(acac) در اپوکسایش آلکن­های دیگر ۶۷
(acac) 70
۳-۴-نتیجه گیری ۷۲
۳-۵-آینده نگری ۷۴
پیوست ۷۵
منابع: ۷۶
فهرست شکل­ها
شکل ۱-۱: تصویری از کربن فعال پودری،گرانوله و فیبری و کربن نانوتیوب (به ترتیب از چپ به راست). ۶
شکل ۱-۲: تصویر قطعات کربنی منحنی شکل، شامل حلقه­های پنج ضلعی، شش ضلعی، هفت ضلعی ۷
شکل ۱-۳: انواع منافذ در کربن فعال. ۸
شکل ۱-۴: مکانیسم شلدون در اپوکسایش آلکن­ها ۱۰
شکل ۱-۵: مکانیسم شارپلس در اپوکسایش آلکن­ها ۱۱
شکل ۱-۶: چرخه کاتالیزوری جابه جا شدن اکسیژن به اولفین­ها با اکسنده ترشیوبوتیل هیدروژن پراکسید و کاتالیزگر مولیبدن ۱۲
شکل ۱-۷: مراحل آماده سازی کاتالیزگر Mo-APTS-A 14
شکل ۱-۸: شمای سنتزی کاتالیزگر L1@ACox- MnII 15
@ACox- MnII 16
(acac)@DAB-MWCNT]. 17
شکل ۱-۱۲: تثبیت کمپلکسی از مس روی سطح کربن فعال اصلاح شده ۱۹
شکل ۱-۱۳: تثبیت کمپلکسی از نیکل روی سطح کربن فعال اصلاح شده. ۱۹
 ۲۶
(acac) 34
(acac) 35
شکل ۳-۳ : طیف FT-IR کربن فعال آسیل کلرایددار شده. ۳۷
شکل ۳-۴ : طیف FT-IR کربن فعال عامل­دار شده با دی­اتیلن تری­آمین. ۳۸
(acac). 39
شکل ۳-۶ : طیف FT-IR مربوط به AC-Schiff-base. 40
(acac. 41
شکل ۳-۸: SEM کربن فعال با بزرگنمایی­های ۵۰ و۱۰۰ ۴۲
۱۰۰ ۴۲
شکل ۳-۱۰: نمودار تجزیه حرارتی کربن فعال ۴۴
(acac) 45
(acac) 45
(acac) و (acac) ۴۶
(acac. 48
(acac 49
(acac) 51
(acac 52
(acac 53
(acac 54
(acac) در اپوکسایش ۵/۰ میلی­مول سیکلواکتن در ۱ میلی­لیتر حلال با ۴/۱ میلی­مول اکسنده TBHP در دمای جوش حلال طی ۳۰ دقیقه ۵۶
(acac) در اپوکسایش ۵/۰ میلی­مول سیکلواکتن در ۱ میلی­لیتر حلال با ۴/۱ میلی­مول اکسنده TBHP در دمای جوش حلال طی ۳۰ دقیقه ۵۷
(acac) طی۳۰ دقیقه. ۵۸
(acacطی ۳۰ دقیقه. ۵۹
(acac) طی۳۰ دقیقه. ۶۱
(acac) طی۳۰ دقیقه. ۶۲

کنیگ و دیگران (۲۰۰۶ ) اثرات کنترل فشار خون در سالمندان و دارو درمانی را بر کیفیت زندگی آنها مورد مطالعه قرار داده اند. ماریا ( ۲۰۰۷ ) معتقد است فشارخون بالا به علت کاستی هایی که در توانایی های افراد ایجاد می کند، کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار می دهد(آهنگری و دیگران ۱۳۸۷ : ۳۲- ۲۶).
مطالعاتی که در ایران در حوزه های مختلف پزشکی در زمینه بررسی کیفیت زندگی سالمندان انجام شده، نشان دهنده پایین بودن سطح کیفیت زندگی این دسته از افراد در مناطق مختلف ایران بوده است. ذکر چند نکته در زمینه غالب تحقیقات انجام شده در ایران ضروری به نظر می رسد.بیشتر مطالعات انجام شده در ایران در حوزه سلامت و بهداشت بوده و این مطالعات بطور عمده معطوف به عملکرد فیزیکی، روحی، روانی، مهارت های سازگاری و رضایت بیمار از نظام مراقبتی بوده و جامعه آماری عمدتاً شامل بیماران مبتلا به بیماری های مزمن، لاعلاج یا وضعیت بیماران پس از عمل جراحی بوده است.
پژوهشی با عنوان ” مقایسه سلامت عمومی روان در سالمندان و غیر سالمندان ” توسط والایی و همکاران در سال ۱۳۷۸ در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران انجام گرفته است.برای این بررسی ۴۸ نفر از سالمندان افراد بالاتر از ۶۵ سال و ۹۸ نفر از غیر سالمندان به طور تصادفی خوشه ای انتخاب شده اند.نتایج بررسی نشان دهنده این امر بوده که بین میانگین خرده مقیاسهای نشانه های جسمانی، اضطراب و اختلالات خواب و اختلال عملکرد اجتماعی در بین سالمندان وغیر سالمندان تفاوت معنی داری نداشته است.ولی میانگین خرده مقیاس افسردگی سالمندان به طور معنی داری کمتر از میانگین خرده مقیاس غیر سالمندان بوده است.

