وبلاگ

-    سلب مالکیت از خریدار بر اثر ملی شدن یا مصادره اموال به نحوی که موفق به دریافت مطالبات خود نشود.
-    سایر عوامل خارج از حیطه اختیار صادرکننده و خریدار که به تشخیص هیأت مدیره صندوق موجب عدم وصول مطالبات صادرکننده شود.
۱۸-۲ خدمات ارائه شده توسط صندوق
۱-۱۸-۲ اعتبارسنجی خارجی
 برقراری ارتباط تجاری با خریداران خارجی، مستلزم ارزیابی دقیق وضعیت اعتباری خریداران می باشد که گاهی اوقات عدم دسترسی به بانک های اطلاعاتی مربوطه، انجام این امر را برای ایشان دشوار می سازد. صندوق ضمانت صادرات ایران ظرف چند سال اخیر، با برقراری ارتباط با مؤسسات اعتبارسنجی خارجی در سطح بین المللی، امکان دسترسی به اطلاعات اعتباری خریداران خارجی را برای خود فراهم نموده و واحد اعتبارسنجی خارجی آن، با تجزیه و تحلیل گزارشات اعتباری واصله، اقدام به تعیین سقف اعتباری خریداران خارجی حسب درخواست صادرکنندگان متقاضی می نماید. شایان ذکر است نتیجه اعتبارسنجی به اطلاع صادرکنندگان رسیده و درصورت تمایل وی،‌ معامله در حال انجام با خریدار می تواند تا سقف اعتبار تعیین شده تحت پوشش بیمه ای صندوق قرار گیرد.

