که و (Pa) به ترتیب تنش برشی اولیه و تعادلی بوده و k ثابت سرعت شکست می باشد.
مدل ولتزمن[۵۳]
۳-۱۶
که در این معادله A پارامتر تنش برشی اولیه و B ضریب زمان شکست تیکسوتروپ می باشد.
آزمون های رئولوژی دینامیک به وسیله یک رئومتر با قابلیت کنترل تنش/کرنش Physica MCR301 AnTon paar GmbH, Germany)) که مجهز به سیستم مخروط-صفحه (به قطر ۵۰ میلی متر و گپ ۲۶۰/۰ میلی متر) بود انجام شدند. هر یک از نمونه های ژل نشاسته طبیعی و اصلاح شده گندم در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد به قسمت صفحه رئومتر منتقل گردید و قسمت های اضافی نمونه ها به وسیله یک تیغه فلزی آزمایشگاهی برداشته شدند. به منظور کنترل دمایی سریع و دقیق، دمای این صفحه به وسیله یک سیستم پلتیر[۵۴] (Viscotherm VT2, Phar Physica) کنترل شد. به منظور ایجاد یکنواختی در دما، نمونه ها ۱ دقیقه در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد بر روی صفحه رئومتر نگهداری شدند. لبه نمونه ها به وسیله یک لایه نازک از روغن سیلیکون پوشانده شد تا در حین آرمون ها از تبخیر اندک احتمالی آب از نمونه ها جلوگیری شود. پارامتر های ویسکوالاستیک برای نشاسته های طبیعی، هیدروکسی پروپیله و فسفریله شده در دو غلظت ۸ و ۱۲ درصد تعیین شدند.
نرم افزار آنالیز کننده داده این رئومتر (Rheoplus/32, version V3.40) جهت محاسبه مدول های ذخیره[۵۵] (G′) و افت[۵۶] (G″)، تانژانت افت[۵۷] (tan δ) و ویسکوزیته کمپلکس[۵۸] (η*) و آنالیز نتایج رئولوژیکی مورد استفاده قرار گرفت.
قبل از مطالعه ریزساختار نمونه های ژل نشاسته ها به وسیله آزمون های رئولوژیکی، باید در ابتدا ناحیه خطی ویسکوالاستیک (LVR) پیدا می شد. برای این منظور، این ناحیه برای نمونه ها به وسیله تست روبش متغیر و در دامنه ۰۱/۰ تا ۱۰۰ درصد و در فرکانس ثابت ۱ هرتز و دمای ۲۵ درجه سانتیگراد تعیین شد.
آزمون روبش فرکانس در یک کرنش ثابت در محدوده ناحیه خطی ویسکوالاستیسیته (LVR) جهت تعیین خصوصیات ویسکوالاستیک نمونه های ژل نشاسته های طبیعی و اصلاح شده گندم مورد استفاده قرار گرفت. در این آزمون از کرنش ۵/۰ درصد جهت تخریب ساختار ژل نمونه ها استفاده شد. طیف های مکانیکی به وسیله مقادیر G′ و G″ (پاسکال) به عنوان تابعی از فرکانس در بازه ۰۱/۰ تا ۱۰۰ هرتز و در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد مشخص شدند. مدول های ذخیره می تواند به عنوان معیاری از مؤلفه الاستیک و همچنین مدول های افت به عنوان مؤلفه ویسکوز نمونه های ژل مورد استفاده قرار گیرد.
ساختار عمومی سیستم استنتاج فازی در شکل ۳-۲ نشان داده شده است. به طور خلاصه یک سیستم استنتاج فازی دارای چهار قسمت اصلی شامل فازی کننده[۶۲]، پایگاه قوانین فازی[۶۳]، موتور استنتاج فازی[۶۴] و دِفازی کننده[۶۵] می باشد.
