و من امیدوارم که خداوند به همه شما توفیق عنایت کند و در این سنگر هم پیشروى کنید.» (صحیفه امام، ج ۲۰ ص ۹)
برای رفع کاستیهای گذشته و رشد علوم و برشماری دستاوردهای انقلاب است که حضرت امام بر یکسانی زن ومرد در تحصیل وتدریس تاکید میورزند والا کیست که نداند دانش به معنای وسیع آن چهره ای مردانه ندارد ونباید داشته باشد :
« علوم مطلقاً، خصوصاً علوم اسلامى، اختصاص به قشرى دونقشرى ندارد، و بانوان محترم ایران در طول انقلاب ثابت نمودند که همدوش مردان مىتوانند حتى در فعالیتهاى اجتماعى و سیاسى خدمتهاى ارزشمندى به اسلام و مسلمانان نمایند و در تربیت و تعلیم جامعه بزرگوار بانوان پیشتاز باشند.» (صحیفه نور، ج ۱۹، ص ۳۳).
حضرت امام در راستای تشویق وتوسعه دامنه علوم وتواناییهای علمی بانوان میفرمایند :
«حالا طورى شده است که خانمها همدوش با سایر برادران در تحصیل علم و عرفان و فلسفه و تمام شعبعلم و ان شاء اللَّه صنعت، فعالیت مىکنند. » (صحیفه نور، ج ۱۸، ص ۲۶۳ )
امام خمینی یکی دیگر از برکات انقلاب را تحول ایجاد شده در امر آموزش بانوان میدانند.ایشان علاوه بر توصیه به بانوانی که توانایی آموزش به دیگران را دارند سایر زنان را به تحصیل وفراگیری علم خصوصا علوم حوزوی ومعارف اسلامی سفارش مینمایند .
« یکى از آثار بزرگایننهضت این تحولى است که حاصل شده است براى همهتان، براى خانمها، براى برادرها، براى خواهرها، حاصل شده است. و آن احساس وظیفه است که ما همه وظیفه داریم، در مملکتمان وظیفه آموزش داریم؛ آموزش چیزهایى که به دردشان مىخورد در دین و در دنیا.» (صحیفه نور ج۹ ص۱۳۷)
« لازم است تمام بیسوادان براى یادگیرى و تمام خواهران و برادران با سواد براى یاد دادن بپاخیزند، و وزارت آموزش و پرورش با تمام امکانات بپاخیزد و از قرطاسبازى[۳۲] وتشریفات ادارى بپرهیزد. برادران و خواهران ایمانى، براى رفع این نقیصه دردآور بسیج شوید و ریشه این نقص را از بُن بر کنید. تعلیم و تعلم، عبادتى است که خداوند تبارک و تعالى ما را بر آن دعوت فرموده است. ائمه جماعات شهرستانها و روستاها مردم را دعوت نمایند و در مساجد و تکایا، با سوادان نوشتن و خواندن را به خواهران و برادران خود یاد بدهند و منتظر اقدامات دولت نباشند، و در منازل شخصى، اعضاى بیسواد را تعلیم کنند و بیسوادان از این امر سرپیچى نکنند.» (صحیفه امام، ج۱۱، صص ۴۴۶و۴۴۷)
« من امیدوارم که خواهران و برادرانى که در مدرسه عالىشهیدمطهرى- رحمه اللَّه- هستند و مشغول تحصیل و تبلیغ هستند توجه داشته باشند که مدرسه به اسم شهیدى است که براى اسلام مفید بود و نوشتههاى او و گفتار او مربى جوانان ما هست، و باید باشد. شما خواهرها و برادرها که در این مدرسه هستید برنامهتان را آن طور تنظیم کنید که از بین شما مطهرىها، یا یک مطهرى، پیدا بشود. عزمتان جزم این معنا باشد، و توجهتان به خدا و اعمالتان خالص براى خداى تبارک و تعالى. جدیت کنید که در آن مدرسه که هستید تحصیل کنید. و بالاتر از تحصیل، تهذیب اخلاق [است]. اسلامى باشید و علوم اسلامى را با نفوس اسلامى تکمیل کنید. در کنار تحصیل جدى در احکام اسلام و معارف اسلامیه، تهذیب اسلامى داشته باشید.» (صحیفه نور،ج۱۴ ص۱۱۲)
فرم در حال بارگذاری ...