تحقیقی با عنوان ” بررسی وضعیت سلامت سالمندان کشور” در سال ۱۳۷۸ توسط دلاور و همکاران وی در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی صورت گرفته است. یافته های این تحقیق نشان میدهد ۱۹ تا ۲۰ درصد مردان سالمند و ۲۴ تا ۲۶ درصد زنان سالمند طی یکسال اخیر دچار نوعی حادثه شده اند که مهمترین آن زمین خوردن است. نیاز های عمده زنان و مردان سالمند در درجه اول بهداشت و سلامتی، درآمد و سپس حمل و نقل می باشد. مهمترین نیاز زنان خصوصاً در روستاها بهداشت و سلامتی می باشد که بیش از مردان است.اکثریت قریب به اتفاق سالمندان(بالای ۸۰ درصد)توانایی های لازم برای انجام امور شخصی ازجمله غذا خوردن، رفتن به دستشویی، حمام و انجام نظافت شخصی، خرید مواد غذایی و انجام امور منزل، تعویض لباس خود و…را دارند.
پژوهشی باعنوان “بررسی ساختارهای جمعیتی، اجتماعی تأثیرگذار برکیفیت زندگی سالمندان شهر تهران “توسط کاوه فیروز در سال۱۳۹۰صورت گرفته نتایج این تحقیق نشان می دهد که رابطه متغیرهای مستقل جمعیتی، اجتماعی و بهداشتی بامتغیر وابسته که به غیر از متغیر تعداد سالهای اقامت فرد، بقیه متغیرها ازجمله، سن، جنس، وضع تأهل، پایگاه اقتصادی اجتماعی، حمایت های ابزاری و عاطفی، نقش ها و فعالیت های اجتماعی، روابط اجتماعی، رفتار های سلامت مدار و نیز دسترسی به خدمات بهداشتی بر کیفیت زندگی سالمندان مورد بررسی تأثیر معناداری داشته است. متغیرهای کنشی بیشترین اثرمستقیم را با ضریب تأثیر۶۸/۰ برکیفیت زندگی سالمندان داشته است. و در متغیر های کنشی متغیر فعالیت های اجتماعی با ضریب تأثیر۲۹۹/۰ بیشترین تأثیرمستقیم را بر کیفیت زندگی سالمندان نمونه تحقیق دارد. همچنین متغیرهای زمینه ای تأثیر۶۱۸/۰ بیشترین تأثیر غیرمستقیم را بر کیفیت زندگی سالمندان نمونه تحقیق داشته و در بین متغیرهای زمینه ای متغیر جنس و پایگاه اجتماعی اقتصادی به ترتیب با ضریب تأثیر۴۵۲/۰ و۳۹۲/۰ بیشترین تأثیر را بر کیفیت زندگی سالمندان داشته است. در بین متغیرهای ساختاری نیز متغیرحمایت عاطفی با ضریب تأثیر۱۲۹/۰ بیشترین تأثیر غیر مستقیم را بر کیفیت زندگی سالمندان دارد.
تحقیقی توسط کرد زنگنه وهمکاران، درسال ۱۳۸۵ مطالعه موردی شهر رامهرمز با عنوان بررسی کیفیت زندگی مرتبط با سلامت سالمندان و عوامل مؤثر برآن انجام گردیده است. از بین افراد مورد بررسی ۳/۶۲ درصد از آنان مردان و ۷/۳۷ درصد از آنان را زنان تشکیل می دادند. میانگین سنجه های هشت گانه کیفیت زندگی در افراد مورد مطالعه بدین شرح بوده است: عملکرد جسمانی ۹/۵۵، محدودیت نقش جسمانی ۸/۴۴، دردهای جسمانی ۸/۴۲، سلامت عمومی۴۷، عملکرداجتماعی ۵/۶۳، محدودیت نقش روانی ۷/۵۲، سرزندگی و نشاط ۶/۵۷، و سلامت روانی ۸/۶۱ بر اساس نتایج این مطالعه تحصیلات بالاتر بر وضعیت سلامتی و کیفیت زندگی تأثیر مثبت داشت. ۵۶ درصد از سالمندان مورد مطالعه به نوعی بیماری مزمن مبتلا بودند. افراد مبتلا به بیماری مزمن در هر هشت حیطه کیفیت زندگی پایین تری نسبت به افراد سالم داشته اند انواع بیماری های قلبی عروقی و شکستگی ها و بدشکلی های بدنی به ترتیب با ۶/۲۰و ۳/۱۴درصد بیشترین شیوع را در بین افراد مورد مطالعه داشته و همچنین بیشترین تأثیر را بر کیفیت زندگی افراد مورد مطالعه داشته اند.بر اساس نتایج این مطالعه کیفیت زندگی زنان در هر هشت حیطه پایین ترازمردان بوده است.در این مطالعه مشخص شد که کیفیت زندگی افراد در هر هشت حیطه با افزایش سن کاهش یافته است. افراد دارای همسراز نظر سلامتی نسبت به سایرین عملکرد بهتری داشته اند.
پژوهشی توسط مرکز مدیریت بیماریهای غیر واگیر- اداره مراقبت عوامل خطر بیماریهای غیر واگیر وزارت بهداشت درسال ۱۳۸۵در گروه سنی ۱۵-۶۴ سال در کل کشورانجام شد. یافته های این تحقیق در خصوص بیماری فشار خون نشان می دهد درصد افراد با فشارخون بالا ۳۶/۱۷ درصد که در دوگروه (مردان ۵۶/۱۸ وزنان ۱۴/۱۶ )می باشد دربررسی سال ۱۳۸۸درصد افراد با فشارخون بالا ۸۲/۱۶ درصدکه در دو گروه (مردان۵۵/۱۶وزنان ۱۰/۱۷ ) و در بررسی سال۱۳۸۸درصد افراد با فشارخون بالا ۰۹/۱۶ درصد که در دو گروه ( مردان ۰۷/۱۶و در زنان ۱۲/۱۶) میباشد. اینها افرادی بودند که فشارخون بالای ۱۴۰ روی ۹۰ داشتند( وزارت بهداشت و درمان آموزش پزشکی ۱۳۸۵ ).
شیوع بیماریهای غیر واگیر در جهان به طور فزاینده ای روبه افزایش است. بنابرگزارش “سازمان بهداشت جهانی “در سال ۲۰۰۰ بیماریهای غیر واگیر عامل ۶۰ درصد از کل مرگ ها و ۴۷ درصد بار بیماری ها بوده است که تا سال ۲۰۲۰ به ترتیب به ۷۳درصد و ۶۰ درصد خواهد رسید. ۸۰درصد مرگ از این بیماریها غالباً در کشورهای کم درآمد اتفاق می افتد. در ایران نیز ۵ عامل چاقی و اضافه وزن افزایش فشارخون بالا، چربی خون بالا و دیابت تعیین شده که اگر چه در بین آنها پنج عامل افزایش فشارخون، کلسترول، مصرف دخانیات،الکل و چاقی عمومیت دارد و جزء ده عامل خطر سلامتی درجهان به شمار می روند(سازمان بهداشت جهانی ۲۰۰۲).
مطالعه ای توسط شجاعی و همکاران در خصوص بررسی مقایسه ایی وضعیت سلامت (جسمی و روانی)سالمندان به تفکیک گروه های سنی ۶۰ سال و بالاتر درجمعیت تحت پوشش مراکز تابعه دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال ۱۳۸۹انجام شد. نتایج این مطالعه ارتباط معنی داری بین احساس خوب بودن روانی و ۸ متغیر(سن، جنس، وضعیت تأهل، شغل سالمند، منبع درآمد، وضعیت بیمه، رضایت از میزان درآمد سالمند، فردی که با سالمند زندگی می کند) را نشان نداد. بر عکس سلامت جسمی با هشت متغیر فوق رابطه معنی داری دارد .
مطالعه ای در سال۱۳۸۲درشهر سمنان به منظور بررسی وضعیت روانی سالمندان و ارتباط آن با نحوه گذران اوقات فراغت ۲۴۵ نفر سالمند بالای ۶۰سال درخانوارهای تحت پوشش مراکز بهداشتی و درمانی شهری انجام گرفت، نشان میدهد که وضعیت روانی ضعیف در افراد کم سواد و بی سواد مشاهده می شد. همچنین ارتباط معنی داری بین جنس و وضعیت تأهل و وضعیت روانی مشاهده شد. ضمناً بین سن و وضعیت روانی همبستگی معکوس دیده شد.بین سن،میزان تحصیلات و اوقات فراغت نیز همبستگی وجود دارد.ارتباط بین وضعیت بهداشت روان و اوقات فراغت نیز معنی دار بود.با افزایش سن وضعیت روانی ضعیف تر می شود.
مطالعه ای که در شهرستان سمنان توسط صابریان و همکاران درسال به منظور بررسی وضعیت اقتصادی، اجتماعی، بهداشتی و نحوه گذران سالمندان ساکن در مناطق شهری تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی درسال ۱۳۸۰ به تعداد ۱۰۲۴ نفر انجام گرفت، ارتباط معنی دار بین وضعیت اقتصادی، جنس، سن و وضعیت اجتماعی مشاهده گردید در سایر موارد ارتباط معنی دار نبود.
بررسی کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی درسالمندان توسط وحدانی نیا و همکاران درسطح مناطق ۲۲ گانه شهر تهران در سال ۱۳۸۳ انجام شد در این بررسی رابطه بین جنس و وضعیت سلامتی در تمام ابعاد تفاوت معنی دار داشت.متغیر های سن، تحصیلات، تأهل و شغل با کیفیت زندگی در بیشتر موارد رابطه معنی دار مشاهده شد.
مطالعه ای که توسط سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران که به منظور بررسی کیفیت زندگی مرتبط با وضعیت سلامتی سالمندان بر روی ۳۹۶ نفر سالمند در مناطق ۲۲ گانه شهر تهران، در سال ۱۳۸۳ انجام شد،نتایج نشان دادکه کیفیت زندگی افراد سالمند با وضعیت سلامتی و متغیرهای جمعیتی وابسته است.بررسی تأثیر متغیرجنس، این متغیر بر میانگین تمامی سنجش های کیفیت زندگی اثر داشته، و متوسط نمره زنان درتمامی سنجش ها نسبت به مردان پایین تر بوده واین تفاوت از نظر آماری معنی دار بود.در مورد متغیر سن نیز، بیشترین تفاوت درمیانگین امتیاز ها در ابعاد عملکرد جسمی مشاهده شد و سالمندان سنین بیش از ۷۵ سال از امتیاز پایین تری بر خوردار بودند. بدیهی است در سنین بالاتر سالمندی بروز ناتوانی ها بارزتر بوده و به صورت کاهش فعالیت جسمی و محدودیت های جسمانی ظاهر می شود.
مطالعه ای در سال ۱۳۸۹ توسط نوشاد قاسمی و فاطمه مختاری درشهر شیراز تحت عنوان مقایسه کیفیت زندگی وسلامت روان درسالمندان ساکن و غیرساکن سرای سالمندان و سالمندان عضو کانون باز نشستگی شهر شیراز انجام شد.نتایج پژوهش نشان داد بین دوگروه سالمند در متغیر های کیفیت زندگی و تمام خرده مقیاس ها تفاوت معنی دار وجود دارد هم چنین اثرات معنی داری مستقلی برای متغیر های سن ، جنس ، شغل وسطح اقتصادی در تعیین واریانس دو متغیر کیفیت زندگی و سلامت روان مشاهده شد.علاوه بر این شواهد حاکی از آن است که متغیر های جمعیت شناختی می تواند بر اثر محل سکونت نقش تعدیل کننده داشته باشد هرچند این میزان این تعدیل کنندگی چندان قابل ملاحظه نیست.
حبیبی سولا و همکاران (۲۰۰۷ ) طی مطالعه ای گزارش نمودند که ۸۰ درصد سالمندان۷۴ – ۶۵ سال در انجام فعالیتهای روزمره زندگی خود مشکلی نداشتند در حالی که این نسبت درسالمندان گروهی ۸۴-۷۵ سال و افراد بالای ۸۵ سال به ترتیب ۷۰ و ۵۰ درصد بوده است.
