وبلاگ

ارزشیابی از دانش موجود و دانش مطلوب
ارزشیابی از روش های به اشتراک گذاشتن
توسعه و نگهداری دانش تولید شده
ارزشیابی از محیط های برون سازی (اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی)
ارزشیابی از روش ها و رویه های انجام کار
ارزشیابی از فن آوریهای نوین اطلاعاتی (همان منبع، ۲۰۰۴)
مرحله هفتم در مدل، بازخورد می باشد منظور از بازخورد در فرایند تولید دانش، انعکاس نتایج ارزشیابی و نقاط قوت و ضعف در تولید و توسعه و استقرار دانش به افراد، گروه ها و مسئولان سازمان می باشد بازخورد مشخص می کند که تا چه اندازه به دانش مطلوب سازمان نزدیک شده ایم و توانسته ایم شکاف بین دانش موجود و دانش مطلوب را مرتفع سازیم و از طرفی به چه دانش جدیدی نیاز داریم ایجاد دانش جدید و رسیدن به توسعه پایدار و فن آوری نوین به غیر از به کارگیری افراد مختلف درون و برون سازمان امکان پذیر نمی باشد به طوری که هر چه دانش تولید شده بیشتر و از کیفیت بهتری برخوردار باشد میزان نوآوری، خلاقیت و توسعه پایدار در محیط های رقابتی بیشتر می باشد.
محققین جنیه های مختلفی را برای فرایند مدیریت دانش شناسایی کرده اند که در اینجا به برخی از آنها به صورت گذرا اشاره می شود: هالساپل و جوشی (۲۰۰۲) در چارچوب خود کسب، انتخاب، درونی سازی و به کارگیری دانش اشاره نموده اند. ویگ و همکاران به توسعه، توزیع، ترکیب و به هم پیوستن دانش و مک کمپل و همکاران (۱۹۹۱) به تشخیص و جمع آوری دانش اشاره نموده است. اما گلد (۲۰۰۱)، مالهوترا(۲۰۰۱) و سگارز (۲۰۰۱) با بررسی جنبه های مختلف ارائه شده توسط محققین فرایندهای مدیریت را به تقسیم نموده اند:

۱- گردآوری دانش ۲- تبدیل دانش ۳- بکارگیری ۴- نگهداری دانش که ایشان این چهار بعد را به عنوان قابلیت های مدیریت دانش نامیدند ولی فرایندهای اصلی در مدیریت دانش عبارتند از: شناسایی دانش، اکتساب دانش، توسعه دانش، اشتراک و توزیع دانش، بهره گیری از دانش
۲- نگهداری دانش که همه آنها دارای ارتباط کاملاً نزدیکی با هم می باشند البته در این فرایندهای اصلی مداخلات صورت می گیرد که این امر به طور اجتناب ناپذیری فرایندهای دیگر را تحت تاثیر خواهد داد شکل ۲-۶ مدل عمومی دانش را نشان می دهد همانگونه که مشاهده می شود این مدل از چهار فعالیت اصلی را تشکیل شده است
شکل ۲-۶: مدل عمومی دانش (ماخذ، نیومن و کنارد، ۱۹۹۳)
ایجاد دانش: این مرحله شامل تمام فعالیت هایی است که دانش یا دانش های جدید را به سیستم وارد می کند. در اینجا فعالیت هایی نظیر کشف، ایجاد و یا توسعه دانش حائز اهمیت است.
حفظ و نگهداری: فعالیت هایی که دانش را در سازمان ماندگار می کند در این راستا می توان به حافظه سازمانی اشاره کرد مهم ترین وظیفه حافظه سازمانی، نگهداری از دانش سازمانی است اما باید توجه داشت که حافظه سازمانی، صرفاً توانایی نگهداری دانش های صریح دارد در کنار حافظه سازمانی باید حافظه فردی را که مهم ترین منبع و مخزن دانش نهفته است مورد توجه قرار داد برای اثربخشی برنامه های مدیریت دانش، باید میان این دو نوع حافظه، پیوندی تنگاتنگ برقرار کرد (ابطحی و صلواتی، ۱۳۸۵).
تبدیل و انتقال دانش: یکی از مشکلات و چالش های اصلی مدیریت دانش، تبدیل و انتقال دانش نهفته به دانش صریح است در اینجا فعالیت هایی مطرح می شود که با جریان دانش از شکلی به شکل دیگر و یا فردی یا گروهی به فرد یا گروهی دیگر در ارتباط است فعالیت هایی نظیر کدگذاری دانش و ارتباطات، ترجمه، تبدیل، تفسیر و تصفیه دانش در این مرحله حائز اهمیت است نکته قابل توجه در انتقال دانش این است که انتقال باید با جذب دانش همراه باشد.