۲-۱۸-۲ اعتبار سنجی داخلی
یکی از فعالیت های بخش فنی صندوق که به منظور تأمین نقدینگی و سرمایه در گردش صادرکنندگان صورت می پذیرد، صدور ضمانتنامه اعتباری برای صادر کنندگان کالا و خدمات می باشد.
عملیات اعتبار سنجی که تعیین کننده وضعیت اعتباری صادر کننده است، در این اداره انجام و در نهایت نتیجه اعتبار سنجی به کمیته فنی اعتباری ارائه می شود.
۳-۱۸-۲ صدور انواع بیمه نامه شامل :
۱-۳-۱۸-۲ بیمه نامه کل گردش صادرات
این بیمه نامه در طول اعتبار یک ساله خود، کلیه صادرات صادرکننده به کشورهای مختلف را در برابر ریسک های عمده سیاسی و تجاری تحت پوشش قرار می دهد. به عبارت دیگر چنانچه در اثر بروز هر یک از ریسک های تحت پوشش، صادرکننده ایرانی موفق به وصول مطالبات خود از خریدار خارجی نگردد، این صندوق بر اساس بیمه نامه صادره نسبت به جبران خسارات وارده به صادرکننده اقدام خواهد نمود. میزان حق بیمه قابل پرداخت براساس شرایط اقتصادی و سیاسی کشور خریدار، شرایط اعتبار اعطایی به خریدار خارجی و سررسید پرداخت تعیین و از صادرکننده اخذ می گردد. براساس این بیمه نامه، صادرکننده طی اظهارنامه های ماهیانه علاوه بر ارائه گزارش مربوط به صادرات انجام شده در طول هر ماه، حق بیمه مربوط به هر محموله را محاسبه و به صندوق پرداخت می نماید.
۲-۳-۱۸-۲ بیمه نامه خاص صادرات
بیمه نامه خاص، یک یا چند محموله صادراتی را که در قالب یک قرارداد خاص از سوی صادرکننده ایرانی برای خریدار خارجی ارسال می گردد در مقابل ریسک های سیاسی و تجاری تحت پوشش قرار می دهد.  به عبارت دیگر، این بیمه نامه برای آن دسته از صادرکنندگانی صادر می شود که مایلند یک محموله خاص ارسالی برای یک خریدار مشخص را در مقابل خطر عدم دریافت وجه کالا ناشی از بروز ریسک های سیاسی و تجاری بیمه نمایند. قبل از صدور این بیمه نامه، خریدار خارجی و بانک وی مورد اعتبارسنجی قرار گرفته و قرارداد و یا اعتبار اسنادی که قرار است تحت پوشش قرار گیرد، مورد بررسی دقیق قرار خواهند گرفت. میزان حق بیمه که با توجه به شرایط سیاسی و تجاری کشورخریدار و نحوه پرداخت، شرایط اعتبار و سررسید محاسبه و دریافت  می گردد درصدی بیشتر از حق بیمه مربوط به بیمه نامه کل گردش صادرات می گردد.
۳-۳-۱۸-۲ بیمه نامه صدور خدمات فنی مهندسی
این بیمه نامه همانطور که از نامش پیداست، طرح ها و پروژه های ساختمانی که توسط پیمانکاران و یا شرکت های مهندسی ایرانی در سایر کشورها اجرا می گردد و همچنین خدمات فنی و مهندسی ارائه شده از سوی آن ها در خارج از کشور را در مقابل ریسک های سیاسی و تجاری تحت پوشش قرار می دهد. به عبارت دیگر چنانچه در اثر بروز هر یک از ریسک های تحت پوشش، صادرکننده ایرانی خدمات فنی و مهندسی موفق به وصول مطالبات خود از کارفرمای خارجی نگردد، این صندوق براساس بیمه نامه صادره نسبت به جبران خسارات وارده به صادرکننده اقدام خواهد نمود.
۴-۳-۱۸-۲ بیمه نامه سرمایه گذاری
این بیمه نامه اصل و سود سرمایه گذاری های میان و بلند مدت سرمایه گذاران ایرانی در کشورهای هدف را تحت پوشش قرار می دهد. به عبارت دیگر شرکتها یا اشخاص ایرانی که در نظر دارند اقدام به چنین سرمایه گذاری هایی در سایر کشورها بنمایند (مثلاً یک کارخانه در کشور هدف احداث کنند) می توانند با اخذ بیمه نامه سرمایه گذاری صندوق ، فعالیت های سرمایه گذاری خود را در مقابل ریسک هایی همچون عدم انتقال اصل و سود سرمایه گذاری، ملی شدن و یا مصادره اموال و غیره …بیمه نمایند. میزان حق بیمه این نوع بیمه نامه نیز  با توجه به شرایط سرمایه گذاری، اوضاع اقتصادی و سیاسی بازار هدف، قوانین مربوط به سرمایه گذاری و موافقتنامه های متقابل در خصوص تضمین سرمایه گذاری ها محاسبه و اخذ می گردد.
۵-۳-۱۸-۲ بیمه نامه بلا اثر شدن قرارداد صادراتی
این بیمه نامه خسارات ناشی از بلا اثر شدن اعتبارات اسنادی و یا قراردادهای صادراتی را تحت پوشش قرار می دهد. به عبارت دیگر چنانچه در اثر بروز هر یک از ریسک های تحت پوشش شامل تحریم کشور خریدار و لغو مجوز واردات، تحریم کشور صادرکننده و لغو مجوز صادرات، تحریم کشور ثالث، بروز جنگ، فسخ قرارداد توسط خریدار، عدم ایفای تعهدات خریدار و عدم قبول حکم دادگاه از سوی خریدار، خسارتی متوجه صادرکننده ایرانی گردد، خسارت وارده به وی جبران خواهد گردید مشروط بر اینکه بروز خسارت ناشی از قصور وی در ایفای تعهداتش نباشد.
۶-۳-۱۸-۲ بیمه نامه خرید دین اسناد صادراتی
این بیمه نامه به منظور پوشش ریسک عدم بازپرداخت وجه اسناد صادراتی که جهت خرید دین توسط صادر کننده ایرانی به بانک های عامل کشور ارائه می شود صادر می گردد و بر اساس آن در صورت عدم پرداخت وجه اسناد از سوی خریدار/بانک خارجی، خسارت وارده به بانک خریدار دین اسناد، پرداخت می گردد.
۷-۳-۱۸-۲  بیمه نامه تضمین اعتبارات بانک بابت اعتبارات اسنادی دیداری
این بیمه نامه ریسک عدم پرداخت بانک گشاینده / تایید کننده اعتبار اسنادی به بانک ایرانی را پوشش داده و بدین ترتیب، بانک ایرانی قادر خواهد بود وجه اعتبار اسنادی دیداری را در صورت عدم وجود مغایرت اسناد صادراتی با شرایط لحاظ شده در ^[۱۹۴]L/C، پرداخت نموده و در نهایت منجر به تسریع روند پرداخت وجه اعتبار اسنادی دیداری به صادر کننده ایرانی گردد.
۴-۱۸-۲ صدور انواع ضمانت نامه شامل :
۱-۴-۱۸-۲ ضمانت نامه اعتباری تولیدی
ضمانت نامه ‌اعتبارتولیدی سند تعهدآوری است که بعنوان وثیقه مورد درخواست‌ تولیدکننده ( مضمون له) و جهت تضمین تعهدات صادرکننده (مضمون عنه) به منظور خرید نسیه کالای تولید شده برای صدور، از سوی صندوق (ضامن) ‌به نفع تولیدکننده صادر می شود تا ایشان به پشتوانه این وثیقه مطمئن، کالای تولیدی خود را با شرایط بازپرداخت مدت دار در اختیار صادرکننده جهت صادرات قرار دهند و بدین وسیله زمینه صدور کالای تولیدی به بازارهای صادراتی بدون تبادل وجه نقد  فراهم شود. با بهره گرفتن از این پوشش ضمانتی، صادر کننده امکان می یابد که فارغ از نگرانی تأمین مالی سرمایه در گردش لازم و بدون تحمل هزینه سود تسهیلات بانکی، به صورت نسیه اقدام به خرید کالای صادراتی نموده و پس از فروش آن در بازار هدف صادراتی، مبادرت به تسویه دین با تولید کننده کالا نماید. در صورت عدم پرداخت به موقع دیون تحت پوشش ضمانت نامه توسط صادرکننده  و بر اساس  اعلام  خسارت  تولیدکننده در سررسید، صندوق نسبت به پرداخت خسارت اقدام خواهد نمود. صدور این نوع ضمانت نامه  بر اساس قرارداد بین تولید کننده و صادر کننده برای تهیه اعتباری کالا به منظور صادرات صورت می گیرد. این نوع ضمانت نامه ضمن فراهم آوردن زمینه صدور کالاهای ایرانی، باعث تعامل بیشتر بخش های تولیدی و تجاری شده و فعال سازی مزیت های موجود در بخش تولید و اشتغال افزون تر به منظور صادرات با حمایت صندوق را در برخواهد داشت.
۲-۴-۱۸-۲ ضمانت نامه اعتباری ریالی
بانک ها و مؤسسات مالی داخلی که در نظر دارند با هدف تأمین کسری سرمایه در گردش صادرکنندگان ایرانی و تأمین مالی فعالیت های صادراتی آنان، اقدام به اعطای تسهیلات ریالی به آن ها نمایند، می توانند از ضمانتنامه اعتباری ریالی این صندوق به عنوان وثیقه مورد نظر خود جهت تضمین باز پرداخت به موقع تسهیلات اعطایی به صادرکننده  استفاده نمایند. به عبارت دیگر، بر اساس این ضمانتنامه، صندوق ضمانت صادرات ایران مسئول پرداخت خسارات وارده به اعتبار دهنده ( ذینفع ضمانتنامه) در صورت عدم بازپرداخت تسهیلات دریافتی توسط مدیون (صادرکننده)  در سررسید مقرر می باشد.
۳-۴-۱۸-۲ ضمانت نامه اعتباری ارزی
بانک ها و مؤسسات مالی داخلی معمولاً جهت اعطای تسهیلات ارزی به صادرکنندگان ایرانی از ایشان درخواست  وثایق مناسب می نمایند که اغلب اوقات تهیه و ارائه نوع و میزان وثیقه درخواستی خارج از توان صادرکنندگان می باشد. در چنین مواردی ضمانتنامه اعتباری ارزی این صندوق می تواند جایگزین مناسبی برای وثایق درخواستی از سوی اعتبار دهنده باشد. به عبارت دیگر، این ضمانتنامه که به نفع اعتبار دهنده صادر می گردد، وی را در مقابل ریسک عدم بازپرداخت به موقع تسهیلات از سوی مدیون (صادرکننده ایرانی) پوشش می دهد. بدین ترتیب در صورت عدم بازپرداخت به موقع تسهیلات ارزی دریافتی، این صندوق نسبت به پرداخت خسارت وارده به اعتبار دهنده اقدام خواهد نمود.
۴-۴-۱۸-۲ ضمانت نامه پوشش اعتبار خرید
به منظور فراهم آوردن امکان خرید کالا و خدمات ایرانی به صورت اعتباری برای خریداران خارجی، بانک های داخلی ممکن است در قالب خطوط اعتباری اقدام به اعطای اعتبار به خریداران خارجی نمایند. به عبارت دیگر، در چارچوب این طرح، صادرکننده ایرانی وجه اعتبار اسنادی مدت داری که از سوی خریدار خارجی به نفع وی گشایش شده را به محض ارائه مدارک حمل به بانک اعتبار دهنده داخلی دریافت نموده و در نتیجه ریسک عدم بازپرداخت اعتبار را به اعتبار دهنده منتقل می نماید و بدین ترتیب به خریدار خارجی فرصت کافی جهت پرداخت وجه کالا یا خدمات صادره داده می شود. به منظور تضمین بازپرداخت به موقع اعتبار اعطایی به خریدار / بانک خارجی، اعتبار دهنده / بانک ایرانی ممکن است درخواست وثایقی را بنماید که تهیه و ارائه آن برای خریدار/بانک خارجی امکان پذیر نباشد. در چنین مواردی ضمانتنامه خط اعتبار خریدار این صندوق می تواند جایگزین مناسبی برای وثیقه درخواستی اعتبار دهنده باشد. به عبارت دیگر، این ضمانتنامه که به نفع اعتبار دهنده / بانک ایرانی صادر می گردد، وی را در مقابل ریسک عدم بازپرداخت به موقع تسهیلات از سوی مدیون (خریدار/ بانک خارجی ) پوشش می دهد. بدین ترتیب در صورت عدم بازپرداخت به موقع تسهیلات دریافتی، این صندوق نسبت به پرداخت خسارت وارده به اعتبار دهنده  اقدام خواهد نمود. قبل از صدور این ضمانتنامه، اعتبار خریدار/ بانک خارجی  ( اعتبار گیرنده ) مورد ارزیابی قرار گرفته و براساس نتایج بدست آمده از اعتبار سنجی  وثایق مورد نظر ( که اغلب به صورت ضمانتنامه دولتی است) از وی اخذ می گردد.^[۱۹۵]
۱۹-۲ بخش دوم : پیشینه تحقیق
۱-۱۹-۲ تحقیقات انجام شده در زمینه مدیریت دانش
تحقیقات داخلی
اخوان و همکاران (۱۳۸۹) به تحقیقی تحت عنوان “توسعه ی فرآیندهای چرخه مدیریت دانش مبتنی بر عوامل مؤثر بر موفقیت مدیریت دانش” پرداختند. نتایج تحقیق نشان داد کسب و تولید دانش، مشوق ها و عوامل انگیزشی مناسب از مهم ترین عوامل موفقیت به شمار می آیند.کار تیمی و حمایت مدیران ارشد در رتبه های بعدی قرار دارند. همچنین دریافتند پشتیبانی مدیران ارشد در عوامل دیگر موفقیت هم مؤثر است. بنابراین در پیاده سازی مدیریت دانش باید همیشه توجه مدیران را به این نکته جلب کرد که بدون حمایت و پشتیبانی آن ها ممکن است فرایند دچار شکست شود و در مرحله به کارگیری دانش جدید، صدور مجوز از جانب آن ها حیاتی است.
تحقیقی با عنوان “الگوی مدیریت دانش انتظامی در سازمان ناجا ” توسط محمدی مقدم (۱۳۹۰) انجام پذیرفت. نتایج تحقیق حاکی از این بود که بین فن آوری سازمانی، فرآیندهای مدیریت دانش و سبک مدیریت دانش رابطه وجود دارد به نحوی که :
مشاغل تکراری با درونی سازی دانش و سبک مدیریت دانش منفعل، مشاغل غیرتکراری با بیرونی سازی دانش و سبک مدیریت دانش پویا، مشاغل هنری و مهارتی با اجتماعی سازی دانش و سبک مدیریت دانش انسان گرا و مشاغل مهندسی با ترکیب دانش و سبک مدیریت دانش نظام گرا تناسب و هماهنگی دارند.
تحقیقی تحت عنوان “رابطه بین مدیریت دانش و یادگیری سازمانی و نوآوری سازمانی” توسط دهقان (۱۳۹۰) انجام شد، نتایج تحقیق حاکی از این بود که مدیریت دانش تأثیر مستقیم و مثبتی بر روی نوآوری سازمانی دارد و متغییر یادگیری سازمانی در این میان نقش میانجی را ایفا می کند .
حمید استادی جعفری (۱۳۹۱ ) در تحقیقی با عنوان ” اولویت بندی عوامل کلیدی موفقیت اجرای سیستم مدیریت دانش که با هدف اولویت بندی عوامل سخت افزاری و نرم افزاری کلیدی موفقیت در اجرای سیستم مدیریت دانش با بهره گرفتن از مدل هفت اس مشاوران مک کینزی اجرا شده است. به این نتیجه دست یافت که رابطه سن و سنوات خدمت با مراحل فرایند مدیریت دانش معنا دار نیست، ولی رابطه تحصیلات با مراحل فرایند مدیریت دانش معنی دار است.
تحقیقات خارجی
تحقیقی توسط ماسا و تستا^[۱۹۶] (۲۰۰۹) راجع به رابطه رویکرد مدیریت دانش با مزیت رقابتی سازمانی برای فرایند کسب و خلق دانش صورت پذیرفت که این شاخص ها را معرفی کرده اند: انجام تحقیقات بازار و بازارسنجی، انجام فعالیت های تحقیق وتوسعه، مطالعه رضایت مشتری، استفاده از دانش مشتری و تأمین کنندگان، بازار محوری بر اساس اطلاعات کسب شده از صنعت و مشتری، حساسیت به اطلاعات مربوط به تغییرات بازار، مشارکت با مشتریان بین المللی، ارائه ایده توسط کارمندان، استخدام و نگهداری افراد فنی و متخصص و آموزش دیده، احترام به نگرش و اعتقادات افراد با هدف ترغیب آن ها برای به روز رسانی مهارت هایشان، ایجاد یک فرهنگ باز در محیط کار، وجود شرایط مناسب فرهنگی در سازمان برای معرفی مدیریت دانش و صرف زمان برای مطالعه ژورنال های علمی و تجاری.
تحقیقی که توسط مین^[۱۹۷] و همکارش (۲۰۱۰) با عنوان ” فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش ” به عنوان یک مطالعه تجربی در شرکت های پروژه محور در کشور فنلاند انجام شد. هدف تحقیق مذکور بیان منابعی تجربی برای درک چگونگی تأثیر فرهنگ شرکت های پروژه محور صنایع مصنوعی بر فعالیت های مدیریت دانش در شرکت های مورد مطالعه بود. نتایج تحقیق نشان داد که فرهنگ این شرکت ها اثر معناداری بر مدیریت دانش این شرکت ها داشته است.
لیا^[۱۹۸] و همکارانش (۲۰۱۰) نیز به بررسی رابطه فرایند های مدیریت دانش ( خلق ،تسهیم ، بهره برداری از دانش ) و ساختار سازمانی (ابعاد تمرکز گرایی، رسمیت، پیچیدگی و یکپارچگی ) با توجه به عامل تعدیل کننده عدم قطعیت محیطی پرداخته اند. آن ها به دنبال بررسی این موضوع بودند که چگونه مدیریت دانش می تواند ساختار سازمانی را برای مقابله با عدم قطعیت محیطی آماده سازد. آن ها دریافتند که عدم قطعیت در محیط، سازمان ها را به سمت مدیریت دانش سوق داده و همین امر به نوبه خود سازمان ها را مجبور به تغییرات ساختاری می کند.
نتایج مطالعاتی که توسط گرامی^[۱۹۹] (۲۰۱۰) صورت پذیرفت حاکی از این بود که حرکت از ایده مدیریت دانش و پیاده سازی مراحل آن در مدل های مختلف نیازمند شناسایی عواملی همچون خلق، تسهیم، و استفاده مجدد از دانش، درک ارتباطات مختلف در زمانی که توسط مشتری مورد شناسایی قرار می گیرد، آموزش روش ها و خدمات مدیریت دانش، تعامل و ترکیب ابعاد فرهنگی دانش با عملیات سازمان و پاسخگویی به سرمایه گذاری ها و مسئولیت های محوله است.
تحقیقی توسط زاهدالسلام و همکاران (۲۰۱۱) با عنوان اقدامات مدیریت دانش و اثربخشی سازمانی با بهره گرفتن از شواهد تجربی در کشور بنگلادش صورت گرفت. این تحقیق روی رابطه اقدامات مدیریت دانش در قالب استراتژی اکتساب، تبدیل، کاربرد، حمایت از یک سو و اثربخشی سازمانی از سوی دیگر، در کشور توسعه نیافته ای همچون بنگلادش متمرکز بود، مدل های مختلف مدیریت دانش با بهره گرفتن از متون علمی مدیریت دانش تست و تحلیل شد. نتایج کلی تحقیق حاکی از این بود که اقدامات مدیریت دانش نفوذ معناداری بر اثربخشی سازمانی دارد.
تحقیقی توسط وو^[۲۰۰]( ۲۰۱۲) در مورد طبقه بندی فاکتورهای حیاتی موفقیت پیاده سازی مدیریت دانش انجام شد، وی با بهره گرفتن از روش ^[۲۰۱]DEMATEL که مبتنی بر تئوری گراف است، این عوامل را طبقه بندی نمود .نتایج کلی تحقیق نشان داد که این فاکتورها به ترتیب اولویت شامل: فرهنگ و افراد، حمایت مدیران ارشد، ارتباطات، پاداش ها، تکنولوژی اطلاعات، صداقت، زمان، معیارهای ارزیابی عملکرد و امنیت هستند.
۲-۱۹-۲ تحقیقات انجام شده در مورد رهبری تحول آفرین
احسان فر (۱۳۹۰) تحقیقی تحت عنوان ” رابطه رهبری تحول آفرین و خلاقیت و نوآوری سازمانی در شرکت های بیمه خصوصی ایران” انجام داد یافته ها حاکی از آن بود که رهبری تحول آفرین با نوآوری سازمانی رابطه معناداری دارد و خلاقیت سازمانی در این میان نقش متغییر میانجی را ایفا می کند. با توجه به نتایج این تحقیق وجود رهبران تحول آفرین در شرکت های بیمه و با ویژگی هایی چون نفوذ آرمانی، انگیزش الهام بخش، ترغیب ذهنی و ملاحظات فردی می تواند فضای مناسبی برای خلاقیت فراهم نموده و به نوبه خود در ارتقاء نوآوری سازمانی صنعت نقش داشته باشد. مدل مفهومی این تحقیق به شکل زیر است:
در مقاله ای که توسط حیدر چوپانی و همکاران(۱۳۹۰) تحت عنوان “ارزیابی میزان بکارگیری مؤلفه های رهبری تحول آفریند در شرکت های بیمه البرز” صورت گرفت. یافته های پژوهش حاکی از آن بود که رهبری تحول آفرین و مؤلفه های آن در شرکت های بیمه البرز در سطح نسبتاً مطلوبی قرار دارد. علاوه بر این نتایج نشان داد که شکاف معناداری بین وضعیت موجود و مطلوب به کارگیری رهبری تحول آفرین و مؤلفه های آن در شرکت سهامی بیمه البرز مشاهده می شود.
تحقیقات خارجی