رفعتی (۱۳۸۳) وشیخی (۱۳۸۶) نشان دادند زنان سالمند نسبت به مردان همسن خود سطح پایین تری از کیفیت زندگی را دارند.هم چنین آنها نشان دادند اختلاف جنسی در کیفیت زندگی همراه با بالا رفتن سن عمیق می شود.
۲-۲- چار چوب نظری تحقیق
هدف از چارچوب نظری این است که ازطریق نظریه های علمی، متغیر های مورد تحقیق و ارتباط میان آنها را مورد بررسی و تبیین قرار گیرد، از این طریق بتوان فرضیه ها و متغیر های مشخصی را تعیین و سپس اقدام به سنجش آنها نمود. چارچوب نظری کمک میکند تا مسائل و ابعاد آن بطور دقیق شناخته شود و ارتباط بین اجزا مشخص وحدود مسئله تعیین گردد. با توجه به مسئله طرح شده در این تحقیق، بنظر می رسد نظریه های گذارجمعیتی و اپیدمیولوژیک، برای تبیین بخشی از مسائل مناسب هستند. نظریه های گذار جمعیتی مؤلفه هایی را در برمی گیرد که افزایش سالخوردگی را تبیین نموده و در کنار آن نظریه انتقال اپیدمیولوژیک که الگوی بیماری و مرگ و میر را تحت تأثیر قرار می دهد به نوعی می تواند افزایش طول عمر و افزایش تعداد سالمندان را توجیه نموده و در نتیجه متغیرهای سلامت و کیفیت زندگی و عوامل تأثیرگذار بر آن را تبیین می نماید.
۲-۲-۱-سلامت و نظریه انتقال جمعیتی
تئوری انتقال جمعیت نخستین باردر سال ۱۹۲۹ توسط وارون تامپسون^[۱۶] ارائه و به مفهوم خاص آن در سال ۱۹۳۴، ادولف لندری^[۱۷] با نشر اثر معروف خود به نام انقلاب جمعیتی مطرح کرد و سپس مورد مطالعه بسیاری قرار گرفت (سید میرزایی ۱۳۷۱ : ۷۰ ).
عوامل مؤثر بر سالخوردگی جمعیت یک فرایند انتقال جمعیت شناختی است که در آن باروری و مرگ و میر از سطوح بالا به سطوح پایین کاهش می یابد بطور کلی عامل افزایش تعداد سالخوردگان جامعه یا سالمندی جمعیت یک جامعه را بشرح زیر می توان خلاصه کرد : کاهش میزان موالید، بالا رفتن متوسط طول عمر افراد، کاهش میزان مرگ و میر و مهاجرت.
نظریه انتقال جمعیت با سابقه ای طولانی به عنوان یکی از پایدارترین دستگاه های مفهومی در جهت تبیین تاریخی، اجتماعی تحولات جمعیت ها مطرح شده است و به موازات پدیده انتقال جمعیتی از جمعیت جوان به جمعیت سالمند، همراه با این تغییر جمعیتی، الگوی بیماری ها نیز تغییر می کند و از بیماری های حاد به سمت بیماری های مزمن می رود. موضوع سلامتی و ارتباط آن با افزایش سالهای زندگی در عصر حاضر چالش های فراوانی را به وجود آورده است.
طول عمر انسانها و اضافه شدن جمعیت سالمندان یکی از دستاوردهای قرن ۲۱ بوده و سالخوردگی جمعیت پدیده ای است که برخی ازجوامع بشری با آن روبرو شده یا خواهند شد. پدیده سالخوردگی ناشی از بهبود شرایط بهداشتی است که از یک طرف منجر به کاهش مرگ به ویژه مرگ ومیر کودکان و نهایتاً افزایش امید زندگی و از سوی دیگر با اعمال سیاست کنترل موالید باعث افزایش درصد سالخوردگان نسبت به کل جمعیت شده است.بنابراین باید سالخوردگی جمعیت را یک موفقیت بهداشتی و وجود سالمندان را نعمتی ازنعمات بی شمار پروردگار محسوب کرد(راهنمای آموزشی مراقبت ادغام یافته سالمندان ۱۳۸۵ : ۵ ).
انتقال جمعیتی، که همراه و همزمان با مدرنیزه شدن جامعه در جهان بوده است و در ابتدا شامل یک دوره کاهش میزان مرگومیر،به دنبال افزایش مقیاس های بهداشت عمومی و با بالارفتن استانداردهای زندگی میشود.بعد از این مرحله به دنبال بهبودسطح آموزشی، سطوح اقتصادی و اجتماعی و تغییر شرایط درونی جوامع مدرنیزه، موالید کاهش یافته و در نهایت میزان موالید به سطح کمی بیشتر از میزان مرگ و میر کاهش می یابد که این مسئله باعث ثبات نسبی جمعیت میشود و بدین طریق انتقال جمعیت کامل میشود( زنجانی و دیگران ۱۳۷۸ : ۷۶-۷۳ ).
یک ارتباط مستقیم بین سلامت جمعیت ونظام مراقبت بهداشتی آن وجود دارد.نیازهای مراقبت بهداشتی جمعیت بطورکلی درنظام توزیع مراقبت بهداشتی منعکس میشود، برای مثال مشکلات بهداشتی مانع از اثر بخشی تلاشها برای از بین بردن بیماری های مسری میشود که یک سیستم براساس مقیاس های بهداشت عمومی ارائه می دهد و بر آن تأکید می کند.علاوه برآن بهبود بهداشت عمومی، مصون سازی و عملکردسیستم مراقبت بهداشتی نیز در یک پهنه گسترده تر درجایگاه سلامت جمعیت تأثیر می گذارد. توزیع مراقبت بهداشتی توسعه یافته می بایست باعث ایجاد سلامت بالاتر گردد. بنابراین تغییر در ماهیت مشکلات و مسائل در زمانی که انتقال رخ می دهد وجود دارد. عملکرد سیستم مراقبت بهداشتی، انعکاسی ازویژگی های جمعیتی مشارکت کنندگان در سیستم است. تمامی جنبه های مراقبت بهداشتی،ازجایگاه سلامت افتراقی گرفته تا الگوی کاربرد افتراقی، ملاحظات جمعیتی را منعکس می کند. همچنین خصایص جمعیتی پیامد اختلاف و تفاوت در جایگاه سلامت و کاربرد خدمات بهداشتی هستند. برای مثال میزانهای مرگ و میر هم جایگاه سلامت جمعیت و هم کاربرد ضرورت بهداشتی را منعکس می کند.علاوه برآن ویژگی های جمعیتی یک جمعیت با سیستم مراقبت بهداشتی مرتبط است و ارتباط پیچیده را ترسیم می کند. مثلاً ساختار سنی، ماهیت مراقبتهای بهداشتی را تحت تأثیر قرارمی دهد. یک جمعیت خیلی جوان به خدمات کاملاً متفاوتی نسبت به جمعیت سالخورده احتیاج دارد. لذا عملکرد سیستم مراقبت بهداشتی، چشم انداز کل جمعیت را هم بصورت مستقیم وهم بطور غیرمستقیم از طریق تماسش باجایگاه سلامت تحت تأثیرقرار می دهد( میرزایی ۱۳۸۴ : ۸۰ ).
بنا براین با افزایش سن اختلال عملکردجسمانی بیشترمی شود و اثر منفی آن بر توانایی حفظ استقلال، نیاز به کمک را افزایش می دهد و عدم برخورداری از سلامت و بروز بیماریهای مزمن با افزایش سن سبب محدودشدن فعالیت های فرد سالمند می گردد( پوردهکردی وهمکاران۴۳۷:۱۳۸۶).
۲-۲-۲- انتقال اپیدمیولوژیک واختلال درسلامتی
طی فرایند انتقال مرگ ومیر، علل مرگ نیز دستخوش تغییرات اساسی می شوند و در نتیجه انتقال اپیدمیولوژیک که در علل مرگ ومیر حاصل شده ابعاد جدید و پیچیده ای به مقوله اختلال در سلامتی در زمان حاضرداده است. نظریه انتقال اپیدمیولوژیک ناظر بر تغییرات پیچیده الگوهای سلامتی و بیماری ها، روابط متقابل موجود میان این الگوها، عوامل اقتصادی، اجتماعی، زیستی وجمعیت شناختی مؤثر بر آنها و پیامدهای این شبکه پیچیده است.
فرایند انتقال مرگ ومیر،تغییروتحولات اساسی و بنیادی درعلل مرگ ومیرروی می دهد و درانتقال اپیدمیولوژیک تغییر در الگوهای بیماریزا ومرگ آور به وجود می آید.به عبارتی درمرحله اپیدمیولوژیک، علل مرگ و میر از وضعیتی که غلبه با بیماری های عفونی و انگلی است به وضعیتی که غلبه با بیماری های غیرعفونی و انگلی است منتقل میشود (میرزایی۱۳۸۴ :۸۰ ).
فرایند انتقال ملت هایی که در قرن بیستم مدرن شده اند وضعیت اجتماعی، اقتصادی وسلامت آنها بهبود یافته است. بنابراین افرادی که از خطر مرگ و میر ناشی از بیماری های عفونی و انگلی نجات می یابند، تا میانسالی و کهنسالی زندگی می کنند. درسالهای اخیر امید زندگی تا انتهای دهه هفتم افزایش یافته و در برخی از کشورهای توسعه یافته تا دهه هشتم افزایش یافته است.بر این اساس، تغییر در الگوی بیماری ها که کاهش میزان بیماری های عفونی و افزایش طول عمر را به همراه داشته، منجر به افزایش توجه به مفاهیم سلامتی و کیفیت زندگی طی دهه های اخیرگردیده است (لند و یانگ^[۱۸]۲۰۰۶: ۴۰ ).
امروز شبکه های وسیعی از عوامل اجتماعی که تحت عنوان تعیین کننده های اجتماعی سلامت یا عوامل مؤثر بر سلامت از آنها یاد میشود در کیفیت سلامت و بیماری افراد مؤثر تشخیص داده شده و در واقع سلامت و بیماری، بعد اجتماعی پر رنگ تری پیدا کرده است. ( برخلاف الگوهای قبلی که بعد فردی آنها پر رنگ بود ) این نگرش به بیماری و سلامت در دوره ای ظهور کرده است که صاحب نظران علوم سلامت از آن بعنوان انتقال اپیدمیولوژیک یاد می کند. بیماریهای مسلط در این دوره درمان دارویی و جراحی صرف ندارند.بلکه بیماری های مزمنی هستند که پیشگیری و درمان نهایی آنها به متغیرهای متعدد رفتاری، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی وابسته است که از آن به عنوان سبک زندگی هم یاد میشود. بسیاری از بیماری ها دوره انتقال اپیدمیولوژیک با بیماری های سالمندی انطباق دارند ( پوررضا و خیبری ۱۳۸۵: ۸۰- ۸۷ ).
روند روبه رشد پیر شدن جمعیت ها وفرایند انتقال اپیدمیولوژیک یا گذار از بیماری های واگیر به غیر واگیر در بسیاری از کشورهای در حال توسعه دنیا یعنی جایی که بیماریهای مزمن نظیر بیماریهای قلبی، سرطان وافسردگی خیلی سریع به عوامل بیماریزا و ناتوان کننده تبدیل میشوند، به سرعت رخ میدهد. این روند در چند دهه بعدی وخیم تر خواهد شد(توکلی وهمکاران۱۳۸۲ :۵۷).
