فرضیه یازدهم: راهبردهای خرد بر پیامدهای محیطی تأثیر دارد.
نتایج تحلیل مسیر در رابطه با فرضیه فوق نشان داد که ضريب تأثير راهبردهای خرد بر پیامدهای محیطی (31/0) است این ضریب در سطح 01/0 مثبت و معنيدار بود. این یافته نقش راهبردهای خرد سازمانی بر پیامدهای محیطی را مورد تأکید قرار میدهد. به عبارت دیگر راهبردهای سازمانی باعث مشارکت افراد در پیروزیهای سازمان، ایجاد فضای امن برای کار و تلاش، کاهش تعارضات بین گروه ها و افراد، پیش بینی پذیری، اعتمادپذیری و افزایش حرمت اجتماعی در میان مدیران مدارس می شود. راهبردهای سازمانی از طریق کاهش تعارضات بین گروه ها و افراد و اعتماد سازمانی باعث تقسیم اطلاعات در سازمان و سهیم شدن همه افراد از اطلاعات سازمانی، تعهد سازمانی، تعهد به انجام تصمیم، رضایت شغلی، رضایت مدیریت، مبادلات رهبر – عضو و توجه به ماندن در سازمان خواهد شد. تعهد به وظیفه در سازمان زمانی عملی است که هدف اصلی برای افراد حفظ شود و حفظ هدف اصلی در سازمان منوط به برقراری فضای امن برای کار و تلاش و اعتماد میان افراد میباشد. بنابر این به هر میزانی که صداقت و درستکاری در تیم کاری بیشتر باشد، و افراد به همکاران خود اعتماد داشته باشند و فرد بتواند مسائل خود را با همکاران در میان بگذارند به همان میزان اخلاق حرفهای در سازمان افزایش خواهد یافت. راهبردهای سازمان تعیین می کند که از ميان تمام راه هاي امكان پذير، براي انجام رسالت سازمان كدام راه بايد انتخاب گردد و چه مسيري بايد اتخاذ شود. كه اين عمل پس از تجزيه و تحليل دقيق و آگاهانه و جامع نقاط ضعف و قوت، تهديدات و فرصتهاي دروني و بيروني انجام مي گيرد.
فرضیه دوازدهم: راهبردهای کلان بر ارتقای افراد تأثیر دارد.
نتایج تحلیل مسیر در رابطه با فرضیه فوق نشان داد که ضريب تأثير راهبردهای کلان بر ارتقای افراد (25/0) است این ضریب در سطح 01/0 مثبت و معنيدار بود. این یافته بر نقش راهبردهای سازمانی در ارتقای صفات اخلاقی و ارتقای رفتاری تأکید دارد. سازمان ها در راستای ایجاد سازواری (تغییر خود، دیگران و محیط) پیش از انتظام بخشیدن به جامعه و محیط تعاملی خود ابتدا می بایست به انتظام درونی خود و مدیریت رفتار سازمانی خویش مبادرت ورزند. به بیانی دیگر هر سازمانی جهت ایجاد و تغییرو تأثیر بر محیط خود ابتدا می بایست خود و درون خود را تغییر دهند و آن را نظمی پویا بخشد (شهرکی و همکاران،1390). همانطور که نتایج نشان داد مقدمه این مهم، ایجاد راهبردهای سازمانی کلان تأثیر گذار بر ارتقای صفات اخلاقی و ارتقای رفتاری است.
فرضیه سیزدهم: راهبردهای کلان بر پیامدهای محیطی تأثیر دارد.
نتایج تحلیل مسیر در رابطه با فرضیه فوق نشان داد که ضريب تأثير راهبردهای کلان بر پیامدهای محیطی (24/0) است این ضریب در سطح 01/0 مثبت و معنيدار بود. این یافته نقش نگاه سرمایهای به نیروی انسانی، توجه به مدیران دارای دانش اخلاقی منتهی به رفتار، اهلیت گرایی و ایجاد مراجع ذی صلاح در سازمان برای حل مسائل اخلاقی بر پیامدهای محیطی از قبیل مشارکت افراد در پیروزیهای سازمان، ایجاد فضای امن برای کار و تلاش، کاهش تعارضات بین گروه ها و افراد، پیش بینی پذیری، اعتمادپذیری و افزایش حرمت اجتماعی را مورد تأکید قرار میدهد. داشتن راهبردهای کلان سازمانی ميتوانند به هنگام بروز مشكل در اجراي راهبردي، به حل آن مشكل كمك كنند. به طور كلي، دستیابی به پیامدهای مطلوب سازمانی نیازمند داشتن راهبردهای کلان سازمانی است که از طریق افراد كارآمد، تخصيص منابع موردنياز، نظارت بر روند اجرا و حل به موقع مشكلات بر پیامدهای محیطی تأثیر می گذارد.
فرضیه چهاردم: محدودیتها بر راهبرد کلان تأثیر دارد.
نتایج تحلیل مسیر در رابطه با فرضیه فوق نشان داد که ضریب تأثیر محدودیت بر راهبرد کلان معنادار نیست به همین دلیل این مسیر از تحلیل حذف شد و مدل اصلاح شده مجدداً آزمون گردید. در تبیین این یافته می توان گفت که مشکلات فردی مدیران از قبیل فرافکنی، نارضایتی شغلی، و عدم وجدان کاری و همچنین مشکلات مدیریتی آنان از قبیل استفاده از اطلاعات محرمانه سازمان جهت منافع فردی، عدم توجه به توانایی ها و تفاوت های فردی و تعارض نقش و شخصیت تأثیر معناداری بر استفاده مدیران از راهبردهای کلان در راستای گرایش و تخلق مدیران آموزشی برای اخلاق حرفه ای ندارد.
5-3-نتیجه گیری
در بخش کیفی 119 مفهوم کلیدی از مصاحبه ها استخراج شد که با طبقه بندی آنها 25 مقوله حاصل شدودرقالب 12مقوله اصلی جای گرفتند که عبارتند از: 1-تخصص فردی 2- نگرشها 3- ویژگیهای فردی 4-ویژگیهای سازمانی5- محدودیتها 6- شرایط محیطی 7- راهبردهای خرد: 8- راهبردهای کلان 9- ارتقای افراد 10- پیامد های محیطی 11- رفتارهای اخلاقی12- عملکرد اخلاقی
در نهایت این مقوله های دوازده گانه ی اصلی در قالب ابعاد شش گانه مدل پارادیمی به صورت شرایط علی(2 مقوله)، مقوله اصلی یعنی گرایش وتخلق مدیران آموزشی به اخلاق حرفه ای (2 مقوله) راهبرد (2 مقوله)زمینه(2 مقوله)، شرایط مداخله گر (2 مقوله) و پیامد ها (2 مقوله) جای گرفتند. سپس بر اساس این ابعاد شش گانه مدل پاردایمی مدل مفهومی پژوهش به صورت زیر (شکل 5-2) تدوین شد. در این شکل هریک از مولفه ها در مدل نهایی جای گرفته و روابط بین آنها مشخص شده است. در این مدل تخصص فردی و نگرش ها شرایط علی، رفتارهای اخلاقی و عملکرد اخلاقی مقوله های اصلی، ویژگی های فردی و ویژگی های سازمانی شرایط زمینه ای، راهبردهای کلان و خرد به عنوان راهبردها، محدودیت ها و شرایط محیطی شرایط مداخله گر و ارتقای افراد و پیامد محیطی به عنوان پیامدها در نظر گرفته شده اند. سپس در بخش کمی مدل مفهومی به دست آمده از بخش کیفی مورد آزمون قرار گرفت.