فازی کننده داده های ورودی را به درجه ای از عضویت تبدیل می کند، که این عمل با جستجو در یک یا چند تابع عضویت مختلف صورت می گیرد. به جای تعلق کامل یک مقدار ورودی به یک مجموعه، در سیستم منطق فازی تعلق نسبی ورودی ها به هر یک از زیرمجموعه ها مد نظر قرار می گیرد. یک تابع عضویت به صورت یک عدد بین ۰ و ۱، میزان تعلق نسبی یک مقدار ورودی به زیر مجموعه ها را بیان می کند. توابع عضویت را به صورت های مختلفی می توان نشان داد، ولی معمولاً برای کار های آزمایشگاهی و کاربردی مدل های خطی آن مانند توابع مثلثی بسیار پرکاربردتر است که در این تحقیق نیز، این شکل از تابع عضویت بکار برده شد. در این پژوهش از جدول جستجوی فازی برای تخمین میزان رهایش گلوکز در روده شبیه سازی شده استفاده شد. برای دستیابی به این مهم مراحل زیر تحت نرم افزار برنامه نویسی مطلب ۷ و جعبه ابزار منطق فازی[۶۶] انجام پذیرفت.
مرحله اول: تعریف کردن مجموعه های فازی به طوری که تمام فضای ورودی و خروجی داده ها را بپوشاند: ورودی های فازی برای هر نوع نشاسته شامل حجم، غلظت و زمان هضم در روده شبیه سازی شده بود که به ترتیب به۳ ، ۳، و ۱۳ مجموعه فازی تقسیم شدند (شکل ۳-۳). به علاوه یک خروجی (میزان گلوکز رهایش یافته در شرایط روده شبیه سازی شده) شامل ۳۴ مجموعه فازی طراحی شد (شکل ۳-۳ قسمت (د)).
مرحله دوم) تولید یک قانون فازی به صورت ترکیبی از ورودی ها و خروجی:
رابطه زیر نشان می دهد که جفت های ورودی-خروجی به وسیله یک قانون فازی قابل تولید شدن هستند.
۳-۱۷
که x1 تا x3 متغییر های ورودی و y متغیر خروجی و p تعداد جفت های ورودی-خروجی می باشد. برای جلوگیری از اثر همپوشانی مجموعه ها، متغیر ها به توابع عضویتی منتسب شدند که درجه عضویت بالاتری را تولید می کردند.
(الف)
(ب)
(ج)
(د)
شکل ۳-۴ اجزای سیستم فازی ممدانی استفاده شده در این تحقیق را نشان می دهد که اجزای ورودی و خروجی سیستم در آن نشان داده شده است.
مرحله سوم) محاسبه درجه قوانین فازی ایجاد شده در مرحله دوم:
در برخی از موارد قانون های ناسازگاری ایجاد می شود که باید با اعمال درجه قانون، ناسازگاری ایجاد شده را برطرف کرد. قوانین ناسازگار به قوانینی اطلاق می شود که در آن قانون ها قسمت مقدم[۶۷] قانون که شامل IF می باشد یک عبارت مشترک بوده در حالی که قسمت تالی[۶۸] که شامل THEN می باشد با یکدیگر تفاوت دارند. در این حالت با بدست آوردن درجه قانون مطابق با رابطه زیر، قانون دارای بالاترین درجه حفظ و مابقی قوانین ناسازگار حذف می شوند.
۳-۱۸
در این رابطه ،j-امین تابع عضویتِ i-امین ورودی، B قانون خروجی، یعنی-امین خروجی مدل، شاخص قانون،
و به ترتیبi-امین ورودی ازp-امین قانون وp-امین قانون از متغیر خروجی می باشند. مقدار درجه قانون از۰ تا ۱ متغیر است.
مرحله چهارم-ایجاد پایگاه قوانین فازی: با نوشتن مجزای هر قانون در نهایت پایگاه قوانین فازی تشکیل شد. در این پژوهش سیستم استنتاج Mamdani به دلیل سادگی آن مورد استفاده قرار گرفت. به علاوه عملگر T-norm حداقل[۶۹](معادله ۳-۱۹) و تکنیک نافازی کننده درجه کشش مرکزیت[۷۰] بر هر قانون اعمال شد.