بیماری های مزمن کنونی از علل مشابهی سرچشمه میگیرند که عبارتند از :رشد خدمات بهداشتی و پیشگیری، کاهش مرگ و میر و کاهش باروری و در نتیجه انتقال جمعیتی که آغازی برای پیدایش جمعیت های سالمند محسوب میشود.رشد تکنولوژی درمانی و درمان مناسب بیماری ها ی حاد و نیز افزایش متوسط عمر،چنین پدیده هایی بار بیماری ها را به سوی بیماری های مزمن هدایت می کند که نه پیشگیری از آن آسان است و نه درمان آن کم هزینه می باشد.البته کشورهای درحال توسعه از بار مضاعف بیماری ها رنج می برند. به این معنی که بیماری های عفونی و بیماری های مزمن همزمان در آنها ایجاد عوارض می کند ( پور رضا و دیگران ۱۳۸۶: ۴۴۴ ).
بر این اساس میتوان گفت سالمندی هر چند بیماری نیست اما بار بیماری ها در آن بسیار چشمگیر است. فراوانی بالای بیماری هایی نظیر فشارخون، بیماری های قلبی، سکته، دیابت، سرطان، بیماری های تنفسی، بی اختیاری ادرار،کاهش قدرت بینایی و شنوایی،ضعف های استخوانی،عضلانی و اختلالات روانی از جمله عوامل مؤثر بر آن شناخته می شوند. چنین روندی البته برای کشوری که ویژگی های جمعیتی و اقتصادی، ساختار در حال توسعه دارد، بسیار چالش برانگیز است.
زیرا سالمندی جمعیت ممکن است دراین کشور با فقر پایدار همراه باشد همچنین باید توجه داشت با افزایش امید زندگی و کاهش میزان باروری، نسبت افراد واقع در سنین ۶۰ سال و بالاتر در سراسر جهان سریعاً روبه رشد بوده است.به گونه ای که پیر شدن جمعیت یکی از مهمترین چالش های بهداشت عمومی درقرن ۲۱ میلادی خواهد بود. همچنین بیش از دو سوم جمعیت سالمند در کشورهای در حال توسعه به ویژه آسیای شرقی بوده و تا سال ۲۰۵۰ افزایش بیش از ۳۰ درصد سالمند در این کشورها مورد انتظار است. آنچه دانش امروزی بدان توجه می کند تنها طولانی ترکردن دوران زندگی نیست بلکه باید توجه داشت که سالهای اضافی عمر انسان در نهایت آرامش وسلامت جسمی و روانی سپری شود. در صورتی که چنین شرایطی تأمین نشود پیشرفت های علمی برای افزایش زندگی طولانی تر، بی نتیجه و مخاطره آمیز خواهد بود.
بطورخلاصه طی فرایند انتقال مرگ و میر، علل مرگ تغییر کرده است. فرآیندی که آنرا تحت عنوان انتقال اپیدمیولوژیک نام نهادند. به همراه این تغییر، انتقال درساختارسنی نیز الگوهای بیماری و علل مرگ را در سطح جمعیت به شکل مضاعفی دست خوش تغییر قرار می دهد. تعیین الگوی بیماری ها و نیز علل مرگ براساس ساختار سنی جمعیت یکی از مؤلفه های مهم جهت برنامه ریزی مراقبت و سلامت سالمندان است.
۲-۳- تئوری تجمع شرایط نا مساعدو سلامتی
تحقیقات در مورد چگونگی جمع شدن خطرات طی روند زندگی از توسعه تئوری تجمع شرایط نا مساعد بهره برده اند. ایده ای که در پس تحقیقات مربوط به سالهای اولیه زندگی نهفته است.اینکه شرایط نا مساعد در اوایل زندگی، حتی د رمرحله جنینی و تولد، منجر به شرایط نا مساعد دیگر می شوند. تئوری شرایط نا مساعد به نابرابری های روند های زندگی می پردازد اما توجه آشکاری به این موضوع دارد که چگونه این شامل فرایند تفکیک نسلی می باشد. نسل های خاصی بیش از دیگران از همان اول شرایط مساعد دارند. اما هر نسلی نیز به علت لایه بندی اجتماعی و تجربیات جمع شده، ناهمگن تر میشود. لذا افراد تغییر قابل توجهی در توانایی عملکردی و رفتار سلامتی در اواخر زندگی می بیند این دیدگاه طی روند زندگی نشان می دهد که برخی افراد در اوایل زندگی خود شرایط مساعدی دارند. برخی دیگر به علت فاکتورهای ژنیتیکی با محیطی شرایط مساعد ندارند و این شرایط نا مساعد نیز جمع میشوند. شرایط نامساعد می تواند فرصت های زندگی فرد را خراب کنند. بسیاری از نابرابری هایی که در اواخر زندگی مشاهده میشود،حاصل فرایند نا برابری و بیماری فرد قبل از رسیدن به سنین سالمندی می باشد. همچنین گرایش زیادی برای آزمودن تئوری تجمع شرایط نا مناسب از طریق بررسی رابطه بین پایگاه اجتماعی، اقتصادی و سلامتی نشان داده شده است (فرارو^[۱۹] ۲۰۰۶ :۲۵۰).
۲-۳-۱- نیروهای اجتماعی و سلامتی طی روند زندگی
پنجاه سال اخیر سرشار از فعالیت های تحقیقی در مورد سلامتی افراد پیر بوده است و اخیراً مطالعه سیستماتیک در فرایند پیری صورت پذیرفته است.تحقیقات اجتماعی و رفتاری منجر به افزایش درک محققان از سلامتی در طول زندگی شده اند و گوناگونی در جمعیت پیر را نشان می دهند.
این سؤال مطرح است که،آیا بسیاری ازمشکلات سلامتی قابل پیشگیری هستند و نیروهای اجتماعی و قراردادن افراد در معرض خطر، درطول زندگی نقش دارند؟ گرچه محدودیت های بیولوژیکی و ژنیتیکی برای بهبود سلامتی وجود دارند، اما هدف باید این باشد که دانش موجود را پوشش دهیم. تا سلامتی و بهداشت را برای جامعه متنوع، بهینه سازیم.این نقش ها که امروز محرک اپیدمی شناسان اجتماعی و رفتاری است نقش هایی نیستند که با سن پیری پیوند خورده باشند. بلکه روند زندگی بر آنها نقش بسته است (همان ). به عبارتی دیگر، مطالعه پیری و سلامتی با سلامت مادر و بچه شروع می شود و نشان می دهد که چه تعداد از بیماریها و ناتوانی های پیری منشاء اولیه دارند و از الگوی اجتماعی پیروی می کنند. می توان بحث کرد زمانی که فرد وارد سیستم مراقبت پزشکی بعنوان یک بیمار می شود منشاء اجتماعی و اولیه به بیماری و ناتوانی بسیار بی ربط هستند. دیدگاه اجتماعی یادآوری می شود که حتی زمان ورود به سیستم مراقبت پزشکی نیز که وقایع و نابرابری ها در طول زندگی شکل گرفته است نیاز به تحقیقات علوم اجتماعی می باشد. تا دیدگاه های مختلف برای درک پیری و سلامتی، در روند زندگی را نشان دهند.
همچنین در مورد وضعیت سلامت سالمندان از جنبه های مختلف مطالعات متعددی صورت گرفته که نشان دهنده تفاوت در تعیین کننده های سلامت سالمندان می باشد. به دنبال افزایش سن و افزایش امید زندگی، دوران همراه با ناتوانی در افراد بیشتر شده و طبعاًً هزینه های اجتماعی و اقتصادی مرتبط با سلامت سالمندان و نیاز آنان به خدمات درمانی بیشتر می شود.
۲-۴-سلامت جسمانی
تغییرات جسمی که با گذشت سن در افراد پدیدار می شود لزوماً همزمان و برای همه افراد همسن و سال یکنواخت نیست، بلکه تأثیرپذیری جسمی و عقلی افراد و تغییراتی که در این زمینه در آنها پدید می آید، تاحد زیادی بین گروه های مختلف سالمندان متفاوت است( کدی^[۲۰] ۱۹۹۸: ۲۸ ) .
یکی از مشکلات اصلی در توضیح وضعیت سلامت جمعیت سالمند، تناقض زیاد آن است، همانگونه که کوین بیان می کند مهمترین ویژگی افراد پیر گوناگونی آنها ست، میانگین میتواند بسیار فریبنده باشد زیرا پراکندگی زیاد اطراف آن را نادیده می گیرد. بعلاوه در حوزه سلامتی، سن نمی تواند یک متغییر پیش بینی کننده معنادار باشد. سن با بسیاری از وضعیت های سلامتی همبستگی دارد، اما در هر سنی تفاوت های بیشماری در سلامتی و توانایی عملکردی وجود دارند ( فرارو۲۰۰۶ :۲۵۲). در ذیل به چند نمونه از اختلالات فیزیکی سالمندان که توسط محققان مورد بررسی قرار گرفته است، اشاره میشود. مطالعات باری ( به نقل از جرالدسی و همکاران ۱۳۸۱ : ۴۷ ). نشان می دهد که حدود ۶۰ درصد هزینه مراقبت های بهداشتی، ۳۵ درصد از ترخیص های بیمارستانی و ۴۷ درصد از روزهای بستری در بیمارستان را سالمندان به خود اختصاص میدهند. لذا با توجه به افزایش سریع سالمندان، مسئله بهداشت، سلامت و تأمین آسایش و رفاه آنان در جامعه هر روز ابعاد تازه تر و گسترده تر می یابد. طبق نظر اندرو همواره در روند درمان و مراقبت ازسالمندان باید به عوامل مؤثر در کیفیت زندگی سالمندان توجه شود و زمانی راه کار های مراقبتی، درمانی مفید و مؤثر باشد که کیفیت زندگی سالمندان را بهبود بخشد(پوردهکردی و دیگران۱۳۸۶).
۲-۵- سلامت روانی
فعالیت های روانی در سالمندان به موازات افزایش سن بتدریج کاهش می یابد. کم شدن سرعت فرایند های ادراکی و حرکتی همراه با افزایش سن آشکارترین پدیده در زمینه روان شناسی سالمندی دانسته می شود.چنانچه آسیب شناسی بارز دیگری به سبب بیماری های روانی، عضوی در کار نباشد سایر عملکردهای عاطفی و روانی خاص از جمله احساس تنهایی و بی کسی، میل به جلب توجه اطرافیان و کمک دارند. چنانچه سالمندان نتوانند بطور عادی توجه و محبت اطرافیان را جلب کنند، به رفتار های نظیر تمارض متوسل می شوند. سالمندان برای ابراز وجود و کاهش فشارهای روانی ممکن است بخواهند محیط را به کنترل خود در آورند و دیگران را وادار به اطاعت از خود کنند( ضیایی و منوچهری ۱۳۸۴: ۲۲).
دوران سالمندی از نظر بهداشت روانی بسیار با اهمیت است واز نظر پیشگیری باید به خاطر داشت که معمولی ترین بیماری های روانی در افراد پیر عبارتند از پسیکوزهای سالمندی، اختلالات روانی ناشی از اختلالات عروقی، کمبود اکسیژن و از بین رفتن فعالیت های عادی مغز که با کم شدن روابط اجتماعی، بازنشسته شدن و از دست دادن نزدیکان و اطرافیان توام میگردد. با تحلیل رفتن قدرت بدنی عملکرد و فعالیت های یک فرد مسن محدود شده و ابتلا به یک بیماری ناتوان کننده، ممکن است سبب شود که شخص روحیه اش را ببازد و احساس درماندگی کند.
مارتا، اندون و گرای (۱۳۸۶)از دیدگاه روانشناختی سالمندان را به پنج دسته تقیم می کنند :