تخصص اخلاقی فردی
رفتارهای اخلاقی
عملکرد اخلاقی
نگرشها
راهبردهای کلان
راهبردهای خرد
ویژگیهای فردی
ویژگیهای سازمانی
شرایط محیطی
محدودیتهای اخلاقی فردی و مدیریتی
پیامدهای اخلاقی محیطی
ارتقای اخلاقی افراد
شکل 5-2- مدل مفهومی پژوهش
با توجه به تایید فرضیات در آزمون کمی مدل و یافته های کیفی و نظر به اهميت تخصص اخلاقی مدیران لازم است كه مدارس و مراكز آموزشي كشور عنايت و توجه بيشتري را به بهبود تخصص های اخلاقی مدیران داشته باشند زيرا ارتقاء تخصص و توانمندی مديران در فعالیت های مدیریتی زمینه ساز و بسترساز گرایش آنها به عملکرد اخلاقی و در نهایت بهبود مستمر تعهد آنان به اخلاق در فعالیت های حرفه ای آنان خواهد بود. همچنین داشتن نگرش مثبت به ارزشهای اخلاقی و ارزشهای سازمانی می تواند عملکرد مناسب اخلاقی را به همراه داشته باشد. یافته ها نشان میدهد که اعتقاد و تعهد به ارزشهای اخلاقی و ارزشهای سازمانی منجر به رفتار اخلاقی در مدیران می شود. بنابر این دوری از منفعت طلبی، بصیرت، پرهیز از تعصبات، عزت مداری، باورمندی اخلاقی، رعایت مالکیت معنوی، تعالیگرایی و حقگرایی منجر به افزایش رفتار اخلاقی می شود. ارزشهاي اخلاقی سازمان به عنوان مبنايي جهت رفتارهای اخلاقی در سازمان قرار میگيرند. مدیران سازمان با تكيه بر اين ارزشها، شيوهی رفتار روزانهی خود و مبناي تصميمگيريها در محل كار را مشخص مینمایند. رعایت و حفظ ارزشهای اخلاقی یکی از مهمترین پدیدههایی است که در بیشتر سازمانها به آن توجه می شود. به علاوه این مدیران از طریق ویژگیهایی مانند گوش دادن؛ همدلی، آگاهی، متقاعد سازی، آینده نگری و دوراندیشی، خادمیت و سرپرستی و تعهد به رشد افراد بر راهبردهای سازمانی تأثیر می گذارند. این یافته نشان میدهد که تصمیم گیری اخلاقی و عدالت محوری بر راهبردهای کلان سازمانی تأثیرگذار است. همچنین تصمیمات مشارکتی، در نظر گرفتن رضایت دیگران، پیشگامی در کارها، آیندهنگری، تعدیل رفتار زیردستان، قدرت تفکر و ابتکار عمل، توانایی، رعایت مساوات، میانه روی در کارها، انصاف، حضور به موقع در محل کار و پرهیز از حب و بغض شخصی بر راهبردهای کلان سازمانی یعنی نگاه سرمایهای به نیروی انسانی، توجه به مدیران دارای دانش اخلاقی، اهلیت گرایی و ایجاد مراجع ذیصلاح در سازمان برای حل مسائل اخلاقی تأثیرگذار است. بیان شفاف و توضیح کدهای اخلاقی، وجود ارزشهای آمیخته با سیاستها و فرآیندها و فعالیتهای سازمان نیز بر راهبردهای سازمان تأثیر می گذارد. راهبردهای کلان نیز تحت تاثیر محيط درون سازمانی و برون سازمانی است و تعامل بین محیط درون و برون سازمانی برای اتخاذ راهبردهای کلان اخلاقی ضروري است. به هرحال مديران آموزشی باید به این نکته توجه داشته باشند که عملکردها و راهبردهای سازمانی آنها تحت تاثیر محيط می باشد، و محیط يك پديده مستقل و مشخص بوده و مديران از محیط درون و برون سازمانی متاثر هستند.بنابراین مديران در انتخاب راهبرد و گزينش روشهاي اخلاقی باید به این شرایط اعم از رقابت با سایر سازمان ها، فناوری های جدیدامنیت شغلی، آزادی عمل و استقلال در کار توجه داشته باشند. از سویی آموزش اخلاق حرفهای، برگزاری کارگاههای آموزشی، مطالعات فردی، آسیب شناسی اخلاقی، تجزیه و تحلیل مسائل اخلاقی، تأمین مالی، نظارت و ارزیابی مستمر هدفمند، مشوقهای اخلاقی، قانونمندی و انضباط کاری بر پرهیز از تزویر، بی نیازی از تقدیر و تشکر، امانتداری، انعطاف پذیری، پرهیز از خودمحوری، وفای به عهد و پیمانها و خودکنترلی مدیران مدارس تأثیرگذار است. محیط سازمانهای آموزشی محیطی راهبردی است؛ زیرا سرشار از تغییر، پویایی، ابهام و عدم اطمینان میباشد که پاسخهای راهبردی را ایجاب می نماید. سازمانها جهت ایجاد حفظ و استمرار بقای معنادار خود در چنین محیط پیچیدهای ملزم به پاسخگویی پویا به اقتضائات درونی و بیرونی خود می باشند. سازمانهای آموزشی ميتوانند با اصلاح راهبردهای خود و افزايش خلاقيت نيروي انساني و سازماني خود باعث بالارفتن عملكرد و بهرهوري شود و در جهت رسيدن به اهداف از پيش تعيين شدة خويش گام بردارد. لذا مدير موفق كسي است كه بتواند با ايجاد راهبردهای انعطافپذير و خلاق زمينه را براي ارتقای صفات اخلاقی و رفتاری در سازمان خود فراهم نمايد.
اما نتایج مدل آزمون شده نشان داد که ضریب تأثیر محدودیت بر راهبرد کلان معنادار نیست به همین دلیل این مسیر از تحلیل حذف شد و مدل اصلاح شده مجدداً آزمون گردید. در نتیجه میتوان گفت که تمام مسیرهای فرض شده در بخش کیفی به استثنای مسیر محدودیت بر راهبرد کلان مورد تأیید قرار گرفت. و تنها این مسیر (محدودیت ها بر راهبردهای کلان) با مدل تدوین شده در بخش کیفی همخوانی نداشت و در بخش کمی مورد تأیید قرار نگرفت.
5-4-نوآوری های تحقیق
1.پژوهش حاضر درصدد یافتن الگوی اخلاق حرفه ای مدیران آموزشی می باشد و مدرسه به عنوان اولین پایگاه برای پیشرفت علمی هر کشور به عنوان مکان این پژوهش برگزیده شده است که همانگونه که قبلا بیان گردید، به نظر می رسد چنین پژوهشی تا کنون در ایران صورت نگرفته است.
2.تحقیق حاضر از نظر روش تحقیق، با این موضوع،خاص است.از آنجا که برای شناسایی ابعاد و مولفه های اخلاق حرفه ای روش تحقیق کیفی داده بنیاد کفایت می کرد، جهت برازش الگوی به دست آمده از دو مرحله روش کمی دلفی ومدل تحلیل مسیر وتحلیل عاملی تاییدی نیز استفاده شده است. در حالی که یکی از این روش ها برای رسیدن به مقصود کافی بود واین نکته در نوع خود حایز اهمیت است.
3.یکی دیگر از نوآوریهای پژوهش حاضر بررسی پایایی مصاحبه ها بود که معمولاً در پژوهشهای کیفی یا آمیخته نادیده گرفته می شود. در این پژوهش از پایایی بازآزمون و روش توافق درون موضوعی برای محاسبه پایایی مصاحبه های انجام گرفته استفاده شده است.
4- یکی دیگر از نوآوری های پژوهش حاضر تدوین الگوی معتبر و تایید شده در زمینه اخلاق حرفه ای مدیران آموزش بود. الگوی اخلاق حرفه ای مدیران آموزشی معیارهای لازم ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي درجهت بهبود موقعیت احلاق حرفه ای در اموزش و پرورش را نمایان می سازد. الگوی اخلاق حرفه ای مدیران آموزشی ﭼﺎرﭼﻮﺑﯽ روﺷﻤﻨﺪ ﺑﺮاﯼ ارزﻳﺎﺑﯽ ﻋﻤﻠکرد اخلاق حرفه ای برای شناسایی نقاط قوت و ضعف پدید می آورد. علاوه بر این الگوی اخلاق حرفه ای مدیران آموزشی رابطه بین مولفه های تحقق اخلاق حرفه ای را نشان می دهد و می توان با بهره گرفتن از آن به نگاه سیستمی برای تخلق به اخلاق حرفه ای دست پیدا کرد. در حقیقت الگوی اخلاق حرفه ای مدیران آموزشی فرآيند دستيابي اخلاق حرفه ای و استراتژيهاي لازم برای طی فرایندی خاص جهت رسیدن به اخلاق حرفه ای را مشخص می سازد. داشتن الگوی اخلاق حرفه ای مدیران آموزشی موجب می شود سیاست گذاران بتوانند رويكردهاي با ثبات و يكپارچه كه منجر به اخلاق حرفه ای مدیران آموزشی میشود را اتخاذ کنند.
5-5-محدودیتهای تحقیق
بی تردید هر گونه مطالعه و فعالیت پژوهشی در زمان اجرا خالی از چالش و مشکلات نمی باشد. این پژوهش نیز مستثنی نبوده و انجام آن با محدودیت هایی مواجه بود که در ادامه به آن اشاره می گردد:
داده ها و همچنین یافته های کمی این پژوهش از طریق ابزار خود گزارش دهی بدست آمده است؛ به این معنا که پاسخ ها ممکن است تحت تاثیر تعصبات و یا باورهای فردی قرار گرفته باشد.
5-6-پیشنهادات تحقیق
دراین مبحث با توجه به یافته های پژوهش، پیشنهادهایی به پژوهشگران بعدی و همچنین پیشنهادات کاربردی به دست اندرکاران و برنامه ریزان آموزشی ارائه می شود.
5-6-1-پیشنهادات کاربردی
اینک پیشنهادهایی که جنبه عملیاتی داشته و می توانند چراغی فرراراه مدیران و سیاستگذاران نظام آموزش کشور باشند عرضه می گردد.
یافته های پژوهش نشان داد که شرایط محیطی بر راهبردهای کلان تاثیر دارد. بنابراین به مدیران مدارس پیشنهاد میشود تصویر روشنی از شرایط درونی و بیرونی سازمان به دست اورده تا بتوانند در زمینه اتخاذ راهبردهای کلان اخلاقی موفقتر عمل کنند.
یافته های پژوهش حاضر نشان داد که تخصص اخلاقی فردی بر عملکرد اخلاقی تاثیر مثبت دارد بنابراین به مدیران و برنامه ریزان کلان آموزشی پیشنهاد می شود دوره های آموزشی با محتوای مناسب جهت ارتقاء توان استدلال اخلاقی مدیران، خودشناسی، دانایی، ایجاد و درک چشم انداز در رابطه با ضوابط اخلاق حرفه ای، تعادل اخلاقی، مخاطب شناسی، تحمل ابهام، ایجاد توازن میان زندگی شخصی و شغلی، خلق انگیزه و موقع شناسی تدوین کنند تا بتوانند عملکرد اخلاقی مدیران مدارس خود را بهبود ببخشند.