۳- ۱۹
نافازی کننده درجه کشش مرکزیت میزان y* را به عنوان مرکز سطح پوشش داده شده با تابع عضویتB’ معرفی می کند که مقدار آن از معادله ۳-۲۰ بدست می آید:
۳-۲۰
که یک انتگرال قراردادی است (وانگ، ۱۹۹۷).
برای مقایسه میانگین داده ها ی گروه های مختلف، از آنالیز واریانس (ANOVA) با بهره گرفتن از آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح خطای ۵ درصد استفاده شد. برای مقایسه میانگین داده های دو گروه از آزمون t-test مستقل و در سطح خطای ۵ درصد استفاده گردید. تمام آنالیز های آماری توسط نرم افزار SPSS نسخه ۲۱ انجام پذیرفت. برای ارزیابی کیفیت مدلسازی صورت گرفته به وسیله مدل های استفاده شده، پارامترهای R2 و RMSE بکار گرفته شدند. آزمون ها در حداقل دو تکرار انجام شدند و داده های نمایش داده شده در شکل ها به صورت میانگین داده ها ± انحراف معیار آن ها بود.
میزان محتوای هر نوع استخلاف شیمیایی اعمال شده در نشاسته های اصلاح شده، تاثیر زیادی بر خواص آن نشاسته می گذارد، به طوری که با تغییر درصد یک نوع استخلاف شیمیایی بر روی یک نوع نشاسته خاص ممکن است خصوصیات متفاوتی قابل مشاهده باشد (سینگ و همکاران، ۲۰۰۷). از این رو میزان محتوای گروه هیدروکسی پروپیل و فسفر در نشاسته های هیدروکسی پروپیله و فسفریله گندم با بهره گرفتن از روش های ذکر شده تعیین شد، که میزان آن به ترتیب ۱۰۶/۲ و ۰۹۶/۰ درصد (۰۱/۰DS =) بود. ون هانگ و موریتا (۲۰۰۵) از نشاسته های نوع A و B گندم جهت تولید نشاسته هیدروکسی پروپیله با بکار بردن روشی کمی متفاوت تر از آنچه دراین تحقیق بیان شد، استفاده کردند. درجه جانشینی استخلاف بدست آمده توسط آنها برای این دو نوع نشاسته به ترتیب ۷/۴ و ۸/۳ درصد بود. چانگ و همکاران (۲۰۰۸) در روشی مشابه، نشاسته های اصلاح شده هیدروکسی پروپیله و فسفریله ذرت معمولی تولید کردند. آنها میزان استخلاف جانشین شده را به ترتیب ۰۹/۲ و ۱۴/۰ درصد بیان کردند. سانگ و همکاران (۲۰۱۰) نشاسته فسفریله گندم تولید کردند و اثر pH های قلیایی ۹، ۱۰، ۱۱ و ۱۲ را بر خصوصیات این نوع نشاسته بررسی کردند. دراین تحقیق برای اندازه گیری درصد فسفر موجود در نشاسته های فسفریله شده از تکنیک ۳۱P NMR استفاده شد و میزان محتوای فسفر را در pH خنثی ۳۷/۰ درصد بدست آمد. همچنین آنها به این نتیجه رسیدند که افزایش pH محیط حاوی نشاسته فسفریله شده سبب کاهش محتوای فسفر آن می شود، بطوریکه در pH 12، میزان محتوای فسفر ۲۹/۰ درصد تعیین شد. چنین به نظر می رسد که تفاوت محتوای گروه های استخلاف شده بر روی نشاسته ها به تفاوت در روش تولید مانند تفاوت در نوع مواد اضافه شده، pH، دما و شرایط همخوردن و همچنین تکنیک اندازه گیری میزان استخلاف ایجاد شده می باشد (ون هانگ و موریتا، ۲۰۰۵).