۲-۱-۲-۷) قابلیت فرایندی مدیریت دانش
قابلیت فرایندی عبارت است از هر ویژگی و حالت عملکردی از یک فرایند که مورد نیاز است اگر هدف فرایند به صورت ثابت و قابل اطمینان بدست آمده باشد بیشتر شرکتها سه تا شش فرایند کلیدی دارند، که مزیت صحیح رقابتی زمانی بدست می آید که یک سازمان نه فقط یکی بلکه چندین فرایند کلیدی کسب و کار را در حد عالی نگه دارد. قابلیت فرایندی دانش، قابلیتی از سازمان برای ایجاد دانش جدید در طی فرایند تبدیل دانش ضمنی به آشکار و اتفاقاً تبدیل آن به دانش سازمانی و دانش جدید نتیجه فرایندهای ترکیبی شرکت می باشد قابلیت های فرایندی و رقابتی سطوح کلیدی فرایند کسب و کار می باشند و باید تمرکز ابتدایی برای بهبودهایی باشد که استراتژی کسب و کار را واقعی نماید (کاسکلا، ۲۰۰۲). آقای گولد ویژگی های زیادی از قابلیت های فرایند دانش پیدا کرده است این ویژگی ها شامل کاربرد خلاق فناوری، یکپارچگی و هماهنگی دانش، توانایی ایجاد و به کار بستن دانش، توانایی تسخیر دانش، توانایی سازماندهی دانش، توانایی تولید دانش، توانایی ترکیب منافع و قابلیت ها و توانایی تبدیل ، نگهداری و حفاظت دانش میباشد از این مشخصات، تسخیر، تبدیل، به کار بستن و حفاظت مهمترین پیش شرط های قابلیت های فرایند دانش می باشند (گولد، ۲۰۰۱).
تسخیر
در فرایند مدیریت دانش، اولین مساله تسخیر دانش با هدف مدیریت و کنترل علاقه سهامداران (مشتریان، تامین کنندگان، موسسات عمومی و رقبا) و تاثیر در شرکت این سهامداران در فرایند مدیریت دانش می باشد (لی،۲۰۰۳). تسخیر دانش غیررسمی به سختی قابل توصیف و درک می باشد و اگر سازمان خواهان تسخیر منافع مدیریت دانش باشد. این با مسائلی در مورد فرایند و فرهنگ که می بایست حل شوند سخت تر می شود (جانتز،۲۰۰۱).
تبدیل
دانش چیزی نیست که بتوان به سادگی به اشتراک گذاشت و جمع آوری نمود بلکه چیزی است که برای استفاده در سازمان تبدیل شده است دانش اشخاص نیاز دارد که به دانش سازمانی تبدیل شود و فناوری اطلاعات اغلب به عنوان وسیله ای برای تبدیل اطلاعات به دانش مدیریت شده استفاده می شود (لی،۲۰۰۳).
فناوری اطلاعات می تواند به عنوان توانمند کننده ای برای تبدیل داده به اطلاعات استفاده شود اما این از طریق افراد انجام می گیرد، که اطلاعات تفسیر شده و به دانش تبدیل می گردند تبدیل بین داده، اطلاعات و دانش، چرخه ای و در بازه زمانی کوتاهی صورت میگیرد در نتیجه سازمان باید به سرعت داده ها را به اطلاعات و اطلاعات را به دانش تبدیل نماید (مایر،۲۰۰۲).
حفاظت
برای یک شرکت محافظت دانش از استفاده های غیرقانونی و نامناسب برای ایجاد و نگهداری مزیت رقابتی ضروری می باشد در تشریح مشکلات ذاتی در حفاظت دانش پورتر بیان می کند که قوانین مالکیت در تعریف دانش ناکافی می باشد (پورتر، ۱۹۹۶)
بکارگیری دانش: دانش زمانی ارزشمند است که بکار گرفته شود فعالیتهای مدیریت دانش باید طوری باشدکه نه تنها اقدامات و برنامه های کلان سازمان را تحت تاثیر قرار دهد بلکه آثار آن در فعالیتهای روزمره سازمان مشاهده شود (باهات،۲۰۰۱). تمام سعی مدیریت دانش بر آن است تا اطمینان حاصل کند که آیا دانش موجود سازمان به طور مفیدی در جهت آن به کاربرده می شود (داونپورت، ۱۹۹۸).