یافته های پژوهش نشان داد که نگرش مثبت بر رفتار اخلاقی مدیران مدارس تاثیر مثبت دارد. بنابراین به برنامه ریزان و دست اندرکاران آموزش و پرورش پیشنهاد می شود شناخت، احساسات و رفتارهای فردی را به سمت ارزشهای اخلاقی سوق دهند و اعتقاد و تعهد به ارزش های اخلاقی و سازمانی را در بین مدیران مدارس پرورش دهند تا بتوانند عملکرد اخلاقی مدیران را بهبود ببخشند.
5-6-2-پیشنهادات پژوهشی
پیشنهاد میشود در پژوهشی پياده سازي الگوي اخلاق حرفه ای تدوین شده در بین مدیران آموزشی یک سازمان آموزشی صورت گرفته و مشکلات پیاده سازی آن نیز مورد بررسی قرا گیرد.
پیشنهاد می شود در پژوهشی نیاز سنجی آموزشی برمبنای الگوی طراحی شده صورت گرفته و محتوای آموزشی لازم برای بهبود اخلاق حرفه ای مدیران آموزشی تدوین شود.
این نقاط ضعف باعث بوجود آمدن روش میکروبیولوژی کلاسیک همانند[۳۹] PCRکه با حساسیت بالا و سریع تر از روش های میکروبیولوژی دیگر قابل اجراست، خواهد شد.
۱-۸-۱۰-۲-۶- انواع PCR
۱-۸-۱۰-۲-۶-۱- Mutiplex PCR
در این روش حضور بیش از یک نوع فاژ مورد بررسی قرار می گیرد. در سال ۲۰۰۰ labrie, Moineau این روش را طراحی کردند تا تنها توسط یک واکنش مجرد حضور ۳ گونه فاژ لاکتوکوکوس لاکتیس تشخیص داده شود.
۱-۸-۱۰-۲-۶-۲- Quntitive PCR (q PCR)
ذرات فاژ را در نمونه سریع تر و حساس تر از pcr سنتی شناسایی می کند. این روش حضور فاژ را به صورت روتین در محصوات لبنی شناسایی می کند و همچنین استراتژی های کنترل آلودگی به فاژ را شامل می شود. این روش به شناسایی مستقیم فاژ حتی در مقادیر کم نمونه های صنعتی نیز می پردازد همچنین این روش، روشی کیفی می باشد.
۱-۸-۱۰-۲-۶-۳- Traditional PCR
یک تکنیک بیولوژی –مولکولی است که به طور وسیع استفاده می شود. در سال ۱۹۸۳ توسط کری مولیس و همکارانش این روش توسعه یافته است در این روش یک یا تعداد کمی کپی از ذرات DNA اختصاصی در نمونه توسط DNA پلی مراز تقویت می شود و در یک سیکل حرارتی ۲۳۵ کپی یا بیشتر در مدت زمان کوتاه تولید می شود. در انتها واکنش تقویت شده روی ژل آگارز آنالیز شده و ذرات DNA بر اساس اندازه ژنوم جدا می شوند. این تکنیک برای شناسایی فاژ در نمونه های شیر ، آب پنیر در کارخانه ها یا حتی نمونه های هوا استفاده می شود و مقادیری حدود ۱۰۴-۱۰۳ ذره فاژ در لیتر را جداسازی می کند.
۱-۸-۱۱- کنترل فاژ
از زمانی که مشکل فاژ برای اولین بار تشخیص داده شد تولیدکنندگان و دانشمندان راهبردهای مختلفی را برای جلوگیری و یا حداقل کاهش ابتلا به فاژها ارائه داده اند.
بواسطه ی پیشرفت در بیولوژی مولکولی و بیوتکنولوژی توسط افرادی در استرالیا، نیوزلند، هلند، انگلستان، آمریکا و سوئیس در طی دو قرن گذشته تحقیقات بر روی باکتریوفاژ به سطح قابل قبولی رسیده است و از این برنامه های تحقیقاتی راهبردهای کنترلی زیادی بدست آمده است. قبل از پرداختن به این روش ها لازم به ذکر است که از محیط تکثیر کشت آغازگر، مکان تولید پنیر که بخوبی استریل شده باشند و نقاط ورودی فاژ که تا حد امکان محدود شده باشند، اطمینان حاصل شود . فاژها به هیپوکلریت و گرما حساس هستند و از این طریق می توانند از تجهیزات و محیط های کشت زدوده شوند.
فاژها می توانند از طریق پخش شدن آب پنیر، هوا و توسط افراد منتقل شوند بنابراین این موارد نقاط کنترلی مهمی میباشند. در نتیجه تا زمانی که یک تولید کننده شرایط بهداشتی عالی را به کار نگیرد و سیستم های مناسب انتقال هوا در محیط وجود نداشته باشد( مثل فیلترهای HEPA، فشار مثبت در اتاق کشت و غیره) و محل انجام فرایند بر روی آب پنیر از سالن جدا نگردد تا عبور و مرور افراد محدود شود، فناوری پیشرفته برای برای کنترل فاژها شانس کمی برای موثر بودن خواهد داشت. حتی وقتی برنامه های مناسب بهداشتی اجراء می شوند، فاژها از محیط ساخت پنیر حذف نمی شوند و هر جائیکه باکتری های اسید لاکتیک در حال رشد وجود دارند، فاژها نیز حضور دارند و به آن ها نیز حمله می کنند. با توجه به این واقعیت سازندگان مایه کشت نوع جدیدی از محصولات را ارئه کرده اند که رشد فاژها را کنترل و یا متوقف می کنند.که شامل:
محیط های کشت بازدارنده فاژها
مایه کشت مقاوم به فاژ
برنامه های چرخشی مایه کشت
تانک مایه کشت انبوه، اولین مکانی است که تکثیر فاژ در آن اتفاق می افتد به طور سنتی از شیر یا آب پنیر بعنوان محیط کشت استفاده می شود علاوه بر اینکه باکتری های اسید لاکتیک به خوبی رشد می کنند، رشد فاژها نیز بخوبی صورت می گیرد. برعکس محیطهای کشت بازدارنده فاژ هم محیط هایی با پایه آب پنیر یا پایه شیر هستند اما علاوه بر فاکتورهای تغذیه ای و رشد، حاوی نمکهای فسفات و سیترات می باشند. با وجود استفاده گسترده از این روش اثرات کمی بر کنترل فاژ مشاهده می شود.
میکروبیولوژیست های لبنی از مدتها به دنبال لاکتوکوکسی ها و سایر باکتری های اسید لاکتیک هستند که به طور طبیعی در مقابل فاژ مقاوم باشند گرچه چنین نژادهایی وجود دارند ولی فاقد خواص لازم برای ساخت محصولات لبنی هستند آنها یا رشد کندی داشته یا محصولی با کیفیت پایین تولید می کنند و یا در انتهای عمل به فاژ آلوده می شوند.
یک روش موفقیت آمیز دیگر ایزوله کردن نژادهای خودبخود جهش یافته مقاوم به فاژ می باشد که با در معرض قرار دادن مداوم نژادهای تولید کننده محصول لبنی در برابر فاژهای دائمی حاضر در محیط مشخص بدست می آیند. برای اطمینان از اینکه خواص تخمیری دچار تغییر نشده است باید آن ها را برای سرعت تولید اسید در زمان در معرض فاژها، تحت شرایط مشابهی که برای تولید محصول لبنی استفاده می شود قرار داد که از آزمون هیپ و لورنس ( روش هیپ و لورنس، برگرفته از نام دو محقق نیوزلندی ) که قوی ترین و موثرترین روش برای توسعه محیط های کشت مقاوم به فاژ می باشداستفاده شود. مکانیسم های متفاوتی برای فنوتیپ مقاوم به فاژ در باکتری های اسید لاکتیک شناسایی شده است. به طور کلی نژادهای مقاوم به فاژ، فرایند ابتلا را در یکی از چند مرحله از چرخه لیتیک متوقف می سازند.
ژن هایی که مسئول بسیاری از صفات در لاکتوکوکسی ها هستند بر روی پلاسمید قرار دارند. بنابراین این امکان وجود دارد که پلاسمیدهای مربوطه از یک باکتری به باکتری دیگر منتقل شوند و یک فنوتیپ مقاوم به فاژ در نژاد دریافت کننده ایجاد کنند. پلاسمید PTRK2030 مسئول چندین مکانیسم مقاوم به فاژ می باشد.(۶۱ ،۴۵)
۱-۹- مقاومت آنتی بیوتیک:
پروبیوتیک ها میکروارگانیسم های زنده ای هستند که اگر به اندازه ی کافی استفاده شوند برای سلامتی انسان اثر مفید دارند. بسیاری از گونه های میکروبی دارای خصوصیات پروبیوتیک هستند که در این بین لاکتوباسیل ها دارای قدمت طولانی می باشد که در تولید غذاهای تخمیری و آشامیدنی ها دخیل هستند.
بیش از یک دهه است که اثر سود بخشی سویه های پروبیوتیک بر روده و سلامت انسان با گسترش مصرف غذاهای پروبیوتیک در جهان افزایش یافته است بنابراین آگاهی از ایمنی لاکتوباسیل هایی که به عنوان محصولات پروبیوتیکی استفاده می شوند ضروری است. روده انسان زیستگاه طبیعی مجموعه باکتری های دینامیکی است که ارتباط مستقیم با سلامت انسان دارند.