چنانچه در جدول بالا نمایان است، به دلیل بالاتر از ۰٫۷ بودن ضرایب(نانالی ،۱۹۷۸) دادههای جمع آوری شده با ابزار پژوهش از اعتبار برخوردار هستند.
۳-۷- روش تجزیه و تحلیل داده ها
روش های آماری که روی این پرسشنامه انجام می شود به شرح زیر است:
۳-۷-۱ آمار توصیفی[۵۷]
در این پژوهش با بهره گرفتن از روش های آمار توصیفی، اعم از جداول توزیع فراوانی، درصدها، رسم نمودارها به بررسی مشخصات جمعیت شناختی پرسشنامه ها می پردازیم.
۳-۷-۲ روش های استنباطی[۵۸]
پژوهشگر برای پاسخگویی به مسأله تدوین شده و یا تصمیم گیری در مورد رد کردن یا پذیرفتن فرضیه ی پژوهش از روش های مختلف تجزیه و تحلیل آماری می تواند استفاده کند . در پژوهش حاضر از نرم افزار SPSS و SMART PLS برای تجزیه و تحلیل آماری استفاده شده است. بدین منظور از آزمون کولموگروف – اسمیرنوف تک نمونه ای برای بررسی نرمال بودن توزیع متغیرها استفاده شد. و برای بررسی همبستگی روابط میان متغیرها از آزمون همبستگی استفاده شده است. آزمون فرضیات پژوهش از طریق آزمون معادلات ساختاری انجام گرفته شده است و برای تعیین رتبه بندی مولفه ها در تاثیر بر خرید برنامه ریزی نشده، از آزمون فریدمن استفاده شده است.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها
-۱-۴ مقدمه
تجزیه و تحلیل دادهها برای بررسی صحت و سقم فرضیات برای هر نوع تحقیق از اهمیت خاصی برخوردار است. امروزه در بیشتر تحقیقاتی که متکی بر اطلاعات جمع آوری شده از موضوع مورد تحقیق میباشد؛ تجزیه وتحلیل اطلاعات از اصلیترین و مهمترین بخشهای تحقیق محسوب میشود. دادههای خام با بهره گرفتن از فنون آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرند و پس از پردازش به شکل اطلاعات در اختیار استفادهکنندگان قرار میگیرند در این فصل با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS و اکسل به تحلیل های توصیفی پرداخته میشود. در ادامه و با بهره گرفتن از نرم افزار Smartpls جهت آزمون مدل و فرضیه ها سود برده خواهد شد. در بخش انتهایی این فصل با بهره گرفتن از آزمون فریدمن به رتبه بندی متغیرهای مستقل پرداخته خواهد شد.
-۲-۴ بررسی آمار توصیفی
۴۲–۱ جنسیت
جدول ۴-۱ به همراه نمودار آن توزیع پاسخ گویان بر اساس جنسیت را به نمایش میگذارد. مطابق با جدول؛ ۴۸٫۶ درصد از پاسخ گویان مرد و ۵۱٫۴ درصد از آنان زن میباشد.
جدول (۴-۱) توزیع پاسخگویان برحسب جنسیت
فراوانی | درصد | |
مرد | ۲۴۳ | ۴۸٫۶ |
زن | ۲۵۷ | ۵۱٫۴ |
جمع | ۵۰۰ | ۱۰۰٫۰ |
نمودار (۴-۱) توزیع پاسخ گویان برحسب جنسیت
۴-۲-۲ وضعیت تاهل
جدول ۴-۲ نمایش می دهد که ۵۰٫۸ درصد متاهل و ۴۹٫۲ درصد از آنان مجرد میباشد. گونه شماتیک این اطلاعات در نمودار ۴-۲ به نمایش گزارده شده است.
جدول (۴-۲) توزیع پاسخگویان برحسب وضعیت تاهل
فلزی، سرامیکی و یا پلیمری باشند.