• کریمی، ۱۳۹۱،ص ۴۲ـ۴۳ ↑

• صدر، بی‌تا، ص ۲۸ـ۳۵ ↑

• برخی از مولفان به‌جای واژه شاخص از واژه ویژگی و بعضی دیگر از واژه مشخصات استفاده می‌کنند. این واژه ها معادل هستند(کیوی، ۱۳۹۲، ص ۱۲۳). ↑

• Template Analysis ↑

• Thematic Network ↑

• • تحلیل مضمون به دنبال استخراج مضامین برجسته یک متن در سطوح مختلف است؛ شبکه مضامین نیز به دنبال تسهیل ساختاردهی و ترسیم این مضمون‌هاست. (شیخ‌زاده، ۱۳۹۱). شبکه مضامین براساس روندی مشخص، مضامین پایه (کدها و نکات کلید متن)، مضامین سازمان‌دهنده (مضامین به دست آمده از ترکیب و تلخیص مضامین پایه) و مضامین فراگیر(مضامین عالی دربرگیرنده اصول حاکم بر متن به مثابه کل) را نظام‌مند می‌کند. سپس از مضامین به صورت نقشه های شبکه تارنما، رسم و مضامین برجسته هر یک از این سه سطح همراه با روابط میان آنها نشان داده می‌شود.(ر.ک: شیخ‌زاده و دیگران، تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی، ۱۳۹۰). ↑

• براون، ۲۰۰۶، ص ۷۸؛ به نقل از : سعدآبادی و دیگران، الگوی پیشرفت و تعالی علوی، ۱۳۹۲٫ ↑