میکروفلور روده انسان اکوسیستم پیچیده ای است که از حدود۱۰۱۴ سلول باکتری که باکتروئید ها، یوباکتر، بیفیدوباکتر، رامنوکوکوس و کلستریدیوم اکثریت غالب را تشکیل می دهند، بوجود آمده است. تنوع زیادی از ژن های مقاوم به آنتی بیوتیک از میکروبیوم [۴۰]روده انسان جداسازی شده است. در صورتی که سویه های پروبیوتیک، داخل روده با میکروفلور ذاتی روده بر هم کنش کنند انتقال ژن های مقاوم به آنتی بیوتیک صورت می گیرد. گسترش ژن های مقاومت آنتی بیوتیکی سبب کاهش درمان بیماران عفونی خواهد شد. این مربوط به ژن های مقاوم به آنتی بیوتیکی قابل انتقال لاکتوباسیل هاست که یا به عنوان سویه های پروبیوتیک یا استارتر در تولید غذاهای تخمیری استفاده می شود. (۵۱) در نتیجه گسترش مقاومت
آنتی بیوتیکی در باکتری های پاتوژن سبب طولانی شدن دوره درمان می شود و همچنین هزینه های هنگفتی برای درمان این افراد صرف خواهد شد.(۲۰) لذا در این راستا چون سویه های بومی هر منطقه نسبت به سویه های غیر بومی دارای خواص کاربردی بهتری هستند بررسی امنیت این سویه ها از اهمیت زیادی برخوردار است. (۲۴و۲۶)
با توجه به مطالب ذکر شده در این مطالعه به بررسی الگوی حساسیت آنتی بیوتیکی ۶۵ سویه لاکتوباسیل جداشده شده از محصولات لبنی سنتی تولید شده در مناطق جغرافیایی مختلف ایران پرداخته می شود.
بر اساس نتایج ارائه شده در کمیته بین المللی غذای اروپا[۴۱] برای ارزیابی ایمنی اسید لاکتیک باکتری ها در محصولات لبنی که به عنوان پروبیوتیک یا استارتر استفاده می شوند یکی از راه هایی که پیشنهاد میگردد تعیین پروفایل مقاومت آنتی بیوتیکی با بهره گرفتن از روش دیسک دیفیوژن است. (۵۱)
چنانچه مقاومت ذاتی و ناشی از جهش کروموزومی باشد غیر قابل انتقال و یا اینکه میزان انتقال به قدری پایین است که قابل چشم پوشی است و در صورتی که ژن مقاومت اکتسابی باشد با نرخ قابل توجهی قابل انتقال خواهد بود که با آزمون mating انتقال ژن مقاومت می توان به آن پی برد. اگر ۵-۱۰ تا ۶- ۱۰ ژن هم یوغی شود و انتقال پیدا کند آن سویه معمولا برای محصولات میکروبیال استفاده نخواهد شد .(۵۱)
۱-۹-۱- مقاومت آنتی بیوتیکی لاکتوباسیل های پروبیوتیک:
مقاومت به آنتی بیوتیک مشکلی است که به طور جهانی افزایش پیدا کرده است که ناشی از فشار های انتخابی[۴۲] استفاده از آنتی بیوتیک است.(۵۰)
فشار های انتخابی:
استفاده به عنوان شیمی درمانی
استفاده معدود مجموعه ی آنتی میکروبیال ها برای انسان
استفاده نابجا و سوء استفاده از آنتی بیوتیک ها برای درمان انسان
استفاده از آنتی بیوتیک ها در کشاورزی و استفاده نابجا از آن ها
استفاد از آنتی بیوتیک های ضعیف
پراکندگی میکروارگانیسم های مقاوم
عدم کنترل کافی در مراقبت های بهداشت
فقدان نظارت و در نهایت تاخیر در جداسازی(۹)
بسیاری از محصولات غذائی توسط فرایند های تخمیری باکتری ها لاکتیک اسید بوجود می آیند. مشکل جدی انتقال ژن های مقاوم به سویه های پروبیوتیک است.
از لحاظ ایمنی مقاومت آنتی بیوتیکی ذاتی و اکتسابی باید قابل تمیز باشند.
۱-۹-۲- انواع مقاومت آنتی بیوتیک
مقاومت آنتی بیوتیکی به دو صورت است:
مقاومت طبیعی : یک ویژگی اساسی گونه های باکتری بوده و تمامی افراد یک گونه را شامل می شود و بستگی به مواجهه قبلی با آنتی بیوتیک ندارد. این نوع مقاومت ناشی از وضعیت فیزیولوژیک، بیوشیمیایی یا مورفولوژیک ذاتی و خاص باکتری است که مانع از اثرات آنتی بیوتیک می شود. تشخیص این مقاومت آسان است بطوری که در مواجهه کم ارگانسیم، با آنتی بیوتیک مشخص می گردد.
مقاومت اکتسابی: مقاومتی است که قبلا نسبت به دارو حساس بوده و در مواجهه قبلی مقاوم شده است. این مواجهه باعث ایجاد فشارهای انتخابی می شود که موجب رشد بیش از حد و سریع سلول های مقاوم و ظهور یکسری سلول های مقاوم می گردد. (۳۲)
۱-۹-۳- انتقال افقی ژن های لاکتوباسیل های پروبیوتیک:
پروبیوتیک ها به انتقال ژن های مقاومت آنتی بیوتیکی به باکتری های کامنسال روده یا پاتوژن های حاضر در روده کمک می کنند. حضور ژن های مقاوم به آنتی بیوتیک قابل انتقال در میکروفلور روده یک پدیده ناخواسته است که این خطرات، بالقوه توسط حضور پاتوژن ها در روده و درمان آنتی بیوتیکی ناقص بدست می آید.
عناصر خارج کروموزومی مانند پلاسمید های کانجوگیتیو و ترانسپوزون ها ژن های مقاومت به آنتی بیوتیک را در لاکتوباسیل ها انتقال می دهند. انتقال از لاکتوباسیل ها به باکتری های کامنسال دیگر در شرایط Invitro صورت می گیرد. (۵۱)
۳ مکانسیم برای انتقال افقی ژن ها وجود دارد:
کانجوگیشن (هم یوغی) : اغلب برای انتقال مقاومت به میکروب های گاستروانتریت با اهمیت است. این مکانیسم توسط عناصر ژنتیکی متحرک [۴۳] مثل پلاسمید و ترانسپوزون از یک باکتری زنده، توسط تونل های پروتئینی که موقتا به باکتری متصل شده به باکتری دیگر انتقال پیدا می کند. در باکتری های گرم منفی توسط پیلی های جنسی در حالی که در باکتری ها ی گرم مثبت توسط ساختارهای سطحی سلول این انتقال صورت می گیرد.
ترانس فورمیشن: ساده ترین روش انتقال است که در آن، DNA رها شده از یک باکتری توسط باکتری دیگر برداشته می شود.
ترانسداکشن: مکانسیم انتقال DNA از یک باکتری به باکتری دیگر که با واسطه ی باکتریوفاژ صورت می گیرد. ترانسداکشن فراوانی زیای در رودخانه ها، آب دربا و خاک دارد. دو نوع مکانسیم ترانداکشن وجود دارد:
ترانداکشن عمومی[۴۴] :ذرات درون DNA سر باکتریوفاژ بسته بندی شده است. برخی از تراسداکشن های باکتریوفاژ فقط کروموزومال یا DAN پلاسمیدی است وهیچ DNA باکتریوفاژی وجود ندارد. در حالی که برخی دیگرDNA باکتریوفاژ و DNAخارجی است. اندازه سر باکتریوفاژ تعیین کننده مقدار DNA که می تواند درون سر بسته بندی شود و توسط ترانسداکشن انتقال پیدا می کند.
ترانسداکشن خصوصی[۴۵]: یک یا چند ژن باکتریوفاژ توسط DNA باکتریایی میزبان جایگزین می شود و انتقال پیدا می کند. (۵۰، ۸ )
۱-۹-۴- عوامل ضد باکتریایی
۱-۹-۴-۱- آنتی بیوتیک ها:
آنتی بیوتیک ها ترکیباتی هستند که توسط میکروارگانیسم های مختلف تولید می شود و در نتیجه سبب مرگ یا توقف رشد باکتری ها می شود. فلمینگ اولین کسی بود که متوجه شد قارچ پنی سیلیوم از تکثیر استافیلوکوک ها جلوگیری می کند. کنسانتره ای از کشت این قارچ تهیه شده و فعالیت قابل توجه ضد باکتریال و فقدان سمیت اولین آنتی بیوتیک یعنی پنی سیلین نشان داده شده است. (۶۳)
آنتی بیوتیک ها به چند دسته تقسیم می شوند: پنی سیلین ها، سفالوسپورین ها، تتراسایکلین ها، آمینوگلیکوزیدها، فلوروکینولونها، ماکرولیدها و سولفونامیدها از مهمترین آنها هستند.