«هر باری هُوَله، هن خِرَه شله».
هر بار ی که کج است، مال الاغ لنگ است. (دوستی، ۱۳۹۲: ۸۳).

۱-۲۲) کنایه از حیله گری و زرنگی

«جور روا فنه مِهِ».
مثل روباه حیله گری می­ کند. (رحیمی عثمانوندی، ۱۳۷۹: ۲۲۳).
«می یر هفت آو تر نماو».
از هفت دریا عبور کند خیس نمی­ شود. (نجف زاده قبادی، ۱۳۹۱: ۱۶۰).
«آو ژیر کَ یه».
آب زیر کاه است. (رحیمی عثمانوندی، ۱۳۷۹: ۲۱۷).
«چوی قرژنگ وَ هردِک سِرا مَچو».
مانند خرچنگ از هر دو طرف راه می­رود. (نجف زاده قبادی، ۱۳۹۱: ۱۴۵).
«صد چه­خو بسازی یکانی دسه نیری».
صد چاقو بسازی یکیشون دسته ندارد. (رحیمی عثمانوندی، ۱۳۷۹: ۲۳۳).
«چوی روا سی و دو فن یاد گرتیه».
مثل روباه همه مکر و حیله­ها را می­داند. (همان: ۲۲۴).

۱-۲۳) کنایه از آدم دو رو

«ای اِ لا موشی تش، و لا موشی وش».
اینجا چیزی می­گویی و آنجا چیزی دیگر. (رحیمی عثمانوندی، ۱۳۷۹: ۲۲۰)

۲) ضرب المثل لری

۲-۱) اشاره به یک داستان یا حکایتی

«ئُوچه رَت که عِرو نی وَن»
آنجا رفت که عرب نی انداخت.
مرد عربی برای اینکه خواستگار دخترش را برای همیشه از سر باز دارد، از او خواست تا یک شب در مکانی که او معین می­ کند حاضر شود و یک آزمون کوچک را انجام دهد. شب موعود جوان در جایی که وعده داده بود، حاضر شد. پدر دختر در حضور دیگران شاخه­ای نی از شیب تند تپه­ای پرتاب کرد و از جوان خواست تا شاخه نی را پیدا کند و به دست او بدهد. جوان خواستگار غافل از حیله پدر دختر، از شیب تند پایین رفت و آنجا با چند مرد شرور مواجه شد که بر او حمله بردند و او را قطعه قطعه کردند و در رودخانه انداختند. همراهان پدر دختر هر چه انتظار کشیدند، از جوان خواستگار خبری نشد و از آن روز این مثل سر زبان افتاد که …..(عسکری عالم،۱۳۸۷: ۵۷).

کنایه از دست به سر کردن و به اصطلاح دنبال نخود سیاه فرستادن.
«امام زِایِه یه وا یک ساختیمه شه».
امام زاده­ای است که با هم ساختیمش. (همان: ۶۳).
«ئی چی ئی که سی مِ آوردی یه، بورش سی حاله ت».
این هدیه که برای عمه آورده­ای ببرش برای خاله­ات. (همان: ۶۳).
«آروم بُو، آسمون نَشنوئه».
آهسته بگو، آسمان نشنود. (همان: ۶۹).
«خر گلِس، هیزه دِرّس».
خر زمین خورد، و خیک روغن پاره شد. (همان: ۱۷۴).
«آی ی ی… صِحُو بزغاله».
آهای صاحب بزغاله. (همان: ۷۳).
«ئی جور که بای میا هیچ…».
این جوری که باد می­وزد هیچ…(همان: ۷۵).
«تُو هم دِ اِی چُو، سی خُوت بُحُور».
تو هم از این چوب، برای خودت بخور. (همان: ۱۳۲).
«دُز حاضر، بُز هم حاضر».
دزد حاضر، بز هم حاضر. (همان: ۱۹۸).
«رُوا ایلاخ یه­ی فَن دارهَ، هِن گرمسیر چل فَن».
روباه سردسیر یک حیله دارد، روباه گرمسیر چهل حیله. (همان: ۲۱۸).
«وا لا مِنی یا والا هاوکه دُزه».
طرف منی یا طرف هاوکه دزد. (همان: ۳۶۰).

۲-۲) اشاره به ماجرای تاریخی

«درازی دُم جنابعالی تا کجانه…؟».
درازای دُم جنابعالی تا کجاست؟
می­گویند که شهید آیت الله مدرس در حاضر جوابی و مطایبه بی­نظیر بود. از جمله مطایبات وی با فرمانفرما مطالبی گفته و انتقاد کرده و ایراد گرفته بود. فرمانفرما به مدرس پیغام می­دهد که: خواهش می کنم حضرت آیت الله این قدر پا روی دُم من نگذارند. مدرس در جواب قاصد وی می­گوید: به فرمانفرما بگویید حضرت والا اندازه­ دُم خود را معلوم دارند، تا ما بدانیم زیرا ما هر کجا پا می­گذاریم، دُم حضرت والاست. (عسکری عالم، ۱۳۸۷: ۱۹۶).

شما نمی‌توانید موارد درون زباله‌دان را ویرایش کنید. مورد را به بیرون از زباله‌دان منتقل و سپس آن را ویرایش کنید.

استان فارس در ناحیه کوهستانی زاگرس قرار دارد و بیشترین پهنای زاگرس در فارس است . ارتفاعات فارس در دوره ترشیاری به وجود آمده اند. در پیدایش و تغییر شکل کوه­ها دو دسته عوامل درونی و بیرونی یکی در پیدایش و دیگری در تغییر نقش دارند.
عوامل درونی همان حرکت و فشار آوردن صفحه زمین ساخت عربستان به ایران است و منظور از عوامل بیرونی همان نیروی فرسایش است که در تعیین شکل نهایی زاگرس مؤثر بوده اند .
ویژگی های مهم زاگرس فارس: کوه های فارس با گذشت میلیون ها سال از پیدایش آن‌ها (دوره ترشیاری )جزء کوه های جوان محسوب می شوند و به علت فشار آوردن صفحه عربستان منطقه فارس از نظر زمین ساختی فعال است . این فشار با حرکت کوه زایی نه تنها باعث چین خوردگی می گردد، بلکه باعث ایجاد چین خوردگی های متعددی شده که نقش مهمی در لرزه خیزی استان دارد .جنس ساختمان کوه های فارس اغلب سنگهای آهکی(کلسیم کربنات) می‌باشد این سنگها دارای درز و شکاف های فراوان اند و موجب تشکیل سفره آب های زیر زمینی غنی شده است، همچنین در این کوهها انواع واشکال فرسایش آهکی یا کارستیک که بر اثر انحلال و رسوب گذاری شکل گرفته اند دیده می‌شود. زاگرس در نواحی غرب و شمال غرب استان، به علت مرتفع بودن کوه ها و فشردگی چین ها اگر چه محدودیت‌های را در توسعه راه های ارتباطی و حمل و نقل ایجاد کرده است، اما به سمت نواحی مرکزی و جنوب شرق، ارتفاعات پراکنده تر و کم ارتفاع تر می‌شود (استان شناسی فارس،۶:۱۳۹۳).
چین خوردگی در استان فارس کم تر بوده و حالت اولیه خود را نیز از دست نداده است. در این ناحیه قلل و فرورفتگی ها اغلب به موازات یکدیگر واقع شده اند و به دلیل بارندگی، رودخانه های بزرگ و دره های وسیع در آن یافت نمی‌شود. در کوه های استان فارس طبقات ائوسن، توده های عظیمی را تشکیل می دهد. زاگرس در نواحی خوزستان، لرستان و فارس برروی سنگ های شیستی، آهکی و مارنی و تشکیلات جوان تر متعلق به دوره کرتاسه شیست ومارن تشکیل شده که دارای سنگواره پالئوسن می باشد. بعد از مدتی محیط رسوبی عمیق تر شده و لایه های آهکی به وجود آمده همراه با مارن و شیست می باشند. در حوضه رسوبی زاگرس رسوب گذاری از دوره الیگوسن به میوسن هم چنان ادامه داشته و سازند آهک آسماری تشکیل می شده است. در این سازند دو بخش تبخیری و ماسه سنگی شناخته شده است. بر روی سازند آهک آسماری، سازند فارس به طور هم شیب قرار دارد که قسمت زیرین آن گچی بوده و مانع اصلی خروج مواد نفتی شده است. در سازند فارس رخساره های نرم تنان، خار پوستان، مرجآن‌ها و میکرو فسیل ها مختلف دیده شده است. بنابراین سن گروه فارس میوسن و قسمتی از پلیوسن می باشد.(پایگاه ملی داده های علوم زمین)