• طبقه‌بندی گام به گام مفاهیم اسلامی در یک زمینه خاص در تحقیقات دیگران هم انجام شده است به‌عنوان مثال، آیت‌الله مصباح یزدی برای تفسیر موضوعی قرآن هفت مرحله را پیشنهاد می‌کند که عبارتند از: انتخاب موضوع یا مسأله، تحدید مفهومی موضوع یا مسأله، استخراج و گردآوری آیات، تعیین حد دلالت آیه، تعیین نوع ارتباط آیه با موضوع، دسته‌بندی منطقی ریز موضوعات و تفسیر هر یک آیات گردآوری‌شده.(ر.ک: رجبی، تفسیر موضوعی قرآن از منظر استاد محمدتقی مصباح؛ قرآن شناخت، سال دوم، شماره دوم، پاییز و زمستان ۱۳۸۸، ص ۱۱۱ ـ ۱۴۶). همچنین هادوی تهرانی در روش ارائه نظریه اندیشه مدون شش مرحله را در نظر می‌گیرد که عبارتند از: استخراج و کشف عناصر دینی؛ تفکیک عناصر جهان شمول؛ دستیابی به عناصر جهان شمول در سه گروه: فلسفه، مکتب و نظام؛ هماهنگ‌سازی عناصر جهان‌شمولی برای رسیدن به مجموعه‌ای سازگار و طراحی سازوکار عناصر جهان‌شمول(هادوی، نظریه اندیشه مدون، ۱۳۷۷). ↑

• غنوی، درآمدی بر فقه اخلاق، ۱۳۹۳، ص۱۴۱ ↑

• مطیع، پاکتچی و نامور، درآمدی بر استفاده از روش‌های «معناشناسی» در مطالعات قرآنی،پژوهش دینی، ش هجدهم، ۱۳۸۸ ↑

• اسمیت، ارتباطات و فرهنگ، ص ۲۳۹ ↑

• به‌همین دلیل در مرور ادبیات نظری سخنی از هابرماس به‌میان نیامده است. ↑

• اسکات، ۱۹۹۰، ص ۶ ↑

• فلیک، درآمدی بر روش تحقیق کیفی، ۱۳۹۲، ص ۲۷۸ ↑

• یعقوبی، ابوالقاسم، «گردشگری در قرآن»، ۱۳۷۶ ↑

• حجرات:۱۳ ↑

• آل‌عمران: ۱۳۷، انعام: ۱۱، نحل: ۳۶، نمل:۶۹، عنکبوت:۲۰ و روم:۴۲ ↑

• الذین یستمعون القول فیتبعون أحسنه أولئک الذین هداهم الله و أولئک هم أولوالالباب. ↑

• آیاتی مانند: قُلْ سِیرُواْ فِی الأَرْضِ ثُمَّ انظُرُواْ کَیْفَ کَانَ عَاقِبَهُ الْمُکَذِّبِینَ(انعام/۱۱)؛ قُلْ سِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانظُرُوا کَیْفَ کَانَ عَاقِبَهُ الْمُجْرِمِینَ(نمل/۶۸)؛ قد خلت من قبلکم سنن فسیروا فی الارض فانظرو کیف کان عاقبه المکذبین هذا بیان للناس وهدی و موعظه للمتقین(آل‌عمران آیه ۱۳۷، ۱۳۸ )؛ ↑

• فلسفه سیر در زمین در قرآن کریم مسئله گردش در روی زمین (سیر در ارض) شش مرتبه‌و در سوره های آل عمران آیه ۱۳۷، سوره انعام آیه ۶، سوره نحل آیه ۳۶، سوره نمل آیه ۶۹، سوره عنکبوت آیه ۲۰، سوره روم آیه ۴۲ و سوره سبا آیه ۱۸ آمده است که از شش یاهفت مرتبه‌مذکور در سوره عنکبوت به‌منظور اطلاع یافتن از اسرار آفرینش و پنج مرتبه‌دیگر به‌منظور عبرت گرفتن از عواقب دردناک و شوم اقوام ظالم وجبار ، ستمگر و آلوده می باشد. ↑

• حجرات:۱۳ ↑

• ساحل افتاده گفت گر چه بسی زیستم هیچ نه معلوم شد آه که من کیستم

موج ز خود رفته‌ای تیز خرامید و گفت هست اگر می‌روم گر نروم نیستم ↑

• آسمان از سفر نمود جلال قمر اندر سفر گرفت کمال ↑

• اگر پارسایی سیاحت نکرد سفر کردگانش نخوانند مرد ↑

• ر.ک: همایون، ۱۳۸۴، ص ۱۳۸-۱۴۱٫ ↑

• ابن‌بابویه، محمدبن‌علی؛ علل‏الشرائع، حسین قاسمی، قم، وانک، ۱۳۸۹، چاپ اول. ↑

• وَ فَرَضَ عَلَیْکُمْ حَجَّ بَیْتِهِ الَّذِى جَعَلَهُ قِبْلَهً لِلاءَنامِ یَرِدُونَهُ وُرُودَ الاَنْعامِ وَ یَاءْلَهُونَ الَیْهِ وُلوهَ الْحَمامِ جَعَلَهُ سُبْحانَهُ عَلامَهً لِتَواضُعِهِمْ لِعَظَمَتِهِ وَ اذْعانِهِمْ لِعِزَّتِهِ، وَ اخْتارَ مِنْ خَلْقِهِ سُمّاعا اءَجابُوا الَیْهِ دَعْوَتَهُ، وَ صَدَّقوا کَلِمَتَهُ، وَ وَقَفُوا مَواقِفَ اءَنْبِیائِهِ، وَ تَشَبَّهوا بِمَلائِکَتِهِ الْمُطِیفِینَ بِعَرْشِهِ یُحْرِزُونَ الاَرْباحَ فِى مَتْجَرِ عِبادَتِهِ. وَ یَتَبادَرونَ عِنْدَهُ مَوْعِدَ مَغْفِرَتِهِ، جَعَلَهُ سُبْحانَهُ وَ تَعالِى لِلاسْلامِ عَلَما وَ لِلْعائِذِینَ حَرَما، فَرَضَ حَجَّهُ وَ اَوْجَبَ حَقَّهُ وَ کَتَبَ عَلَیْکُمْ وِفادَتَهُ فَقالَ سُبْحانَهُ: “وَ لِلّهِ عَلَى النّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطاعَ اِلَیْهِ سَبِیلاً وَ مَنْ کَفَرَ فَاِنَّ اللّهَ غَنِىُّ عَنِ الْعالَمِین»(نهج‌البلاغه، خطبه ۱). ↑

• ویل دورانت در اهمیت حج می‌نویسد: «این مراسم فرد را به جامعه بزرگ اسلامی پیوند می دهد و از ترجبه درونی و پرشور برخوردار می کند. مبانی دین او را استحکام می بخشد. حج با مراسم پرهیز و تقوی، بدوی و صحرا و مردم فقیر،تجار و ثروتمند، شهری ها، بربر ها، زنگی‌های آفریقایی، شامی‌ها، ایرانی‌ها، ترک‌ها، …. و دیگر اقوام مسلمان را به یکجا گرد هم می آورد که همه به یک شکل لباس ساده به تن دارند و دعاهای معینی را بهزبان واحد می‌خوانند. شاید به همین جهت، اخلاف نژادی در اسلام چندا سخت نیست. مسلمانان این طواف را رمز یک ارتباط روحی و استمداد معنوی می‌شمارند.»(دورانت، ۱۳۸۲، ج۴، ص ۲۷۸). ↑

• هویت عبارت است از میزان یا درجه ای که افراد، خود را با کل یک سازمان، یکی دانسته و از آن کسب هویت می‌کنند.(رابینز، ۱۳۸۵، ص ۳۸۲) ↑

• ثُمَّ أَفِیضُواْ مِنْ حَیْثُ أَفَاضَ النَّاسُ (بقره: ۱۹۹)؛ پس از همان جا که [انبوه] مردم روانه مى‏شوند شما نیز روانه شوید. ↑

• مک‌لوهان در بیان تاثیر رسانه های جمعی می‌نویسد: «این رسانه ها با تزریق الگوهای متعدد و متضاد، ملت‌ا و به‌ویژه نسل جوان و نوجوان را با بحرات هویت فردی و اجتماعی مواجه می‌کنند(مک‌لوهان، ۱۳۸۰). ↑

• صدوق، ۱۳۸۰، ج۲، ص ۳۰۹ ↑

• خمینی ره، ج۲۰، ص ۱۳۱ ↑

• صحیفه، ج۱۸، ص ۶۶ ↑

• ابوصادق، ۱۴۰۵ق، ص ۶۵۵ ↑

• طبرسی، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص ۲۹۶ ↑

• مِّلَّهَ أَبِیکُمْ إِبْرَاهِیمَ هُوَ سَمَّاکُمُ الْمُسْلِمینَ مِن قَبْلُ وَفِی هَذَا (حج: ۷۸) ↑

• جوادی آملی، در کتاب: منشور همبستگی، ۱۳۷۶٫به نقل از منصورنژاد، رویکردی دینی به مسأله وحدت و همگرایی، ص ۵۳٫ ↑

• جمله ای از امام خمینی ره، ۷ دی ۱۳۵۹؛ صحیفه امام خمینی، ج۱۳، ↑

• ۱۹۸۸, p. 15 ↑

• Barnett & Lee, 2003, p. 264 ↑

• Chuang, 2004; Piller, 2000; Spitzberg, 1989; Zaharna, 2009 ↑

• samovar، porter and mcdaniel, 2007 ↑

• Toomy,1999 ↑

• mismatch of codes ↑

• Nakayama, and Tamiko, 2010, p: 21. ↑

• stranger ↑

• Kiss, Gabriella, 2008 ↑

• Cultural Sense ↑

۱۰۰

۷۹۷۰۳

۷۸۶۴۳

۱۰۱٫۳۵

ماخذ: طرح جامع شهر بابل،۱۳۸۵;۷۵٫
براساس این نمودار سهم نسبی گروه عمده سنی ۶۴-۱۵ ساله زنان در مجموع جمعیت زنان شهر بیش از پیکره همانند برای مردان شهر است. به عکس، سهم نسبی گروه عمده ۱۴-۰ ساله در مجموع زنان شهر کمتر از پیکره همانند برای مردان شهر می باشد. همچنین سهم نسبی مردان مسن ۶۵ سال و بیشتر) کمتر از پیکره همانند زنان است. از آنجا که نوباوگان در چند سال آینده نیاز به دبستان، کودکان نیاز به مدرسه راهنمایی، نوجوانان نیاز به دبیرستان و جوانان نیاز به کار و مسکن خواهند داشت، توجه به مطالب فوق اهمیت خاصی می یابد.