سوال فرعی ۲: اولویت برند در ذهن مشتری تا چه اندازه بر ساخت برند در صنایع پوشاک ایران موثر است؟
سوال فرعی ۳: تجربه مشتری از برند تا چه اندازه بر اینکه آن برند در ذهن مشتری دارای اولویت شود، موثر است؟
سوال فرعی ۴: متغیرهای فضای فروشگاه تا چه اندازه بر تجربه مشتری از برند موثر است؟
سوال فرعی ۵: متغیرهای مربوط به شایستگی فروشنده تا چه اندازه بر تجربه مشتری از برند موثر است؟
سوال فرعی ۶: متغیرهای مربوط به قیمت تا چه اندازه بر تجربه مشتری از برند موثر است؟
سوال فرعی ۷: متغیرهای مربوط به خدمات مغازه تا چه اندازه بر تجربه مشتری از برند موثر است؟
۱-۶- قلمرو پژوهش
اصولا در هر تحقیقی چارچوب های زمانی، مکانی و موضوعی را باید به طور دقیق تعیین نمود. مسلما هر تحقیقی دارای یک سری موانع و محدودیت هایی می باشد که مانع از انجام گسترده آن می شود، موانعی مانند زمان لازم برای انجام تحقیق، هزینه های تحقیق و امثال آن. به همین دلیل است که بدون توجه به عامل فوق، نمی توان یک تحقیقی را خوب یا بد ارزیابی کرد، بلکه با توجه به سه عامل و سطح تحقیق است که خوب یا بد بودن آن مشخص می شود و یا به عبارت دیگر هر تحقیقی با سه عامل زمان، مکان و موضوع مشخص می شود (مهاجری، ۱۰۷، ۱۳۸۷). در ادامه به تشریح هریک از عوامل فوق پرداخته می شود:
۱-۶-۱- قلمرو زمانی
از نظر زمانی، این تحقیق از شهریور ماه ۱۳۹۰ به صورت مطالعات مقدماتی شروع شد و در پایان دی ماه خاتمه یافت.
۱-۶-۲- قلمرو مکانی
به دلیل اهمیت ساخت برند در سطح خرده فروشی از دیدگاه مشتری، تحقیق فوق در یکی از صنایع مهم کشور که نیاز به بررسی های بیشتر در این زمینه دارد یعنی صنایع پوشاک انجام می پذیرد. همچنین به علت تنوع برند در این صنعت سه برند معتبر آن ( هاکوپیان، ماکسیم و گراد) برگزیده شدند و خرده فروشی های این سه برند در سطح شهر تهران به عنوان قلمرو مکانی تحقیق انتخاب گردید.
۱-۶-۳- قلمرو موضوعی
قلمرو موضوعی این تحقیق در زمینه بازرگانی ( ساخت برند در سطح خرده فروشی پوشاک ایرانی) می باشد.
۱-۷- روش پژوهش
این تحقیق از نظر هدف از نوع تحقیقات کاربردی است و به لحاظ روش از نوع تحقیقات میدانی از نوع همبستگی می باشد که در آن اطلاعات مربوط به مفاهیم و تئوری های مرتبط با ساخت برند از طریق روش کتابخانه ای، جستجو در اینترنت، مطالعه کتب، مقالات، پایان نامه های فارسی و انگلیسی موجود و همچنین مصاحبه با صاحبنظران اهل فن در این زمینه جمع آوری گردیده است. برای جمع آوری داده ها در روش میدانی از پرسشنامه استفاده شد و سپس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند.
۱-۷-۱- جامعه آماری
با توجه به تنوع برندهای پوشاک در تهران ما ناگزیر به انتخاب چند برند و بررسی مسئله تحقیق در خرده فروشی های این برندها هستیم. با توجه به نوع پوشاک انتخاب ما از سه برند مطرح است و با توجه به بررسی های وزارت صنایع و نساجی و صنف پوشاک از برندهای برتر و موجود آن در تهران را برگزیدیم. این برندها شامل هاکوپیان، ماکسیم و گراد هستند. جامعه آماری ما مشتریان حقیقی تمام خرده فروشی های سه برند هاکوپیان، ماکسیم و گراد (مجموعا ۲۵ خرده فروشی) در سطح شهر تهران می باشند.
۱-۷-۲- روش نمونه گیری
با توجه به تعداد خرده فروشی های این سه برند ( مجموعا ۲۵ خرده فروشی) ما نمونه گیری را در تمام این خرده فروشی ها انجام می دهیم. نمونه گیری ما به روش تصادفی در ۲۵ خرده فروشی سه برند هاکوپیان، ماکسیم و گراد می باشد. تعداد نمونه ما با توجه به جامعه آماری (محدود و ۶۰۰۰ نفر) از فرمول کوکران محاسبه شد و تعداد نمونه ۳۶۱ نفر بدست آمد.
۱-۷-۳- شیوه تحلیل داده ها
داده های بدست آمده از پرسشنامه توزیع شده در بین مشتریان ابتدا توسط آمار توصیفی( توزیع فراوانی، میانگین و واریانس)مورد بررسی قرار گرفته و سپس از روش های آمار استنباطی به تحلیل آن پرداخته می شود. در این پژوهش با تحلیل همبستگی میزان شدت تاثیر و نوع رابطه متغیر ها را کشف می کنیم و سپس با روش تحلیل رگرسیون چندگانه به شناسایی عوامل موثر بر ساخت برند در سطح خرده فروشی های پوشاک ایران می پردازیم. علت استفاده از این روشها به نوع تحقیق ما مرتبط است چرا که ابتدا باید از تاثیر گذاری یک سری از عوامل بر ساخت برند قوی مطمئن شویم و سپس از میزان تاثیرگزاری و نوع رابطه آنها مطلع شویم. این یافته ها را از طریق نرم افزار SPSS 18 و با کدگذاری داده های پرسشنامه در این نرم افزار بدست می آوریم.
۱-۸- واژه های کلیدی پژوهش
ساخت برند: فرایندی است که یک سازمان را معرفی کرده و نشان دهنده میراث، ارزشها، فرهنگ، مردم و استراتژی برند آن سازمان است و شروع این فرایند در ارتباط با از اولین تجربه و برخورد مشتری با برند، به هر شکلی، می باشد و نتیجه مورد نظر ماندگاری برند در ذهن مشتری است. ( وودساید[۳]، ۲۰۰۷)
خرده فروشی: خرده فروشی شامل همه فعالیت های مربوط به فروش مستقیم کالاها یا خدمات به مصرف کننده نهایی می شود( یعنی کسی که این اقلام را برای مصرف شخصی و غیر تجاری می خرد). یک خرده فروش یک واحد تجاری است که کل فروش آن از محل خرده فروشی انجام می شود. (روستا و بطحایی، ۱۳۸۵)
جایگاه یابی برند: جایگاهیابی به مفهوم گشودن راهی برای ورود و نقش بستن در ذهن مصرف کننده است. در جایگاهیابی شرکت تلاش میکند تا نام تجاری خود را از رقبا به صورت واضح و روشن متمایز کرده و شکاف میان نیاز مصرف کننده و محصولات و خدمات ارائه شده توسط رقبا را پر کند (میلر و دیگران[۴]، ۱۳۸۵).
تجربه مشتری: تجربه مشتری ریشه در مجموعه ای از تعاملات بین مشتری و یک محصول، یک شرکت، یک بخش از سازمان، یک مغازه، فروشنده و غیره دارد، به طوری که موجب ایجاد پاسخ از طرف مقابل می شود. این تجربه کاملا شخصی بوده و اشاره به درگیر شدن مشتری در سطوح مختلف عقلانی، احساسی، عاطفی، فیزیکی و روحی دارد (جنتیل،نیکولا و جنتیلانو[۵]، ۲۰۰۰).
اولویت برند در ذهن مشتری: یکی از مهمترین اهداف پس از اولین تجربه مشتری از برند، اولویت آن برند در ذهن مشتری است . هر زمان پس از اولین مراجعه مشتری به برند و تجربه آن حاضر به معرفی آن به دیگران شود و برای بار دوم ذهنش به سمت برند ما بیاید، یعنی برند ما در ذهن وی اولویت یافته است.( وودساید، ۲۰۰۷)
۱-۹- خلاصه
در فصل حاضر ضمن بیان مساله و ضرورت انجام تحقیق، سعی بر آن شد تا چارچوبی کلی از پژوهش مورد نظر آورده شود. فصل دوم به مبانی نظری اختصاص دارد که اطلاعات نظری را جمع آوری کرده و مورد تحلیل قرار می دهد تا پایه نظری تحقیق به طور مناسب مشخص شود. فصل سوم به روش تحقیق اختصاص یافته است و یافته های میدانی در فصل چهارم پرسشنامه گنجانده شده است. دراین فصل بر اساس اطلاعات جمع آوری شده از طریق پرسشنامه، تجزیه و تحلیل به عمل آمده و با بهره گرفتن از تکنیک های آماری مورد سنجش قرار می گیرند. در فصل پنجم از تجزیه و تحلیل صورت گرفته نتیجه گیری خواهد شد و بر اساس آن توصیه ها و پیشنهادهای لازم ارائه خواهد شد.
فصل دوم
مروری بر ادبیات تحقیق
۲-۱- مقدمه
به منظور بررسی عوامل موثر بر ساخت برند در سطح خرده فروشی پوشاک لازم است مروری تئوریک در این رابطه صورت گیرد. لذا در این فصل ابتدا به بررسی برند و اهمیت آن پرداخته و سپس به خرده فروشی و اهمیت آن در ساخت برند در ذهن مشتری و یا به عبارتی دیگر اهمیت خرده فروشی ها در ساخت برند برتر در ذهن مشتری می پردازیم .در ادامه نیز به طور خلاصه صنعت پوشاک و مشکلات آن علی الخصوص در حوزه برندسازی در ایران را مورد مطالعه خود قرار می دهیم.
در انتهای فصل نیز به مروری جامع در حوزه ساخت برند در سطح خرده فروشی می پردازیم و تحقیقات صورت گرفته در این حوزه را مورد بررسی قرار می دهیم.