چین خوردگی در استان فارس کم تر بوده و حالت اولیه خود را نیز از دست نداده است. در این ناحیه قلل و فرورفتگی ها اغلب به موازات یکدیگر واقع شده اند و به دلیل بارندگی، رودخانه های بزرگ و دره های وسیع در آن یافت نمی‌شود. در کوه های استان فارس طبقات ایوسن، توده های عظیمی را تشکیل می‌دهد. زاگرس در نواحی خوزستان، لرستان و فارس برروی سنگ های شیستی، آهکی و مارنی و تشکیلات جوان تر متعلق به دوره کرتاسه شیست و مارن تشکیل شده که دارای سنگواره پالیوسن «Paleocene» می‌باشد. بعد از مدتی محیط رسوبی عمیق تر شده و لایه های آهکی به وجود آمده همراه با مارن «Marn» و شیست «Shist» می باشند. در حوضه رسوبی زاگرس رسوب گذاری از دوره الیگوسن به میوسن هم چنان ادامه داشته و سازند آهک آسماری تشکیل می شده است. در این سازند دو بخش تبخیری و ماسه سنگی شناخته شده است. بر روی سازند آهک آسماری، سازند فارس به طور هم شیب قرار دارد که قسمت زیرین آن گچی بوده و مانع اصلی خروج مواد نفتی شده است. در سازند فارس رخساره های نرم تنان، خار پوستان، مرجآن‌ها و میکروفسیلها مختلف دیده شده است. بنابراین سن گروه فارس به طور کلی میوسن و قسمتی از پلیوسن می‌باشد(سازمان هوا شناسی).
۳-۴-شرایط توپوگرافی و ناهمواری استان فارس:
هدف از مطالعات توپوگرافی ،ارزیابی و تجزیه و تحلیل خصوصیات ناهمواری سطح زمین از جمله شهرهاست . خصوصیات ناهمواری یک مکان جغرافیایی نه تنها در پراکندگی و یا تجمع فعالیت‌های انسانی مؤثر است، بلکه در نهایت یکی از عوامل مؤثر در شکل و سیمای فیزیکی ساختمآن‌های فضایی نیز به شمار می رود. (رهنمایی،۸۳:۱۳۸۷)
استان فارس به دلیل کشیدگی در طول و عرض جغرافیایی و موقعیت خاص زمین شناسی، در برگیرنده بخشهایی اززونهای ساختاری زاگرس مرتفع، زاگرس چین خورده، زون افیولیتی- رادیولاریتی زاگرس و زون سنندج _ سیرجان است. به همین دلیل، این استان در برگیرنده پدیده های زمین شناسی متنوع است. (تذروی و بیات،۱۳۹۰)
۳-۵-کوه ها و غارها در استان فارس:
جهت عمومی کوه های این استان شمال خاوری – جنوب باختری است و هر چه از طرف شمال به جنوب پیش می رویم از ارتفاع کوهستان به طور عمومی کاسته می‌شود. عمده ترین ارتفاعات این استان در مناطق خاوری قرار گرفته است. برای درک بهتر ناهمواری های این استان، کوه های این منطقه به ۷ رشته تقسیم بندی می گردد:
-کوه هایی که از آباده شروع شده و از جنوب بوانات گذشته و به کوه سفید متصل می گردد و تا کوه گور سفید با ارتفاع ۲۸۰۶ متر می رسد.
- رشته کوه هایی که از چهار دانگه شروع شده از شمال ارسنجان و نیریز گذشته و تا دره رود شور امتداد دارد. قلل مهم این سلسله کوه، دال نشین ۳۵۰۰ متر، کوه سر سفید ۳۱۶۴ متر، کوه داراب ۳۵۳۰ متر و کوه فرک ۲۸۲۵ متر است.
- رشته کوه های شمالی شیراز که از شمال دریاچه مهارلو و شهرستان فسا گذشته به کوهستان داراب منتهی می گردد، قلل مهم آن کوه بمو به ارتفاع ۲۶۶۱ متر، کوه احمدی به ارتفاع ۲۸۷۱ متر و کوه خرمان ۲۳۰۰ متر است.
- رشته کوه هایی که از شمال کازرون، جویم، لار و فیروز آباد و جنوب جهرم گذشته به جبل هرمز در شمال بندر خمیر منتهی می‌شود، از قلل مرتفع این سلسله عبارت است از: کوه عبدی به ارتفاع ۳۱۱۱ متر در باختر کتل پیر زن، کوه سفید به ارتفاع ۳۰۱۸ متر و کوه هرمز با ارتفاع ۲۸۳۶ متر.
- رشته کوه هایی که از بلوک ماهور و خشت شروع شده از جنوب فراشبند گذشته در خاور رود مند به کوهستان محال اربعه از جنوب قیر و کارزین و خنج گذشته به کوهستان جنوبی لار منتهی می­گردد.
- رشته کوه هایی که از خاور برازجان شروع شده از شمال خورموج، بم و مرودشت گذشته به بستک منتهی می‌شود.
- رشته کوه های تنگستان که از خاور بوشهر شروع شده و به موازات خلیج فارس امتداد پیدا کرده و به کوهستان شمال بندر لنگه منتهی می‌شود.
کوه های سفید، گر، خرمن کوه، تودج و قله بل برخی از مهم ترین قلل استان فارس هستند.(شرکت توسعه گردشگری استان فارس،۱۳۹۳).
۳-۶-دشت ها:
دشت های وسیع فارس از رسوبات آبرفتی رودها تشکیل شده اند که وضعیت شان ،بر حسب اینکه در چه موقعیت جغرافایی قرار داشته باشد متفاوت است .در نواحی مرکزی و غربی فارس ،دشت های حاصل خیزی وجو ددارد که به زیر انواع محصولات کشاورزی رفته است، در حالی که در برخی نواحی دیگر، به خصوص جنوب و شرق استان بیشتر بیابان و کویر دیده می‌شود (استان شناسی فارس،۸:۱۳۹۳).
استان فارس از دشت ها و دره های زیادی برخوردار است که به علت داشتن طبیعت زیبا در پیرامون خود، گردشگاه های طبیعی و جذابی را تشکیل داده اند این دره ها و تنگ ها عبارتند از: تنگ خانی، تنگ هرایز، تنگ بوان، تنگ الله اکبر، تنگ بستانک (بهشت گمشده) ، تنگ ایج، تنگه لای تاریک، تنگ استهبان، تنگ پلنگان، تنگ لای زنگان، تنگ زی طشت، تنگ جزین یا گزین، تنگ خرقه و تنگ براق.
۳-۱-۶- تنگ خانی شیراز
این تنگ در ۲۹ کیلومتری شهرستان شیراز در نزدیکی روستای دارنگون و در مجاورت رودخانه قره آغاج واقع شده و دارای چشم اندازی مناسب برای جذب گردشگران علاقمند به ورزش های کوهستانی است. در حال حاضر، در فصل های بهار و تابستان تنگ خانی به عنوان تفریح گاه استفاده می‌شود. هم اکنون روستای دارنگون از مزایای برق و آب آشامیدنی بهداشتی برخوردار است. زیر حوزه آبخیز وسیع و منطقه جنگلی پرباران بالادست این تنگ، موجب فراوانی آب شیرین و گوارای تنگ بوان شده است. در طول سال به ویژه در فصل بهار از روی اغلب دیواره های صخره ای تنگ آبشارهای زیبا سرازیر می شوند. این منطقه پرآب، از زمآن‌های قدیم محل ییلاقی طوایفی از عشایر ممسنی بوده است که به باغ داری و دام داری می پرداخته‌اند.
درختان گردوی تنومند منطقه، عمری طولانی دارند. بعضی از این درختان تا شعاع ۱۰-۱۵ متری از ورود نور آفتاب به زیر درختان جلوگیری می کنند. اختلاف درجه حرارت این تنگه با نورآباد در روزهای گرم تابستان، گاه به بیش از ده درجه سانتی گراد می رسد. منطقه نورآباد ممسنی از مناطق گرمسیر محسوب می‌شود و میانگین درجه حرارت آن در تابستان در حدود ۳۰ درجه سانتی گراد بالای صفر است. با این وجود تنگ بوان با دمای حدود ۲۰ درجه سانتی گراد از توانمندی جاذبه گردشگاهی قابل توجه در جذب گردشگران برخوردار است. از دیگر مزایای این تنگ، راه ارتباطی آسفالته آن است. دره ها و تنگه های متعدد استان فارس، گردشگاه های طبیعی بسیار زیبایی را فراهم نموده ­اند که همواره پذیرای بازدید کنندگان و دوست داران طبیعت می باشند. تنگ بوان که از طبیعت زیبایی برخوردار است و تنگ خرقه(فیروزآباد) که دره ای سرسبز و خرم است و پوشش جنگلی زیبا، چشمه سارهای فراوان و باغ های پربار دارد، گردش گاه میان جنگل که مانند توده ‌ای انبوه در دامنه کوه میان جنگل و در دو سوی جاده خود نمایی می ‌کند، برخی از این تنگه ها و گردشگاه ها هستند. مراتع و گل زارهای حاشیه دریاچه های منطقه همراه با ماهی های آزاد و پرندگان وحشی چشم اندازهای زیبایی از این دریاچه ها در بهار و پاییز به وجود می آورند که بسیار جذاب و دیدنی هستند. رودخانه ها و آبشارهای جذاب و منحصر به فردی مانند آبشار مارگون سبب شده اند که این استان توانمندی های قابل توجهی را در زمینه جاذبه های طبیعی داشته باشد (پایگاه ملی داده های علوم زمین،۴۲:۱۳۸۲).