ج- بررسی وضعیت مهاجرت شهر بابل
رشد جمعیت شهر بابل در دهه گذشته ۸۵-۱۳۷۵) بسیار بیشتر از نرخ رشد طبیعی جمعیت آن بوده است. جمعیت شهر در گذر یک دهه با میزان متوسط ۲۲/۳ درصد در سال رشد نموده و از ۱۱۵۳۲۰ نفر به ۱۵۸۳۴۶ نفر در سال ۱۳۷۵ رسیده است . از این رو می توان گفت شهر بابل در دوره یاد شده شهری مهاجر پذیر بوده است .
گزارش سر شماری عمومی نفوس و مسکن آبان ۱۳۸۵ درباره خالص مهاجرت شهر اطلاعاتی به دست نمیدهد و تنها اطلاعاتی درباره مهاجران وارد شده دبه شهر را در اختیار می گذارد . برای جبران این کاستی از الگوی مهاجرت استانی که در بند ۶-۳-۱ آمده است استفاده شده است .به کمک این الگو تصویر روشنی از الگوی مهاجرت شهر به شرح زیر به دست آمده است:
یک-رفت وآمد جمعیت بین مناطق صنعتی و پیشرفته با شهر بابل دو سویه بوده است.
دو- جریان مبادله ای جمعیت.بین مناطق صنعتی و پیشرفته شهرهای بزرگ با شهر بابل به نفع مناطق مزبور بوده و شهر بابل به عنوان یک مهاجر فرست عمل کرده است.
۳-۳-۲ تراکم کلی جمعیت در سطح شهر و تغییرات آن در مناطق مختلف، براساس اطلاعات آماری موجود و در مواقع لزوم، از طریق آمارگیری نمونه ای
براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۸۵ که از کلیه واحدهای مسکونی و ساکنین شهر توسط مرکز آمار ایران، آمارگیری انجام گرفته و نتایج تفضیلی آن منتشر گردیده است،خصوصیات جمعیتی مناطق مختلف شهر به شرح جدول شماره ۱-۳۳۳ می باشد. تعداد این مناطق که موقعیت آنها در نقشه شماره ۱-۳۳۳ مشاهده می شود ۱۷ منطقه می باشد. نتایج مربوط به تراکم جمعیتی مناطق نیز در جدول شماره ۲-۳۳۳ مشاهده می گردد. همانگونه که در این جدول مشاهده می شود بالاترین تراکم ناخالص جمعیتی را منطقه۸ با ۲۴۳ نفر در هکتار داراست. البته با نگاهی دقیقتر به جداول فوق متوجه می شویم که بیشترین جمعیت و بیشترین واحد ساختمانی نیز در این منطقه می باشد. کمترین جمعیتی در منطقه ۳ با ۶۴ نفر در هکتار و کمترین جمعیت در منطقه ۱۵ با ۵۹۵ نفر و کمترین واحد ساختمانی نیز منطقه ۱۵ با ۵۷۱ واحد مشاهده می شود.
اگر بخواهیم تنها به بیشترین و کمترین توجه نکنیم و با دیدگاهی عمیق تر این جریانات را در شهر دنبال نماییم خواهیم دیدکه مناطق شماره ۱۳و۷و۶ که بخش عمده ساخته شده در غرب شهر را تشکیل می دهند بعد از منطقه ۸ بالاترین تراکم جمعیتی و جمعیت و همچنین واحدهای ساختمانی را شامل می شوند. البته ازآنجا که مساحت در نظر گرفته شده برای مناطق منتخب خصوصا مناطقی که در حاشیه شهر قرار دارند شامل تنها بخش ساخته شده در شهر نمی گردند و اراضی مزروعی، باغات، رودخانه و سایر عوارض طبیعی و مصنوعی را شامل می شوند، لذا ارقام بدست آمده برای مناطق حاشیه شهر متفاوت از ارقامی است که مناطق داخل شهر بدست می دهند. به همین دلیل بهتر است تا این مناطق با یکدیگر مقایسه شوند تا با مناطق داخل بافت شهر. به عنوان مثال مناطق شماره۱۷و۱ در جنوب غربی شهر به مراتب دارای تراکم جمعیتی بیشتری از مناطق شماره ۲و۳ در جنوب شرق می باشند. در هر حال می توان اینگونه نتیجه گیری نمود که هر چند محدوده غرب شهر بابل هنوز به طور مطلق دارای بالاترین تراکم جمعیتی نمی باشد اما بخش قابل توجهی از تراکم جمعیتی شهر به این منطقه تعلق دارد.
۳-۴ خصوصیات اقتصادی شهر
خصوصیات اقتصادی شهر بابل در دو قسمت مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در قسمت نخست به مطالعه اوضاع کلی اقتصاد شهر و در قسمت دوم به بررسی مسئله جمعیت فعال اشتغال شهر خواهیم پرداخت.
۳-۴-۱ اوضاع کلی اقتصادی شهر، میزان تولید و نوع آن در هر یک از بخشهای اقتصادیصنعت، کشاورزی، تجارت و خدمات)
در این قسمت به بررسی ساختار اقتصادی شهر بابل و تحول آن در گذر زمان می پردازیم.برای شناخت ساختار اقتصادی شهر عوامل تولید بخشهای مختلف اقتصادی را مورد توجه قرار می دهیم. در بررسی عوامل تولید بخشهای مختلف اقتصادی، تاکید اصلی بر شناخت چند و چون نیروی انسانی است.
نیروی انسانی شهر از چند سو مورد مطالعه قرار خواهد گرفت.
آ-شمار نیروی انسانی شهر بابل و تحول آن
طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵، جمعیت شهر بابل ۱۵۸۳۴۶ نفر است که ۴۱/۲۷ درصد از کل جمعیت شهر را شاغلان تشکیل می دهند. شمار شاغلان ده ساله و بیشتر شهر بابل در آبان ماه ۱۳۷۵ برابر ۴۰۴۱۶ نفر و در مهرماه ۱۳۷۵ برابر ۲۶۲۲۵ نفر بوده است. بنابراین طی یک دهه ۷۵-۱۳۶۵) ۱۴۱۹۱ نفر به شمار شاغلان شهر افزوده شده است. به عبارت دیگر، شمار شاغلان شهر با نرخ رشد متوسط ۴۱/۴ درصد در سال رشد کرده است. رشد متناظر برای مناطق شهری استان مازندران و گلستان) ۲۲/۲ درصد در سال بوده است. با توجه به رشد متوسط جمعیت شهر بابل ۲۲/۳ درصد) و نرخ رشد طبیعی آن۹۵/۲ درصد) چند نکته به خوبی قابل تشخیص است:
یک- بخش قابل توجهی از جمعیت شهر و شاغلان شهر را مهاجران وارد شده تشکیل داده اند. در شرایط معمولی، ورود تعداد نسبتا زیادی مهاجر به یک منطقه یا شهر می تواند علامتی برای رشد نسبتا بالای اقتصادی و رونق فعالیتها باشد.جدولهای ۱-۳۴۱ الی ۳).
دو- طی ده سال، رشد کلی شاغلان شهر ۴۱/۴ درصد رشد جمعیت فعال ۶۳/۳ درصد در سال بوده است. این تفاوت۷۸/۰ درصدی روشنگر این واقعیت است که: نخست، علاوه بر اشتغال بیشتر شهروندان شهر بابل، بسیاری از مهاجران نیز صاحب شغل شده اند، دوم، ورود مهاجران به شهر از یک طرف حاکی از رونق اقتصادی و از طرف دیگر نشانگر رکورد نسبی حاکم بر مناطق روستایی شهر بابل است.
ب-گروه های اصلی فعالیت نیروی انسانی شهر بابل
منظور از گروه های اصلی فعالیت نیروی انسانی، اشتغال در بخشهای مختلف اقتصادی مثل بخشهای کشاورزی، معدن، صنعت و … است. از ۴۰۴۱۶ نفر شاغلان شهر بابل ۷۵/۶ درصد در بخش کشاورزی، ۶۷/۲۲درصد در بخش صنایع و معادن شامل بخش معادن،صنعت-ساخت، آب و برق و گازو ساختمان) و مابقی یعنی ۵۸/۷۰ درصد در بخش خدماتشامل زیر بخشهایعمده فروشی،خرده فروشی و… ، هتل و رستوران ، حمل و نقل و …، واسطه گریهای مالی، مستغلات، اجاره و…، اداره امور عمومی و دفاع و… ،آموزش ، بهداشت و مددکاری اجتماعی و سایر فعالیتهای خدمات عمومی و…، خانوارهای معمولی دارای مستخدم، دفاتر و ادارات مرکزی،هیئتهای برون مرزی و فعالیتهای نامشخص و اظهار نشده مشغول فعالیت بوده اند. ترکیب گروه های اصلی فعالیت در مهرماه ۱۳۷۵ عبارت بوده است از: ۸۳/۵ درصد در بخش کشاورزی، ۷۲/۲۱ درصد در بخش صنایع و معدن، و ۴۵/۷۲ درصد در بخش خدماتجدولهای شماره ۴-۳۴۱ الی ۶).
طی یک دهه ترکیب گروه های اصلی فعالیت دستخوش تغییرات عمیقی شده است. شاخص تغییر ساختار اقتصادی در شهر بابل طی دهه ۱۳۷۵-۸۵ برابر ۹۲/۱ درصد بوده است. بخش صنعت و کشاورزی به هزینه بخش بخش خدمات گسترش یافته اند. سهم نسبی صنعت ۹۵/۰ درصد افزایش یافته و بخش کشاورزی ۹۲/۰ درصد بر سهم نسبی خود افزوده است. در مقابل سهم نسبی بخش خدمات ۸۷/۱ درصد کاهش یافته است. در بخش خدمات گروه نامشخص و اظهار نشده ۹۲/۱ درصد از سهم نسبی خود را از دست داده است و سایر بخشهای خدماتی ۰۵/۰ درصد بر سهم خود افزوده اند. این چنین تغییری در ترکیب گروه های اصلی شهر بابل می تواند نشانگر حرکت شهر به سوی اقتصاد صنعتی و خدماتی و جدا شدن آن از اقتصاد روستایی مبتنی بر کشاورزی و حاکم شدن اقتصاد شهری بر آن باشد. چگونگی پخشایش شاغلان در گروه های عمده شغلی این موضوع را بهتر روشن می کند.
۳-۴-۱-۱ چگونگی پخشایش شاغلان در گروه های عمده شغلی
در سال ۱۳۸۵، گروه عمده فروشی، خرده فروشی و… با ۱۰۱۱۶ نفر شاغل یا ۰۳/۲۵ درصد شاغلان شهر مقام نخست را داشته است. مقامهای بعدی به ترتیب به گروه های آموزش، صنعت-ساخت و حمل ونقل و ارتباطات با سهم نسبی۴/۱۳، ۸۳/۱۱ و ۲۲/۱۰ درصد شاغلان شهر تعلق دارد.
بنابراین نقش قابل توجه شهر بابل با توجه به سنجه تعداد شاغلان، در بازرگانی، آموزش، صنعت و حمل و نقل و ارتباطات در منطقه روشن می گردد.
۳-۴-۱-۲ تحول شاغلان در گروه های عمده شغلی طی دهه ۸۵-۱۳۷۵
با توجه به سرشماری عمومی نفوس و مسکن سالهای ۱۳۷۵ و ۱۳۸۵ به بررسی تحول شاغلان در این دوره می پردازیم.