۲-۲- نام تجاری[۶]
برای دهه ها، ارزش یک شرکت بر حسب املاک، سپس دارائی های ملموس، کارخانه ها و تجهیزاتش اندازه گیری می شد. اما امروزه، سرمایه اصلی بسیاری از کسب و کارها، نام های تجاری آنهاست. اخیراً به این نتیجه رسیده اند که ارزش واقعی یک شرکت، جایی بیرون از آن، یعنی در اذهان خریداران بالقوه قرار دارد.
امروزه نام های تجاری روند فروش و جذب مشتری را متحول کرده و مزایای فراوانی برای شرکتها و مشتریان در بر دارد. نام های تجاری در بازارهای رقابتی امروز که محصولات بیش از پیش به هم شبیه هستند ، در تصمیم گیری خرید مشتری اهمیت پیدا می کنند، زیرا چیزی ماوراء ویژگیهای ظاهری محصول می باشند.
الوود[۷](۲۰۰۱)، محصول و نام تجاری را به یک توپ گلف و غشاء بالون تشبیه کرده است. به این صورت که محصول یا خدمت به منزله توپ گلف است و نام تجاری به منزله یک بالون مملو از گاز در اطراف آن قرار دارد. توپ گلف غیرقابل انعطاف و تغییر ناپذیر است ، درست مانند محصولاتی که از لحاظ کیفیت یکسان هستند، اما غشاء بالون انعطاف پذیر است و به اشکال مختلف تغییر می یابد، درست مانند نامهای تجاری که تصاویر مشابهی در اذهان مصرف کنندگان ندارند.
۲-۲-۱- تعریف نام تجاری
تاکنون تعاریف مختلفی از نام تجاری ارائه شده است و شاید به تعداد مولفان مقالات مرتبط با موضوع، تعریف از نام تجاری وجود داشته باشد. انجمن بازاریابی آمریکا[۸] در سال ۱۹۶۰، نام و نشان تجاری را یک نام، عبارت، اصطلاح، علامت، نشانه، نماد، طرح یا ترکیبی از اینها به منظور شناساندن محصولات و خدمات فروشندگان یا گروهی از فروشندگان و متمایز ساختن آنها از محصولات و شرکتهای رقیب تعریف می کند. بنابراین نام و نشان تجاری معرف سازنده یا فروشنده هر محصول یا خدمت است. چه اینکه نام و نشان تجاری به صورت یک نام، علامت تجاری، نماد یا شکل دیگری باشد، همواره بیانگر تعهدی است مبنی بر اینکه شرکت فروشنده مجموعه خاصی از ویژگیها، منافع و خدماتی را به صورت مستمر به خریداران ارائه می کند.(کاتلر، ۳۷۶ ،۱۳۸۴)
یک نام تجاری در واقع تصویری است در ذهن مصرف کنندگان که منعکس کننده چیزی است که آنان درباره یک محصول می اندیشند یا احساس می کنند.(ولز، ۱۳۸۴)
آکر[۹] (۲۰۰۴) نام و نشان تجاری را سمبلی می داند که « با تعداد زیادی دارایی و تعهد ذهنی پیوند خورده و هدف آن شناسایی و تمایز محصول است». (ص ۸۳)
کاپفرر[۱۰](۱۹۹۷) بیان می کند: « یک کلمه یا یک نماد، ایده و جمله و فهرست طویلی از مشخصه ها، ارزشها و اصول اخلاقی یک محصول یا خدمت را خلاصه می کند. یک نام تجاری، چکیده ای است از هویت، اصالت، ویژگی و تفاوت.» (ص ۶۱).
۲-۲-۲- مروری بر تحولات نام تجاری در ایران
ماده یک قانون ثبت نام تجاری و اختراعات نام تجاری را به شرح زیر تعریف می نماید:
« نام تجاری عبارت از هر قسم علامتی است اعم از نقش، تصویر، رقم، حرف، عبارت، مهر، لفل و غیر آن که برای امتیاز و تشخیص محصول صنعتی، تجاری یا فلاحتی اختیار می شود. ممکن است یک نام تجاری برای تشخیص محصول جماعتی از زارعین یا ارباب صنعت یا تجار و یا محصول یک شهر یا یک ناحیه از مملکت اختیار شود.»
در مورد تاریخچه نام تجاری برخی از محققین سابقه تاریخی برای آن قائلند و معتقدند که در زمان قدیم علایمی روی اشیا می گذاشتند یا گوسفندان را داغ می کردند، صنعتگران بر روی اشیایی که می ساختند علایمی می زدند تا معلوم شود که چه کسی آن را ساخته است و این موضوع را دلیل بر وجود نام تجاری در قدیم الایام می دانند، به مرور زمان، اصناف گوناگون که امتیازاتی کسب کردند برای آنکه اجناس خود را مشخص سازند علامت مخصوصی انتخاب کردند تا اجناس خود را از اجناس دیگران متمایز سازند.
توسعه و ترقی صنعت و تجارت و تولید اجناس متحدالشکل و افزایش فروش کارخانجات و گسترش روابط بین المللی اهمیت زیادی به علامت تجاری داده و کلیه کشورها مجبور برای حفظ و حمایت تولیدکنندگان و جلوگیری از فریب مصرف کنندگان، قوانین و مقرراتی برای نام تجاری وضع کنند.
در ایران برای اولین بار در سال ۱۳۰۴ قانونی برای ثبت و حمایت نام تجاری و صنعتی تصویب گردید که بعدها در سال ۱۳۱۰ مورد تجدیدنظر قرار گرفت. علاوه بر قانون مزبور و آئین نامه اجرایی آن، ماده ۲۴۹ قانون مجازات عمومی نیز مواردی را برای حمایت از نام تجاری ثبت شده، پیش بینی نموده است. آئین نامه قانون ثبت نام تجاری که بدوا در سال ۱۳۱۰ به تصویب رسیده بود در سال ۱۳۳۷ مورد تجدید نظر قرار گرفت. رواج علایم تجاری و توسعه فروش اجناس تحت علایم تجاری در تجارت بین المللی باعث گردید که کشورهای مختلف برای حفظ تولیدات خود از تجاوز دیگران به حقوق تجار و صاحبان صنایع، مقررات بین المللی وضع نمایند که علامت تجاری نه تنها در کشور آنها مصون از تعرض باشد بلکه در کلیه ممالک مورد حمایت قرار گیرد زیرا اجناس کارخانجات فقط در یک کشور به فروش نمی رسد بلکه در تمام دنیا عرضه می شود.
آیا فعالیت های سایبرلوفینگ با عجین شدن با شغل رابطه دارند؟
آیا رفتارهای سایبرلوفینگ با عجین شدن با شغل رابطه دارند؟
فعالیتهای سایبرلوفینگ
- اجتماعی
-کسب اطلاعات
- سرگرمی و فراغت
پیامدهای مثبت سایبرلوفینگ
- رضایت شغلی:
-درونی
-بیرونی
- عجین شدن با شغل:
-تلاش و انرژی
-خود را وقف کار کردن
-جذب کار شدن
- تعهد سازمانی:
-عاطفی
-عقلایی
-هنجاری
سایبرلوفینگ
رفتارهای سایبرلوفینگ
- انحرافی
- اعتیادگونه
- توسعهای
- بازیابی
در مدل فوق رابطه هر یک از فعالیتها و رفتارهای سایبرلوفینگ با پیامدهای آن بررسی خواهد شد بدین صورت که برای مثال رابطهی فعالیت سایبرلوفینگ (اجتماعی) با پیامدهای حاصل از آن که عبارتند از رضایت شغلی، عجین شدن با شغل و تعهد سازمانی و بعد از آن رابطهی فعالیت سایبرلوفینگ (کسب اطلاعات) با رضایت شغلی، تمایل به ترک خدمت و…، سپس رابطهی رفتارهای سایبرلوفینگ (انحرافی) با رضایت شغلی، عجین شدن با شغل و تعهد سازمانی بررسی و سنجیده خواهد شد.