۳-۷-بیابان:
حدود۸۴/۱میلیون هکتار ، یعنی تقریباً۱۵درصد مساحت استان را بیابان و مناطق در حال بیابان را در بر می گیرد. در مناطق کم بارش استان در شمال، بیابآن‌های بوانت و آباده و در جنوب بیابآن‌های لارستان و لامرد را می‌توان نام برد. در برخی از مناطق بیابانی بر اثر تبخیر شدید، نمک روی سطح زمین را پوشانده و کویربه وجو آمده است مانند : کویر قطرویه در شرق استان در محدوده شهرستان نی ریز (استان شناسی فارس،۹:۱۳۹۳).
شکل شماره(۳-۲ )وسعت نواحی بیابانی استان فارس
۳-۸-رودخانه ها، چشمه ها و آبشارهای استان فارس:
دسترسی به منابع آب از دیر باز به عنوان یکی از مهمترین عوامل مؤثر در مکان یابی شهری مورد توجه بوده است . بررسی کلی جغرافیایی شهرهای ایران به خوبی وابستگی میان زندگی شهری و دسترسی به منابع آب را نشان می‌دهد. و بسیاری از شهرهای کشور براب برخورداری از منابع آب مطمئن در کنار رودخانه ها شکل گرفته اند. اهمیت آب در حیات و شکوفایی جوامع شهری تا حدی است که ویت گل تمدنهای مشرق زمین را به وجو آن وابسته می داند و از این تمدن ها به عنوان تمدن آبی یا جوامع وابسته به آب نام می برد (کاتوزیان،۶۳:۱۳۶۸).
رودخانه و حواشی آن‌ها همواره یکی از کانون های تفرجگاهی و شکارگاهی و صیادی ورزشی محسوب می شوند، برخی از مهم ترین این رودخانه ها عبارتند از: کر، پیرآب، شادکام، شش پیر، شور جهرم، شور لار، دالکی. مهم ترین آبشارهای این منطقه نیز عبارتند از: آبشار دشتک ابرج و آبشار مارگون. چشمه های طبیعی و چشمه های آب گرم به دلیل آب درمانی و تفرجگاهی از نظر صنعت گردشگری و گذراندن اوقات فراغت از اهمیت بسیاری برخوردار هستند که برخی از آن‌ها عبارتند از: چشمه رچی، چشمه خارگان، چشمه بالنگان (حاجی آباد)، چشمه قدمگاه، چشمه چویو، چشمه ساسان، چشمه ابوالمهدی، چشمه شش پیر، چشمه پلنگان، چشمه جونجان (جونون)، چشمه محمد رسول الله، چشمه بناب قادر آباد، چشمه آتشکده، چشمه تنکاب، چشمه حنیفقان، چشمه آب گرم، چشمه آب گرم سراب بهرام، چشمه اسری، چشمه برن هیر، چشمه براق، چشمه تاسک، چشمه حاجت، چشمه سراب سیاه، چشمه سراب شیر، چشمه کان زرد، چشمه سرگ چینه، چشمه گنجینه، چشمه میل اژدها و چشمه مردگان(پایگاه ملی علوم داده های زمین،۲۶:۱۳۸۲).
۳-۸-۱-رودخانه دالکی کازرون
رودخانه دالکی یک رود دایمی به طول ۱۷۰ کیلومتر است که شیب متوسط آن ۸/۰ درصد است. این رود که حوزه آن خلیج فارس و دریای عمان است در مسیر کلی خود که به سمت جنوب باختری است، از شهرستان‌های کازرون، برازجان و بوشهر عبور می کند. هله از ارتفاعات ۴۰ کیلومتری جنوب خاوری کازرون و ۵۳ کیلومتری جنوب باختری شیراز از دهستان کوهمره سرچشمه گرفته و به سوی شمال باختری روان می‌شود. در ۱۴ کیلومتری خاور کازرون با رودخانه حنا مخلوط شده و به نام رودخانه سفید از طریق دره دوان در شمال خاوری، همچنان به سوی شمال باختری ادامه مسیر می دهد. پس از آن که در ۱۷ کیلومتری شمال کازرون با رودخانه تنگ شیب مخلوط شده، با نام جدید شاهپور از طریق تنگه چوگان به دهستان شاهپور وارد می‌شود. در این دهستان با ریزابه های فراوانی از جمله رود شکستان درهم می آمیزد و رو به سوی جنوب باختری به طرف دهستان خشت سرازیر می‌شود.
در این دهستان به سوی باختر تغییر جهت داده و پس از عبور از دره شمالی کوه پوزه حسن کرچال وارد دهستان مزارعی از شهرستان برازجان می‌شود. در این دهستان با ریزابه های فراوانی که غالبا از شمال سرازیر شده اند مخلوط گشته، مرز میان دهستآن‌های مزارعی، شبانکاوه و زیرراه را تشکیل می دهد و به نام رودخانه شیرین در ۱۲ کیلومتری شمال باختری برازجان با رودخانه دالکی مخلوط می‌شود. از این به بعد این رودخانه که به سمت باختر متوجه شده و مرز میان دهستان‌های شبانکاره و زیارت را تشکیل می دهد، هله نام می گیرد. سرانجام این رودخانه در ۵۴ کیلومتری جنوب باختری برازجان به خلیج فارس می ریزد. در طول مسیر این رودخانه نقاط مناسبی برای احداث سد وجود دارد. از جمله این مناطق می‌توان به مدخل شمالی تنگ چوگان در ۲۰ کیلومتری شمال کازرون، دهانه خاوری پوزه حسن کرچال در ۳۵ کیلومتری باختر کازرون و همچنین دره شمالی کتل برنگ در ۴۴ کیلومتری باختر شمالی کازرون اشاره کرد.
۳-۸-۲-رودخانه مهران لارستان
رودخانه مهران که یک رود فصلی به طول ۳۸۲ کیلومتر است از شهرستان‌های بندرلنگه و لار عبور می کند. از کوه هفچن واقع در دهستان تراکمه در ۱۸۹ کیلومتری باختر لار سرچشمه می گیرد و به نام رود شور اشکنان به سوی جنوب خاوری روان می‌شود و پس از گذشتن از روستاهای بسیار و اضافه شدن ریزابه های متعدد به آن با نام رودخانه تاون به دهستان دژگان داخل می‌شود و از ۲ کیلومتری جنوب روستای دژگان عبور می کند و به نام رودخانه مهران، دماغه خاوری کوه پل غار را طی می کند و در ۹ کیلومتری جنوب خاوری روستای دژگان به چندین شاخه تقسیم می گردد و در ۷۵ کیلومتری خاور شمالی بندر لنگه به ترعه خوران (بخشی از خلیج فارس واقع در میان جزیره قشم و سرزمین اصلی ایران) می ریزد. مسیر کلی این رود جنوب خاوری است (پایگاه ملی داده های علوم زمین ،۳۰:۱۳۸۲).
۳-۸-۳-رودخانه زهره ممسنی
رودخانه زهره که یک رود دایمی به طول ۴۹۰ کیلومتر است، از شهرستان‌های سپیدان، ممسنی، گچساران، بهبهان و بندرماهشهر عبور می کند. این رود از ۱۴ کیلومتری شمال باختری اردکان سرچشمه گرفته، ابتدا به نام رودخانه اردکان به سوی جنوب خاوری و جنوب سرازیر می‌شود و از کنار اردکان عبور می کند پس از رسیدن به تنگ رودیان به نام شش پیر تغییر مسیر داده و به سوی باختر متوجه می گردد و به دهستان دشمن زیاری از شهر ممسنی وارد می‌شود و پس از مخلوط شدن با رودخانه شیرین به نام رودخانه فهلیان وارد دهستان جاوید ماهوری از شهرستان ممسنی می‌شود و سرانجام پس از گذشتن از روستاهای بسیار و اضافه شدن ریزابه های متعدد به آن به رودخانه هندیجان از کنار شهر هندیجان عبور می کند و در ۲۶ کیلومتری جنوب باختری هندیجان به خلیج فارس می ریزد.
۳-۸-۴-آبشار مارگون
آبشار مارگون با ۸۰ متر ارتفاع و بیش از ۹۰ متر پهنا، معروف ترین و یکی از زیبا ترین آبشار های ایران است. که در مرز دو استان کهگیلویه و بویر احمد و استان فارس و در نزدیکی روستاهای کمهر و مارگان واقع است. بهترین مسیر برای دیدن آبشار از مسیر شمال سپیدان می باشد که پس از طی ۶۵ کیلومتر در نزدیکی روستای مارگان می‌توان این آبشار با عظمت را تماشا کرد. پوشش زیبایی از خزه و گیاهان آبزی اطراف آبشار را پوشانده است. از مشخصات منحصر به فرد این آبشار این است که سرچشمه آبشار از پیشانی یک کوه بلند صخره ای است و آب با فشار از درون شکاف های صخره فوران می کند و مجموعه ای از آبشار ها را به صورت تابلویی گسترده نمایش می دهد. در انتهای آبشار، آب به صورت نهری بزرگ به رودخانه کمهر می پیوندد. تنگه زیبای مارگون با پوشش زیبای جنگلی و طبیعتی مملو از لاله های واژگون و گل های رنگارنگ ختمی و دیگر گل های وحشی منظره بسیار بدیعی را به وجود آورده. محدوده این آبشار به عنوان یک منطقه حفاظت شده در فهرست آثار طبیعی ایران به ثبت رسیده که نشان از غنای گونه های گیاهی و جانوری آن دارد (پایگاه ملی داده های علوم زمین،۳۱:۱۳۸۲).