شمار شاغلان شهر بابل طی ده ساله ۸۵-۱۳۷۵ برابر ۱۴۱۹۱ نفر افزایش یافته است. بررسی چگونگی پخشایش این تعداد از شاغلان افزایش یافته در گروه های اصلی فعالیت نشان می دهد که گروه فعالیتهای نامشخص و اظهار نشده نه تنها از این افزایش شاغلان بهره ای نداشته بلکه ۱۷۵ نفر از مجموع آن کاسته شده است. معادل ۸/۳۵ درصد شاغلان جدید جذب بخش کشاورزی، ۱۴/۲۴ درصد جذب صنایع و معادنشامل صنعت-ساخت،استخراج معادن، آب و برق و گاز و ساختمان) و۵۱/۶۷ درصد جذب بخش خدمات شده اند.
بررسی ترکیب داخلی صنایع از نظر جذب شاغلان جدید نشان می دهد که حدود نیمی از شاغلان جدید۶۱/۴۵درصد) جذب گروه عمده فروشی، خرده فروشی و… شده است. گروه های صنعت- ساخت، حمل و نقل و ارتباطات و ساختمان هر یک به ترتیب با جذب ۹۹/۱۱،۷۴/۱۰و۳۲/۱۰ درصد از کل شاغلان افزایش یافته، رتبه های بعدی را به خود اختصاص داده اند.
در بخش خدمات، گروه عمده فروشی، خرده فروشی و… با جذب ۶۵۵۲ نفر به تنهایی ۵۵/۶۷ درصد شاغلان جدید بخش خدمات۶۱/۶۵درصد شاغلان جدید) را به شمار شاغلان خود افزوده است. در بخش خدمات از نظر افزایش تعداد شاغلان، زیربخش حمل و نقل و ارتباطات با افزایش ۱۵۴۳ نفر به شاغلان خود دومین مقام را کسب کرده است. اولین ستون سمت راست جدول شماره ۷-۳۴۱ تغییرات شمار شاغلان گروه های اصلی فعالیت شهر بابل را در گذر زمانی ده ساله ۷۵-۱۳۶۵ نشان می دهد. نابرابری و غیرمتناسب بودن توزیع شاغلان افزایش یافته، تغییرات عمیقی در اهمیت نسبی گروه های اصلی فعالیت شهر بابل پدید آورده است. اولین ستون سمت راست جدول شماره ۹-۳۴۱ تحول سهم نسبی گروه های اصلی فعالیت شهر بابل را در ده ساله ۸۵-۱۳۷۵ نشان می دهد. براساس داده های این جدول از اهمیت نسبی بخشهای خدمات عمومی، اجتماعی و شخصی و فعالیتهای نامشخص و اظهار نشده کاسته و بر اهمیت نسبی سایر گروه های عمده فعالیت افزوده شده است.
بیشترین کاهش سهم نسبی با ۵۷/۱۲- درصد مربوط به زیربخش خدمات عمومی و اجتماعی و شخصی و بیشترین افزایش با ۹۸/۱۰ درصد مربوط به زیربخش عمده فروشی، خرده فروشی و… است.
۳-۴-۱-۳ مقایسه چگونگی پراکنش شاغلان شهر بابل با مناطق شهری مازندران و گلستان)
یک- سهم نسبی گروه های عمده فروشی، خرده فروشی و…،حمل و نقل و ارتباطات و فعالیتهای نامشخص و اظهارنشده بیشتر از پیکره مشابه استانی است و مابقی گروه ها کوچکتر از پیکره مشابه استانی هستند.
دو- بیشترین کمبود مربوط به گروه کشاورزی می باشد که ۶۵/۲ درصد از پیکره استانی کمتر است. گروه های ساختمان صنعت- ساخت به ترتیب با کمبود ۷۸/۱ و ۳۷/۱ درصد در رده های بعدی قرار دارند.
در عوض، سهم نسبی زیربخش عمده فروشی،خرده فروشی و… بیشتر از پیکره مشابه استانی است. سهم این گروه ۸۲/۵ درصد بیشتر از پیکره مشابه استانی است.
این گونه پخشایش شاغلان در گروه ها، نشان از اقتصاد رو به پیشرفت دارد. افزایش سهم نسبی بخش صنعت و کشاورزی که معمولا نشان از گسترش کشاورزی صنعتی است) در حالی صورت گرفته است که سهم نسبی گروه خدمات تقریبا ثابت مانده است و از سهم کسانی که تمایلی به اظهار شغل خود نداشته انداین گونه افراد معمولا شغل قانونی یا معینی ندارند) کاسته شده است. این امر در مجموع باعث افزایش سهم بخشهای تولید مادی کشاورزی و صنعت) شده است.
۳-۴-۱-۴ وضع شغلی نیروی انسانی شهر بابل و تحول آن
منظور از بررسی وضع شغلی، نخست، تشخیص سهم نسبی شاغلان بخش خصوصی و بخش دولتی است. دوم، تشخیص ترکیب شاغلان بخش خصوصی از نظر سهم نسبی کارفرمایان، کارکنان مستقل، مزد و حقوق بگیران بخش خصوصی و بالاخره کارکنان فامیلی بدون مزد است. از طریق بررسی چگونگی وضع شغلی نیروی انسانی شهر بابل و دگرگونی آن در گذر زمان، می توان به بسیاری از ویژگیهای اقتصادی شهر پی برد. از ۴۰۴۱۶ نفر شاغلان شهر بابل در آبان ماه ۱۳۸۵ معادل ۸۳/۶۶ درصد در بخش خصوصی و ۵۹/۳۰ درصد در بخش دولتی ۵۷/۲ درصد نیز وضعیت بخشی خود را مشخص نکرده اند) مشغول فعالیت بوده اند. ترکیب وضع شغلی نیروی انسانی شهر در مهرماه ۱۳۷۵ عبارت بوده است از ۸۹/۵۶ درصد در بخش خصوصی و ۵۴/۳۸ درصد در بخش دولتی. مقایسه این دو پیکره نشان دهنده تحول وضع شغلی به سود بخش خصوصی است.
در گذر زمان ده ساله ۸۵-۱۳۷۵ بخش خصوصی ۹۴/۹ درصد بر سهم نسبی خود افزوده است. در مقابل، بخش دولتی ۹۵/۷ درصد از سهم نسبی خود را از دست داده است. مابه التفاوت این دو پیکره۲درصد) کاهش اهمیت نسبی شاغلانی است که نخواسته اند وضع شعلی خود را اظهار نمایند. جدولهای شماره ۵ و ۲-۳۴۱ ملاحظه شود.
بررسی مقایسه ای وضعیت شهر بابل با مناطق شهری استان مازندرانو گلستان) آشکار می سازد که سهم نسبی بخش خصوصی شهر حدود ۶ درصد بیشتر از بخش خصوصی مناطق شهری استان است. در مقابل، سهم نسبی بخش دولتی شهر ۶ درصد کمتر از پیکره مشابه استانی است. سهم نسبی کسانی که مشاغل خود را اظهار نکرده اند در شهر و پیکره مشابه استانی مشابه است۵/۲درصد) جدول شماره ۵-۳۴۱ ملاحظه شود.
طی یک دهه، ۱۴۱۹۱ نفر به شاغلان شهر بابل اضافه شده است. از این تعداد ۱۲۰۹۳ نفر در بخش خصوصی و ۲۲۵۷ نفر در بخش دولتی فرصت شغلی یافته اند و ۱۵۹ نفر نیز از جمع کسانی که وضعیت شغلی خود را مشخص نکرده اند کاسته شده است. بنابراین ۲۷/۸۴ درصد از فرصتهای شغلی ایجاد شده دربخش خصوصی و ۷۳/۱۵ درصد در بخش دولتی بوده است.
۳-۴-۱-۵ ترکیب و تحول شاغلان بخش دولتی
تغییرات وضع شغلی نیروی انسانی با توجه به دگرگونیهایی که در ترکیب گروه های اصلی فعالیت صورت می گیرد، می تواند سنجه نسبتا درستی برای ارزیابی جهت تحولات اقتصادی باشد. برای ارزیابی اثرات اقتصادی چرخشی که در وضع شغلی نیروی انسانی شهر بابل به زیان بخش دولتی صورت گرفته است، لازم است همزمان ترکیب گروه های اصلی فعالیت نیز بررسی شود. مطالعه تحول ترکیب بخش دولتی نشان می دهد که از شمار مطلق مزد و حقوق بگیران بخش دولتی در گروه های ساختمان، عمده فروشی و خرده فروشی و… و فعالیتهای نامشخص و اظهار نشده کاسته شده است. در مقابل، گروه های خدمات عمومی و اجتماعی و شخصی ، حمل و نقل و ارتباطات با ۲۲/۲ درصد رشد سهم نسبی بیشترین رشد سهم نسبی را طی دهه ۸۵-۱۳۷۵ داشته است. از مجموع ۲۲۵۷ نفر افزایش مزد و حقوق بگیران بخش دولتی، تنها ۳۵۵ نفر به بخشهای تولیدی کشاورزی و صنعت)پیوسته اند. به عبارت دیگر ۱۹۰۲ نفر۲۷/۸۴درصد) به بخشهای خدمات دولتی افزوده شده اند. با توجه به اینکه در سال ۱۳۷۵ بخش خدمات دولتی ۴/۹۳ درصد شاغلان را در بر می گرفته است، ارزش نسبی بخش خدمات دولتی شهر کاهش و ارزش نسبی بخش تولیدی افزایش یافته است. بدین ترتیب که بخش خدمات دولتی ۶۷/۱ درصد کاهش یافته و به همین مقدار به سهم نسبی گروه های اصلی تولید مادی اضافه شده است. جدولهای شماره ۹ و ۷-۳۴۱ ملاحظه شوند.
۳-۴-۱-۶ ترکیب و تحول شاغلان بخش خصوصی
بررسی ترکیب شاغلان بخش خصوصی نشان می دهد که از ۲۷۰۱۲ نفر شاغل بخش خصوصی در آبان ماه ۱۳۸۵ معادل ۰۴/۸ درصد کارفرما، ۱۷/۵۷ درصد کارکنان مستقل، ۲۴/۳۲ درصد کارکنان مزد و حقوق بگیر، ۹۸/۱ درصد کارکنان فامیلی بدون مزد و ۵۷/۰ درصد مزد و حقوق بگیران بخش تعاونی بوده اند. در مهرماه سال ۱۳۷۵ از ۱۴۹۱۹ نفر شاغل بخش خصوصی ۱۲/۷ درصد کارفرما، ۷/۶۵ درصد کارکن مستقل، ۶۶/۲۵ درصد مزد و حقوق بگیر و ۵۲/۱ درصد کارکنان فامیلی بدون مزد بوده اند. مقایسه این دو دسته پیکره نشان می دهد که ۵۳/۸ درصد از اهمیت نسبی شمار کارکنان مستقل در مجموع کارکنان بخش خصوصی کاسته شده است. در مقابل ، بر سهم نسبی کارفرمایان، مزد و حقوق بگیران و کارکنان فامیلی بدون مزد به ترتیب ۵۸/۶ درصد و ۴۶/۰ درصد افزوده شده است.
در طی یک دهه۸۵-۱۳۷۵) به اهمیت نسبی بخش خصوصی افزوده شده و همزمان با آن در ترکیب داخلی وضع شغلی بخش خصوصی به زیان کارکنان مستقل و به نفع کارفرمایان، کارکنان و مزد و حقوق بگیران بخش خصوصی و کارکنان فامیلی بدون مزد تغییراتی به وجود آمده است. این تحولات می تواند بخشی از ویژگیهای ساختاری و وضعیت اقتصادی شهر را روشن سازد و نشانگر رونق اقتصادی شهر بابل است.