۲-۱-۲-۸)موفقیت بهره گیری از مدیریت دانش
به منظور موفقیت فرایند مدیریت دانش توجه به موارد زیر ضروری است (باقری نژاد،۲۰۰۷)
قابلیت انتقال
تکنولوژی به تنهایی برای موفقیت رویکرد مدیریت دانش کافی نیست اما می تواند زیر ساخت مناسبی برای به اشتراک گذاشتن دانش و محرک مهمی باشد. دسترسی همه بخشهای سازمان به ساختار مدیریت دانش، برنامه های مبتنی بر وب، ابزارهای سیار و ابزارهای داده کاوی پیش نیازهای پشتیبان زیر ساخت مدیریت دانش هستند در این رابطه تکنولوژی، رفتارهای جدید دانش را فعال می کند ( همان منبع، ۲۰۰۷).
محتوا
در ابتدا سازمان باید ممیزی دانش را انجام دهد تا نقاط درونی و بیرونی تاثیر گذار بر دانش را شناسایی کند نیروهای درونی و بیرونی تاثیرگذار بر دانش اشکال مختلفی دارند مانند دانش مشتری یا ظهور رسانه های جدید (باهات، ۲۰۰۱).
اجتماع
مدیریت دانش موفق به تجمیع عملکردها یا گروهی از افرادی که در درون سازمان همکاری دارند، وابسته است این افراد در مراحل مختلف نظیر آماده سازی، راه انداری، انجام عملیات و کسب نتیجه نهایی با یکدیگر تعامل دارند (باقری نژاد، ۲۰۰۷)
فرهنگ
پشتیبانی و حمایت ارشد سازمان، همسویی عقاید، اعتماد و انگیزش اجزای اصلی فرهنگ مدیریت دانش به شمار می روند و توجه مستمر به این اجزا ضروری است. به عبارتی باید به اطلاعاتی که از همکاران دریافت می شود اعتماد نمود و اطلاعاتی که به همکاران دیگر منتقل میشود با توجه به اعتماد متقابل ارزشمند خواهد بود و اگر این روند استمرار یابد، موفقیت مدیریت دانش را موجب میشود (نیومن وکنارد، ۱۹۹۳).
تعاون
جریانهای کاری در سازمانهای دانش بسیار به هم وابسته هستند، این تعاون رمز موفقیت مدیریت دانش است چرا که می تواند موانعی نظیر تفاوت فرهنگها را از میان بردارد و افراد سازمان را در جهت رسیدن به اهداف هدایت کند (باقری نژاد و قهاری، ۲۰۰۷).
سرمایه گذاری
سرمایه گذاری در مدیریت دانش به منظور تسریع بهره گیری از نوآوری ها و افزایش دانش افراد سازمان عامل مهمی به شمار می رود بنابراین درک سیستماتیک و توجه به نکات فوق به سازمانها کمک می کند تا ممیزی دانش را انجام دهند و استراتژی مدیریت دانش اثربخش را با موفقیت پیاده سازی نمایند (همان، ۲۰۰۷)
۲-۱-۲-۹) مشکلات نبود مدیریت دانش
نبود مدیریت دانش در سازمان، مشکلات و زیان هایی نظیر موارد زیر به همراه دارد (کاویانی ونیازی،۱۳۸۶)
عدم نشانه های ابداع ابتکار
عدم اولویت بندی و استفاده از انواع دانش
دانش خارجی دیده نمی شود
دانشگرهای جدید را نمی توان جذب کرد
مدیریت سیستم اطلاعاتی، استفاده یا پذیرش نمی شود
مخفی و سیاسی کردن اطلاعات
جدا شدن کارشناسان از سازمان باعث ایجاد شکاف در سازمان می شود
احتکار دانش به جای ازدیاد آن
کارکنان دانش خیلی را نمی توان پیدا کرد
موارد مهم و اساسی فراموش می شوند
استفاده محدود از دانش های موجود
نبود مستندات در خصوص تجربیات به دست آمده از پروژه ها و کارها
تولید خودکار دانش های بی اهمیت و بی ربط
فرایندهای فرعی پیدایش دانش
دانش های بیرونی، نهادینه (درونی) نمی شود
دانش ارتباطات اجتماعی مورد توجه قرار نمی گیرد