۳-۵-۱)سوال های فرعی فعالیتهای سایبرلوفینگ :
آیا بین فعالیت سایبرلوفینگ اجتماعی و رضایت شغلی رابطه وجود دارد؟
آیا بین فعالیت سایبرلوفینگ اجتماعی و عجین شدن با شغل رابطه وجود دارد؟
آیا بین فعالیت سایبرلوفینگ اجتماعی و تعهد سازمانی رابطه وجود دارد؟
آیا بین فعالیت سایبرلوفینگ کسب اطلاعات و رضایت شغلی رابطه وجود دارد؟
آیا بین فعالیت سایبرلوفینگ کسب اطلاعات و عجین شدن با شغل رابطه وجود دارد؟
آیا بین فعالیت سایبرلوفینگ کسب اطلاعات و تعهد سازمانی رابطه وجود دارد؟
آیا بین فعالیت سایبرلوفینگ سرگرمی و فراغت و رضایت شغلی رابطه وجود دارد؟
آیا بین فعالیت سایبرلوفینگ سرگرمی و فراغت و عجین شدن با شغل رابطه وجود دارد؟
آیا بین فعالیت سایبرلوفینگ سرگرمی و فراغت و تعهد سازمانی رابطه وجود دارد؟
۳-۵-۲)سوال های فرعی رفتارهای سایبرلوفینگ :
آیا بین رفتار سایبرلوفینگ انحرافی و رضایت شغلی رابطه وجود دارد؟
آیا بین رفتار سایبرلوفینگ انحرافی و عجین شدن با شغل رابطه وجود دارد؟
آیا بین رفتار سایبرلوفینگ انحرافی و تعهد سازمانی رابطه وجود دارد؟
آیا بین رفتار سایبرلوفینگ اعتیاد گونه و رضایت شغلی رابطه وجود دارد؟
آیا بین رفتار سایبرلوفینگ اعتیاد گونه و عجین شدن با شغل رابطه وجود دارد؟
آیا بین رفتار سایبرلوفینگ اعتیاد گونه و تعهد سازمانی رابطه وجود دارد؟
آیا بین رفتار سایبرلوفینگ توسعه ای و رضایت شغلی رابطه وجود دارد؟
آیا بین رفتار سایبرلوفینگ توسعه ای و عجین شدن با شغل رابطه وجود دارد؟
آیا بین رفتار سایبرلوفینگ توسعه ای و تعهد سازمانی رابطه وجود دارد؟
آیا بین رفتار سایبرلوفینگ بازیابی و رضایت شغلی رابطه وجود دارد؟
آیا بین رفتار سایبرلوفینگ بازیابی و عجین شدن با شغل رابطه وجود دارد؟
آیا بین رفتار سایبرلوفینگ بازیابی و تعهد سازمانی رابطه وجود دارد؟
مهمترین روش های گردآوری اطلاعات در این تحقیق بدین شرح است :
مرحوم علامه شهید مطهری میگوید:
«مرگی شهادت است که انسان با توجّه به خطراتی احتمالی یا یقینی فقط به خاطر هدف مقدّس و انسانی یا به تعبیر قرآن «فی سبیل الله» از آن استقبال کند و شهادت دو رکن دارد: یکی اینکه در راه خدا باشد، دوم آن که هدف مقدّس باشد.»[۸۲]
گفتار دوم: اقسام شهادت
صاحب کتاب «الفقه علی المذاهب الاربعۀ»[۸۳] گوید شهید بر سه قسم است:
أ) شهید دنیا و آخرت و آن شهیدی است که در راه خدا و در میدان جنگ کشته شود.
ب) شهید در آخرت؛ و آن کسی است که در میدان زخمی شده ولی بعد از مدّتی فوت شود چنین کسی ثواب شهید را دارد، مانند آدم غرق شده، و یا کسی که در غربت بمیرد و چنانچه در روایات دارد «من مات غریبا کمن مات شهیدا». اینها در حکم شهیدند، یعنی در آخرت ثواب شهید را دارند.
ج) منافقی که در لشکر اسلام کشته شود احکام شهید را دارد مانند ساقط بودن غسل و کفن.امّا اجر شهید را ندارد (نه در دنیا و نه در آخرت). در دو فرض اوّلی اختلافی بین شیعه و سنّی نیست.[۸۴]
بخش دوم
جهاد در فقه
فصل اوّل: اهمیّت و فضیلت جهاد
فصل دوم: فلسفه جهاد در اسلام
فصل سوم: هدف جهاد از دیدگاه اسلام
فصل چهارم: شرایط جهاد
فصل اوّل
اهمیّت و فضیلت جهاد
هر جامعهای در جهت رشد و تعالی خود با یک سلسله موانعی روبرو میشود که راه را بر او سد نموده و از ادامهی مسیر باز میدارد. از طرفی، روشن است که هر گونه اصلاحی در سایهی امنیت و آرامش مسیر است. آنجا که اضطراب و ناامنی و هرج و مرج بر عقول مردم سایه افکنده باشد، پیشرفت و ترقّی بیمعنا است.
این موانع گاه در داخل کشور اسلامی بروز میکند و زمانی از خارج آن به گونهی تهاجم و یا تجاوز رخ مینماید. بدیهی است که ایجاد امنیّت، همگام با دفع موانعی است که سدّ راه میشود، مسئلهی دفاع اگر چه یکی از احکام عقل است و همهی عقلای عالم بر آن متّفقند، امّا شرع مقدس اسلام نیز بر آن مهر تأیید زده و به عنوان یکی از فرائض در فرهنگ کتاب و سنّت مطرح شده است.
به طور کلّی جنگ میتواند یکی از این دو هدف را در پی داشته باشد؛ یا با هدف چپاول، غارت، تجاوز به نوامیس، تصاحب سرزمین، برتری نژادی، استعمار و استثمار و مانند آن و یا با هدف دفع تهاجم متجاوز و دفاع از استقلال و آزادی یک ملت.
به طور مسلّم در تئوری اسلام، نه تنها جنگ به هدف چپاول و غارت و مانند آن وجود ندارد، بلکه دستور برخلاف آن صادر شده و از دست یازیدن به چنین جنگی نهی شده است. از امام صادق «» نقل شده که فرمود:
«هنگامی که رسول خدا «» میخواست عدّهای را به جنگ اعزام کند، آنها را فرا میخواند و در پیش روی خود مینشاند و به آنها میفرمود: به نام خدا و در راه او و بر اساس سیرهی رسول خدا «» حرکت کنید، خیانت نکنید، بدن دشمنان خود را قطعه قطعه و مثله نکنید، نقض پیمان نکنید، پیرمردها، کودکان و زنان را به قتل نرسانید، درختان را قطع نکنید. مگر از روی اضطرار.[۸۵] همچنین از به آتش کشیدن زراعت، کشتن حیوانات حلال گوشت و اهلی، ریختن سم در آب آشامیدنی و آبادیهای دشمن نهی شده است.»[۸۶]
امام علی «» به سپاه خود در صفین، قبل از آنکه با سپاه معاویه روبرو شوند، فرمود:
«لَا تُقَاتِلُوهُمْ حَتَّى یَبْدَءُوکُمْ فَإِنَّکُمْ بِحَمْدِ اللَّهِ عَلَى حُجَّهٍ وَ تَرْکُکُمْ إِیَّاهُمْ حَتَّى یَبْدَءُوکُمْ حُجَّهٌ أُخْرَى لَکُمْ؛[۸۷] با دشمنانتان جنگ را آغاز نکنید تا آنها شروع کنند، زیرا به حمد خدا، حجّت با شماست و آغازگر جنگ نبودنتان تا آنکه دشمن به جنگ روی آورد، حجّت دیگر بر حقّانیّت شما خواهد بود.»
علاوه بر این دفاع، مختصّ دین اسلام نیست، بلکه در ادیان دیگر نیز وجود داشته است. قرآن کریم در گزارش خود از زندگی سایر پیامبران الهی فرمود:
«وَکأَین مِّن نَّبِی قَاتَلَ مَعَهُ رِبِّیونَ کثِیرٌ فَمَا وَهَنُواْ لِمَا أَصَابَهُمْ فِی سَبِیلِ اللّهِ وَمَا ضَعُفُواْ وَمَا اسْتَکانُواْ وَاللّهُ یحِبُّ الصَّابِرِینَ؛[۸۸] چه بسیار پیامبرانی که مردان الهی فراوان به همراه آنها جنگ کردند، آنها هیچ گاه در برابر آنچه در راه خدا به آنها میرسید، سست نشدند و ناتوان نگردیدند و تن به تسلیم ندادند و خداوند صابران را دوست دارد.»
از طرفی، سیاست داخلی و خارجی اسلام بر اصل صلح و آرامش استوار است. چنانکه در آیات متعدّدی از قرآن کریم به این مهم اشاره شده است. به عنوان مثال فرمود:
«فَأَصْلِحُوا بَینَهُمَا؛[۸۹] میان دو طایفه مسلمان را صلح دهید»
«وَإِن جَنَحُواْ لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَهَا؛[۹۰] اگر تمایل به صلح نشان دهند، تو نیز از در صلح درآی»
و پیمانهای صلحی که پیامبر اکرم «» با طوایف مختلف به امضاء رسانید و مانند پیمان صلح با یهود بنیقریظه، بنینضیر، بنیقینقاع و صلح حدیبیه، شاهدی بر این مدّعاست.
هرچند اسلام بر آماده بودن برای جنگ و تهیّهی ساز و برگ نظامی و آموزش فنون جنگ تأکید کرده است و خدای متعال در قرآن کریم فرمود:
«وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّهٍ؛[۹۱] در برابر دشمنان، آنچه تونایی دارید از نیرو آماده سازید.»
امّا همهی اینها در مرحلهی اوّل برای جلوگیری از جنگ و ترساندن دشمن از شروع جنگ است و جنبهی بازدارندگی و پیشگیرانه دارد و بدیهی است که پیشگیری به حکم عقل و شرع، بهتر از درمان است. بر این اساس، اوّلین هدف از قدرتمند شدن، ترساندن دشمن از دست یازیدن به هر گونه تجاوز و تهاجمی بر ضدّ مسلمین و در مرتبهی دوم از کیان اسلام و مسلمین در صورت عملی شدن تجاوز از ناحیهی دشمن است و در یک کلمه دفاعی که دشمن را از ادامهی تجاوز خود باز میدارد و به هنگامی که دشمن، متعرّض مسلمین نشود، مسلمانان دست صلح و آشتی سوی آنها دراز خواهند کرد.
مسئلهی جهاد در فرهنگ اسلامی و به ویژه در مکتب و آئین تشیّع از اهمیّت و ارزش والایی برخوردار است. اهمیّت این مسئله آنگاه مشهودتر به نظر میرسد که قرآن به عنوان اصلیترین و عظیمترین منبع معارف و معالم اسلامی سرشار از آیات و اشارات فراوانی در این موضوع میباشد. همچنین در سفارشات و روایات معصومین «» نیز تعابیر بلندی با موضوع جهاد به چشم میخورد که نشان از اهمیّت ویژهی آن دارد.