یافته­های تحقیق
نقشه۴-۱۱: تعیین مکان بهینه برای توسعه فیزیکی و اسکان جمعیت آتی شهر نورآباد

یافته­های تحقیق
۴-۳) تناسب مکان­گزینی شهر نورآباد در رابطه با مدل اکولوژیکی توسعه شهری
اصولا استقرار و پیدایش یک شهر بیش از هر چیز تابع شرایط محیطی و موقعیت جغرافیایی است، زیرا عوارض و پدیده ­های طبیعی در مکان­گزینی، حوزه نفوذ، پراکندگی، توسعه فیزیکی و امثال آن اثر قاطعی دارند و گاه به عنوان یک عامل مثبت و زمانی به عنوان یک منفی و بازدارنده عمل می­ کند. در گذشته در مکان­گزینی شهرها بیشتر به مطالعات انسانی و اجتماعی اکتفا می­شد ولی امروزه غفلت از مطالعاتی نظیر زمین شناسی، ژِئومورفولوژی، هیدرولوژی و … خسارات هنگفتی را برای شهرها در پی خواهد داشت(نگارش، ۱۳۸۲). در این قسمت، مکان­گزینی شهر نورآباد در مقایسه با مدل اکولوژیکی ارزیابی شده است.
با توجه به مدل اکولوژیکی، ارتفاع مناسب برای توسعه شهری در ایران، ارتفاع ۱۲۰۰-۴۰۰ متر از سطح دریاست. نقشه۴-۱۲ نشان دهنده تناسب مکان­گزینی شهر نورآباد براساس عامل ارتفاع است که حاکی از این است ارتفاع شهر نورآباد مناسب فعالیتهای توسعه شهری و مطابق مدل اکولوژیکی است. بر طبق مدل اکولوژیکی مورد استفاده، شیب مناسب برای توسعه شهری، شیب ۶ درجه است. جدول ۴-۱۲ نشان می­دهد ۶۰/۹۹ درصد از مکان گزینی شهر نورآباد براساس عامل شیب مناسب و تنها ۴/ ۰ درصد از سطح آن نامناسب می­باشد. نقشه ۴-۱۳ نشان دهنده تناسب مکان­گزینی شهر نورآباد براساس عامل شیب است. براساس مدل اکولوژیکی، مناسب­ترین جهت دامنه برای نواحی نیمه گرمسیری، جهت شرقی است طبق جدول ۴-۱۲، ۵۲/۹۶ درصد از شهر نورآباد براساس عامل جهت دامنه مکان­گرینی نامناسبی دارد و تنها ۵۷/۳ درصد مناسب است. نقشه ۴-۱۴ نشان دهنده تناسب مکان­گزینی شهر نورآباد با توجه به عامل جهت دامنه است. زمین مناسب برای مکان­گزینی و فعالیتهای توسعه شهری براساس مدل اکولوژیکی، ماسه سنگ، روانه­های بازالت و رسوبات آبرفتی است. جدول ۴-۱۲ نشان می­دهد که ۸۲/۹۷ درصد از اراضی که شهر در آن مکان­گزینی و توسعه یافته است مناسب و تنها ۱۸/۲ درصد نامناسب است. همچنین نقشه۴-۱۵تناسب مکان گزینی شهر نورآباد را براساس عامل زمین شناسی نشان می دهد. طبق مدل اکولوژیکی بارش مناسب برای مکان­گزینی شهرها ۸۰۰-۵۰۰ میلی متر در سال است. نقشه ۴-۱۶ نشان می­دهد که تناسب مکان­گزینی شهر نوراباد براساس عامل بارش مناسب است. براساس همین مدل، دمای مناسب برای توسعه شهری۲۴-۱۸ درجه سانتیگراد است. نقشه ۴-۱۷ نشان می­دهد که تناسب مکان­گزینی شهر نوراباد براساس عامل دما مناسب است.
همچنین براساس مدل اکولوژیکی فاصله مناسب برای مکان­گزینی شهر تا مسیل بیش از ۵۰ متر است. جدول ۴-۱۲ نشان می­دهد که ۹۳/۸۹ درصد از شهر دارای فاصله مناسب تا مسیل و ۰۷/۱۰ از اراضی سطح شهردرصد، فاصله نامناسبی دارند. نقشه ۴-۱۸ نشان دهنده تناسب مکان­گزینی شهر نورآباد براساس عامل فاصله تا مسیل است. براساس مدل اکولوژیکی، خاک مناسب برای مکان گزینی، دارای عمق زیاد و از نظر ساختمان باید نیمه تحول یافته تا تحول یافته با دانه بندی متوسط باشد. جدول ۴-۱۲ نشان می­دهد که ۸۷/۸۷ درصد از شهر در خاک نامناسب و ۱۳/۱۲ درصد در خاک مناسب مکان­گزینی شده ­اند. نقشه ۴-۱۹ نشان دهنده تناسب مکان گزینی شهر نورآباد براساس عامل خاک است. بر طبق مدل اکولوژیکی، پوشش گیاهی مناسب برای توسعه شهری کمتر از ۳۰ درصد است. جدول ۴-۱۲ نشان می دهد که ۵۵/۵۵ درصد از مکان گزینی شهر نورآباد از نظر پوشش گیاهی و کاربری اراضی مناسب و ۴۴/۴۵ نامناسب است. نقشه ۴-۲۰ نشان دهنده مکان­گزینی شهر نورآباد براساس پوشش گیاهی و کاربری می­باشد. در مرحله آخر، تمامی لایه­ های عوامل اکولوژیکی با بهره گرفتن از منطق بولین در محیط GIS ترکیب و همپوشانی شده است. همپوشانی کلیه عوامل نشان می دهد که تنها ۹ هکتار از سطح شهر نورآباد که معادل۲۰/۱ درصد می باشد، مناسب در رابطه با مدل اکولوژیکی مکان گزینی شده است و ۸۰/۹۸ درصد از سطح شهر نامناسب است.البته نتایج نشان داد که ارتفاع، بارش و دما مناسب­ترین، شیب، جهت دامنه و خاک نامناسب­ترین عوامل اکولوژیکی در مکان­گزینی شهر نورآباد ممسنی بوده است. نقشه ۴-۲۱ نشان دهنده مکان­گزینی شهر نورآباد براساس کلیه عوامل اکولوژیکی است
جدول ۴-۱۲: مکان­گزینی شهر نورآباد در مقایسه با مدل اکولوژیکی توسعه شهری