۳-۹-دریاها، جزیره ها و تالاب های استان فارس
دریاچه های زیادی در استان فارس وجود دارد که برخی از آن‌ها دارای آب شیرین هستند. این دریاچه ها عبارتند از: دریاچه کافتر (شادکام)، دریاچه مهارلو، دریاچه پریشان (فامور)، دریاچه طشت، دریاچه بختگان، دریاچه و تالاب ارژن.
دریاچه پریشان که فامورهم گفته می‌شود از نام چشمه ای گرفته شده که منبع اصلی تامین آب دریاچه است. این دریاچه در ۳ کیلومتری روستای ایازآباد که در ۱۲ کیلومتری کازرون قرار دارد، به وجود آمده است. آب دریاچه پریشان، شیرین می باشد اما برای آشامیدن چندان مناسب نیست. از این دریاچه، برای پرورش ماهی نیز استفاده می‌شود. در داخل این دریاچه، ماهی ها به صورت آزاد زیست می کنند و پرندگان مهاجر آبزی نیز در فصل مهاجرت در اطراف دریاچه دیده می شوند. حداکثر سطح مشاهده شده آن ۱۸ کیلومتر مربع می باشد که در تابستان به حداقل رسیده و حالت باتلاقی پیدا می کند. میانگین عمق آب آن ۶/۱ متر می باشد که در بعضی از سال ها به ۲ متر نیز می رسد. این دریاچه حوضه آبریز بسته ای را تشکیل می دهد که مساحتی حدود ۲۶۳ کیلومتر مربع را زهکشی می کند. جلوه های بهاری و پاییزی این دریاچه جذاب و دیدنی بوده و مراتع و گلزارهای حاشیه دریاچه و پرندگان وحشی آن تفرجگاه طبیعی جالب توجهی را به وجود می آورد. ارزش های زیست محیطی دریاچه کم نظیر و قابل توجه است (پایگاه ملی داده های علوم زمین،۳۶:۱۳۸۲).
۳-۱۰-گنبد نمکی:
به طور کلی برجستگی هایی که توسط نمک به علت حرکات و بالا آمدن آن ایجاد می‌گردد، گنبد نمکی (Salt dome) نامیده می‌شود. بدیهی است اشکال خارجی تمامی گنبدهای نمکی یکسان و یک تصویر نبوده و بستگی به سنگ های پوششی آن، فشار درونی و میزان آن دارد. به عبارت دیگر گنبد نمکی عبارت است از ساختمان زمین ‌شناسی گنبدی تصویری که هسته آن از نمک تشکیل شده است. از نظر مکانیسم تغییر تصویر، نمونه تغییر تصویر پلاستیکی است. حرکت این گونه مواد پلاستیکی سبب ایجاد چین‌های دیاپیری می‌شود و به همین جهت از نظر زمین شناسی ساختمانی نیز قابل مطالعه و بررسی است.
از جمله استان‌هایی که گنبد های نمکی فراوان در آن یافت می گردد استان فارس است. از نظر تعداد گنبد نمکی استان فارس در میان استان‌های کشور مقام اول را داراست و بیشترین گنبدهای نمکی استان فارس در منطقه لارستان وجود دارد. به طوریکه بین ۲۶۵ یا ۳۰۰ گنبدهای موجود منطقه فارس، بوشهر، خوزستان و قریب به ۲۲۰ گنبد نمکی در لارستان بوده که عمدتا باعث شور شدن دشت های مذکور شده است، که تنها راه حل استفاده از پتانسیل منطقه و مساعدت جهت بهبود آب و خاک احداث سازه های مکانیکی با هدف کنترل نمک گنبدها و استفاده از گونه های هالوفیت جهت جذب نمک و شیرین نمودن آب و خاک می باشد (پایگاه ملی داده های علوم زمین،۵۹:۱۳۸۲).
شکل شماره(۳-۳)گنبد نمکی در استان فارس(مأخذ:پایگاه داده های علوم زمین
۳-۱۱-خاک:
خاک یکی از منابع طبیعی تقریباً غیر قابل بازگشت بوده ،و به عنوان مهمترین بستر حیات دارای جایگاه ویژه ای در نظام هر منطقه‌ای می‌باشد(ظهیر نیا و محمودی،۱۵۳-۱۵۲:۱۳۸۲). افزایش فوق العاده جمعیت از یک طرف ،و تقاضاهای انسان برای بهبود معیارهای زتدگی از سوی دیگر ،مستلزم توجه به تمام شؤون وابستگی بشر به طبیعت بوده ،و در این بین خاک از جایگاه ویژهای برخوردار است . با توجه به اهمیتی که خاک در ارتباط با تأمین غذای جمعیت رو به رشد جهان ایفا می کند، شناختن کلیه خصوصیات خاک، اعم از ریخت شناسی، فیزیک و شیمیایی و کانی شناسی ضروری است(رضا پور و باقر نژاد ،۱۴۸-۱۴۹:۱۳۸۰).
اقلیم متغیر مستقلی در تشکیل خاک است و از دو عامل رطوبت و حرارت تشکیل یافته است(بای بوردی،۶۴۶:۱۳۷۲).
به همان اندازه که عوامل آب و هوایی و سایر عوامل طبیعی بــر بافت و ساخت شهـــرها تأثیــر می گذارند، کیفیت خاک نیز بر این امر اثر دارد . جنس خاک در ارتباط با میزان نفوذ آب و بارنـدگی­ها، و درجه مقاومت آن در مقابل ایستایی تأسیسات ساختمانی و طبقات ساختمانها از اهمیت ویژه ای برخوردار است . همچنین جنس خاک در توسعه مزارع کشاورزی اطراف شهرها و گسترش و ایجاد فضای سبز داخل و خارج شهر ،یکی از عوامل تعیین کننده است(شیعه،۲۰۲:۱۳۸۷).
۳-۱۲-مشکلات خاک در استان:
۳-۱۲-۱-شوری خاک:
وجود خاک­های قلیایی و آهکی ،شرایط جذب موادو املاح را در گیاه کاهش داده و تولید محصول را پایین می آورد. این شرایط بیشتر در جنوب و شرق استان وجود دارد .
فرسایش خاک:استان فارس بیشترین میزان فرسایش حدود۲۰تن در هکتار ،در سال را در کشور به خود اختصاص داده است .طغیانی بودن رودهاکه ناشی از کوهستانی بودن استان است ،به ویژه هنگام بارندگی های شدید ،خاکهای نرم و دارای قابلیت زراعی را در بستر و کناره ها شسته و به نواحی دور دست منتقل می کند. به همین دلیل ،چهره برخی دشت ها مثل لامرد، علامرودشت و دشمن زیاری که در معرض فرسایش شدید قرار گرفته اند، در حال تغییر است . فرسایش بادی نیز در شمال فارس و شرق آباه قابل مشاهده است.(استان شناسی فارس،۲۴:۱۳۹۳).
۳-۱۳-پوشش گیاهی استان فارس:
وجود جنگلها و پوشش گیاهی در هر نقطه ای از جهان به عنوان ریه های تنفسی مراکز زیستی به حساب می آید . اگر چه این مورد نسبت به مناطق خشک و غیر خشک فرق می کند، ولی به هر ترتیب لزوم آن‌ها په از نظر لطافت هوا و حفظ طبیعت اطراف شهر و چه ایجاد دید و منظر از اهمیت ویژه ای برخوردار است . حفظ این منابع طبیعی از نظر بوم شناسی نیز برای مردمان شهر اهمیت دارد . در بعضی از نقاط جنگلها و پوشش گیاهی کنترل کننده سرعت طوفان­ها به سوی مراکز زیستی است و میزان خشکی هوا را نیز کاهش می‌دهد. همچنین پوشش های گیاهی و جنگل­ها مانع سرعت سیل شده، باعث نگه داشتن آب زیر زمینی نیز می‌شود. (دفتر حقوقی امور مجلس ،۳۸:۱۳۷۶)
پوشش گیاهی استان فارس را درختان جنگلی و گیاهان دارویی و صنعتی تشکیل می دهد، مهم ترین گونه های درختی این استان عبارتند از: بادام کوهی، بنه و بلوط و برخی از گیاهان دارویی و صنعتی که شیرین بیان، گل گاوزبان، کتیرا، آنغوزه و گون برخی از این گونه ها هستند. مناطق حفاظت شده استان فارس رویشگاه بسیاری از گونه های گیاهی منطقه می باشند. پارک ملی بمو واقع در شمال شهر شیراز از نظر پوشش گیاهی بسیار غنی و قابل اهمیت است و تا کنون بالغ بر ۲۸۰ گونه گیاهی در آن شناسایی و نمونه برداری شده است ( پایگاه ملی داده های علوم زمین،۵:۱۳۹۳).