در سایهی جهاد در راه خداوند، امور دین و دنیای مسلمانان اصلاح و سعادت دنیا و آخرت نصیب آنان میشود. چنانچه مسلمانان به جهاد قیام نکنند، کفر، ظلم و فساد جامعه را فرا میگیرد و ستمگران و مستبدان بر زندگی آنان و نیز جامعهی بشری مسلّط میشوند و چنین امّتی هرگز به فلاح و رستگاری نایل نمیشود.
بقای عظمت مسلمانان مرهون جهاد است و اگر آنان به این امر مهم اهتمام نورزند، دشمنان اسلام نقشههای شوم و شیطانی خود را به کار میگیرند و به مسلمانان آسیب فراوانی میرسانند، به سرزمین آنان حمله میکنند و تمام امکانات و منابع آنان را به غارت میبرند.
گفتار اول: جهاد در قرآن
با بررسیهای انجام شده در قرآن کریم، این نکته به دست آمد که خدای متعال در پیش از صد و بیست آیه پیرامون جهاد به نکات زیر اشاره کرده است:
تشریع جهاد، فضلیت جهاد و مجاهدین، مورد امتحان قرار دادن مؤمنین توسط جهاد، شدت و کوبندگی در جهاد، مرابطه و پاسداری از مرزها، اهداف جهاد، تاکتیکها، روشها و مقرّرات جهاد، امدادهای الهی و وعدهی نصرت، تهدید کفّار و مشرکین، نقش جنگ روانی منافقین در جهاد، منزلت شهید، اطاعت از فرماندهی و ولیّ امر، عقوبت فرار از جهاد، ترغیب به جهاد و توبیخ قاعدین، معرّفی دشمن و بالاخره آیات مربوط به صلح، مهادنه و امان.
۱-۱- اهمیّت
جهاد رکنی از ارکان دین و بخش مهمّی از زندگی هر مسلمانی است. جهاد به آدمی حیات میبخشد و از آرمانهای الهی و کرامت انسانی او پاسداری میکند. تجارتی است که آدمی را از عذاب میرهاند و بهشت را بهای جان و مال مؤمنان قرار داده است. در قرآن مجید از جهاد و عظمت مجاهدان راه خدا بسیار سخن به میان آمده، امّا شاید در هیچ جا به این عظمت ترسیم نشده است که حتّی نفس زدن اسبهای آنها، و جرقّههای سمّ ستوران و گرد و غبار ناشی از حرکت سریع آنان، آن قدر با عظمت شناخته شده که به آنها سوگند یاد شده است.
«وَ الْعادِیاتِ ضَبْحاً»[۹۲]
قرآن کریم مؤمنان را به پیکار و جهاد در راه خداوند تشویق و فضیلت و پاداش بزرگی را برای آنان ذکر کرده است و مجاهدان در راه خداوند را بر نشستگان برتری داده است. آنجا که میفرماید:
«لاَّ یسْتَوِی الْقَاعِدُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ غَیرُ أُوْلِی الضَّرَرِ وَالْمُجَاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ فَضَّلَ اللّهُ الْمُجَاهِدِینَ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ عَلَى الْقَاعِدِینَ دَرَجَهً وَکلاًّ وَعَدَ اللّهُ الْحُسْنَى وَفَضَّلَ اللّهُ الْمُجَاهِدِینَ عَلَى الْقَاعِدِینَ أَجْرًا عَظِیمًا؛[۹۳] مؤمنان که بیهیچ رنج و آسیبی از جنگ سر بر میتابند، با کسانی که به مال و جان خویش در راه خدا جهاد میکنند، برابر نیستند. خداوند کسانی را که به مال و جان خویش جهاد میکنند، بر آنان که از جنگ سر میپیچند برتری داده است و خدا همه را وعدههای نیکو داده است و جهادکنندگان را بر آنها که از جهاد سرمیتابند، به مزدی بزرگ برتری داده است.»
کلمهی درجه نکره میباشد و برای بیان عظمت و اهمیّت است، گویا آنقدر درجهی آنها بالا است که کاملاً شناخته نمیشود و این همانند آن است که به هنگام بیان ارزش فوق العاده چیزی گفته میشود هیچ کس قیمت آن را نمیداند.[۹۴]
البتّه که این آیه براى بیان برترى جهاد بر خانهنشینى است و اینکه جهاد آنگاه داراى چنین برترى است که اولًا در راه خدا باشد، نه در راه هواى نفس، و ثانیاً با محبوبترین و گرامىترین چیزها نزد آدمى یعنى مال و از آن عزیزتر جان انجام شود.[۹۵]
همچنین، قرآن شریف کسانی را که از شرکت در این امر مقدّس خودداری میورزند و در راه جنگ و جهاد دچار ترس و بیم میشوند و از خود سستی و ضعف نشان میدهند، مورد نکوهش قرار میدهد و میفرماید:
«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ مَا لَکمْ إِذَا قِیلَ لَکمُ انفِرُواْ فِی سَبِیلِ اللّهِ اثَّاقَلْتُمْ إِلَى الأَرْضِ أَرَضِیتُم بِالْحَیاهِ الدُّنْیا مِنَ الآخِرَهِ فَمَا مَتَاعُ الْحَیاهِ الدُّنْیا فِی الآخِرَهِ إِلاَّ قَلِیلٌ؛ إِلاَّ تَنفِرُواْ یعَذِّبْکمْ عَذَابًا أَلِیمًا وَیسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَیرَکمْ وَلاَ تَضُرُّوهُ شَیئًا وَاللّهُ عَلَى کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ؛[۹۶] ای کسانی که ایمان آوردهاید! چیست که چون به شما گویند که برای جنگ در راه خدا بسیج شوید، گویی به زمین میچسبید؟ آیا به جای زندگی اخروی به زندگی دنیا راضی شدهاید؟ متاع این دنیا در برابر متاع آخرت جز اندکی هیچ نیست. اگر به جنگ بسیج نشوید، خدا شما را به شکنجهای دردناک عذاب میکند و قوم دیگر را به جای شما برمیگزیند و به خدا نیز زیانی نمیرسانید که خدا بر هر کاری تواناست.»
قرآن مجید جهاد را سرلوحهی اعمال مسلمانان معرفی میکند و در سورهی صف، پس از ایمان به خداوند و پیامبر اکرم «» به ذکر مجاهده در راه خدا میپردازد، زیرا جهاد فی سبیل الله موجب نجات از گرفتاری و بدبختی مسلمانان و مایهی سربلندی و آزادگی آنان است. قرآن کریم میفرماید:
«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا هَلْ أَدُلُّکمْ عَلى تِجارَهٍ تُنْجِیکمْ مِنْ عَذابٍ أَلِیمٍ. تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَتُجَاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِکمْ وَأَنفُسِکمْ ذَلِکمْ خَیرٌ لَّکمْ إِن کنتُمْ تَعْلَمُونَ. یغْفِرْ لَکمْ ذُنُوبَکمْ وَ یدْخِلْکمْ جَنّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ وَ مَساکنَ طَیبَهً فِی جَنّاتِ عَدْنٍ ذلِک الْفَوْزُ الْعَظِیمُ؛[۹۷] اى کسانى که ایمان آوردهاید، آیا شما را بر تجارتى راه نمایم که شما را از عذاب دردناک مىرهاند؟ به خداوند و رسول او ایمان بیاورید و در راه خدا با اموال و جانهای خود کوشش کنید. این برای شما بهتر است، اگر بدانید. (اگر چنین کنید) گناهانتان را مىبخشد و شما را در باغهایى از بهشت داخل مىکند که از زیر (درختان) آن جویبارها روان است و در مسکنهاى پاکیزه در بهشت جاویدان جاى مىدهد؛ و این پیروزى بزرگ است.»
ایضاً در قرآن به آنان که در راه خدا میجنگند، میکشند و کشته میشوند و در یک کلام مجاهدان راه حق بشارت داده میشود که بهای این همّتشان بهشت جاویدان معیّن شده است و پیروزی حقیقی گذشتن از مال و جان در راه خداوند است؛ حال خواه بکشی و خواه کشته شوی.
«إِنَّ اللّهَ اشْتَرى مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّهَ یقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ فَیقْتُلُونَ وَ یقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیهِ حَقًّا فِی التَّوْراهِ وَ الْإِنْجِیلِ وَ الْقُرْآنِ وَ مَنْ أَوْفى بِعَهْدِهِ مِنَ اللّهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیعِکمُ الَّذِی بایعْتُمْ بِهِ وَ ذلِک هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ؛[۹۸] خداوند از مؤمنان، جان و مالشان را به (بهاى) این که بهشت براى آنان باشد، خریده است؛ (به این گونه که) در راه خدا مىجنگند، مىکشند و کشته مىشوند. این وعدهی حقّى است بر او، که در تورات و انجیل و قرآن ذکر کرده است و چه کسى از خدا به عهد خویش وفادارتر است؟ پس بشارت باد بر شما، به این معاملهاى که با او کردهاید؛ و این همان پیروزى بزرگ است.»
در این معامله خریدار، خدا، فروشنده، مؤمنان، کالا، جانها و اموال و ثمن، بهشت و سند معامله، سه کتاب آسمانی تورات، انجیل و قرآن کریم میباشد.
۱-۲- فضیلت