نامناسب(درصد)

مناسب(درصد)

عوامل اکولوژیکی

۶۰/۹۰

۴/۹

شیب

۵۲/۹۶

۵۷/۳

جهت دامنه

۱۸/۲

۸۲/۹۷

زمین­ شناسی

۰۷/۱۰

۹۳/۸۹

فاصله تا مسیل

۸۷/۸۷

۱۳/۱۲

خاک

۴۵/۴۵

۵۵/۵۵

پوشش و کاربری اراضی

خودپنداره

۵۷/۱۲۷

۶۵/۸

۳۰/۱۱۷

۵۹/۱۲

خودکار آمدی

۸۶/۱۴۱

۹۲/۱۳

۲۶/۱۳۴

۵۲/۱۴

عزت نفس

۰۳/۹

۱۵/۱

۴۳/۸

۰۷/۱

اضطراب امتحان

۰۳/۱۳

۳۴/۳

۸۳/۱۷

۶۸/۳

نتایج جدول (۴-۱) نشان می دهد میانگین نمرات خود پنداره تحصیلی دانش آموزان دختر تیز هوش مدارس عادی از میانگین نمرات دانش آموزان مدرسه تیز هوشان بیشتر است.
نتایج جدول (۴-۱) نشان می دهد میانگین نمرات خودکار آمدی تحصیلی دانش آموزان دختر تیز هوش مدارس عادی از میانگین نمرات دانش آموزان مدرسه تیز هوشان بیشتر است.
نتایج جدول (۴-۱) نشان می دهد میانگین نمرات عزت نفس دانش آموزان دختر تیز هوش مدارس عادی از میانگین نمرات دانش آموزان مدرسه تیز هوشان بیشتر است.
نتایج جدول (۴-۱) نشان می دهد میانگین نمرات اضطراب امتحان دانش آموزان دختر تیز هوش مدارس عادی از میانگین نمرات دانش آموزان مدرسه تیز هوشان کمتراست.
نمودار (۴-۱): مقایسه خود پنداره تحصیلی، خود کارآمدی تحصیلی، عزت نفس و اضطراب امتحان بین دانش آموزان تیزهوش مدارس عادی و ویژه
نمودار (۴-۱): مقایسه میانگین نمرات خود پنداره تحصیلی بین دانش آموزان تیزهوش مدارس عادی و دانش آموزان مدرسه تیزهوشان نشان می دهد که خود پنداره تحصیلی دانش آموزان تیز هوش مدارس عادی از خود پنداره تحصیلی دانش آموزان مدرسه تیز هوشان بیشتر است.
نمودار (۴-۱): مقایسه میانگین نمرات خودکار آمدی تحصیلی بین دانش آموزان تیزهوش مدارس عادی و دانش آموزان مدرسه تیزهوشان نشان می دهد که خود کار آمدی دانش آموزان تیز هوش مدارس عادی از خود کار آمدی تحصیلی دانش آموزان مدرسه تیز هوشان بیشتر است.
نمودار (۴-۱): مقایسه میانگین نمرات نشان می دهد که عزت نفس دانش آموزان تیز هوش مدارس عادی از عزت نفس دانش آموزان مدرسه تیزهوشان بیشتر است.
نمودار (۴-۱): مقایسه میانگین نمرات اضطراب امتحان بین دانش آموزان تیزهوش مدارس عادی و دانش آموزان مدرسه تیزهوشان نشان می دهد که اضطراب امتحان دانش آموزان تیز هوش مدارس عادی از اضطراب امتحان دانش آموزان مدرسه تیز هوشان کمتراست.
به منظور استفاده از آزمون های پارامتریک برای بررسی تساوی واریانس نمرات خودپنداره تحصیلی، خودکارآمدی تحصیلی، عزت نفس و اضطراب امتحان دانش آموزان تیزهوش عادی و ویژه از آزمون لوین استفاده شد که نتایج در جداول( ۴-۲ ) آمده است.

جدول( ۴-۲): آزمون لوین در مورد همسانی واریانس نمرات خودپنداره تحصیلی، خودکار آمدی تحصیلی ، عزت نفس و اضطراب امتحان

متغیر

نسبت F

درجه آزادی اول

درجه آزادی دوم

سطح معنی داری