۲-۲-۲- نانو مواد یک بعدی
مواد نانومتری یک بعدی نسبت به صفر بعدی به دلیل اینکه یکی از ابعاد آنها بزرگتر از محدوده نانومتر است متفاوت هستند. این تفاوت در ابعاد مواد آنها را به سمت شکل سوزنی سوق میدهد. مواد نانومتری یک بعدی شامل نانو لولههای کربنی، نانو میلهها و نانو سیمها هستند.
مواد نانومتری یک بعدی میتوانند:
بصورت آمورف یا بلوری،
بصورت تک بلوری یا چند بلوری،
با ترکیب شیمیایی خالص یا با ناخالصی،
بصورت فلزی، سرامیکی و یا پلیمری باشند.
۲-۲-۳- نانو مواد دو بعدی
مواد نانومتری دوبعدی مقداری برای دسته بندی مشکل هستند. با فرض تعریف فوق برای مواد صفر بعدی و یک بعدی، مواد نانومتری دو بعدی موادی هستند که دو بعد آنها از محدوده نانومتر(۱۰۰نانومتر) بیشتراست. در نتیجه آنها دارای اشکال صفحهای میباشند. مواد نانومتری دو بعدی شامل نانو فیلم ها، نانو لایه ها، و نانوپوششها هستند.
این مواد می توانند :
بصورت آمورف یا بلوری باشند.
از ترکیب شیمیایی مختلفی ساخته شده اند.
بصورت تک لایه یا ساختار چند لایه هستند.
بر روی زیرلایه رسوب می کنند.
بصورت فلزی، سرامیکی و یا پلیمری میباشند.
۲-۲-۴- نانو مواد سه بعدی
مواد نانومتری حجیم موادی هستند که هیچ یک از ابعاد آنها در محدوده نانو نیست. اگرچه مواد نانومتری حجیم ویژگیهایی در محدوده نانومتر را از خود نشان می دهند. مواد نانومتری حجیم با ابعاد بیشتر از محدوده ابعاد نانو میتوانند ترکیبی از بلورها و دانهها درمحدوده نانومتر باشند که این مواد به نام مواد نانوبلوری نامیده میشوند. همچنین نانو کامپوزیت ها نیز در این دسته قرار میگیرند.
۲-۳- روشهای سنتر عناصر پایه
روشهای ساخت عناصر پایه بسیار گسترده میباشد اما به طور کلی روشهای تولید عناصر پایه را میتوان به دو قسمت عمده تقسیم کرد: روشهای بالا به پایین و روشهای پایین به بالا. در روش بالا به پایین برای تولید محصول، مواد حجیم را با بهره گرفتن از یک سری از ابزارها، به مواد ریزتر و در نهایت به مواد نانومتری تبدیل میکنند. روش پایین به بالا، درست عکس روش بالا به پایین میباشد، در این رویکرد محصول از طریق کنار هم قرار دادن مواد سادهتر بوجود میآید. در حقیقیت با کنار هم قرار دادن اتمها و مولکولها میتوان برای ساخت مواد نانومتری استفاده کرد [۱۰- ۷[ (شکل ۲-۱).
شکل (۲-۱) مقایسه روش بالا به پایین و روش پایین به بالا تولید نانو ذرات [۱۰- ۷[.
۲-۳-۱- روش بالا به پایین
در این روش یک ماده بزرگ را برداشته و با کاهش ابعاد و شکلدهی آن، به یک محصول به ابعاد نانو تبدیل می شود. بعبارت دیگر اگر اندازه یک ماده تودهای بطور متناوب کاهش داده شود، به مادهایی با ابعاد نانومتری میرسیم. این روش ابتدا توسط فایمن مطرح شد. روشهای فرآوری مکانیکی (تغییر شکلدهی پلاستیکی شدید، اختلاط شدید، فشردهسازی پودر، آسیابهای پرانرژی)، لیتوگرافی (مستقیم (بدون ماسک) و غیر مستقیم (مبتنی بر استفاده از ماسک))، فرآوری حرارتی ( روش بازپخت)، ریسندگی (ریسندگی الکتریکی و مذاب )، سونش و دیگر روشها از جمله روشهای ساخت در این رویکرد مطرح میشوند. در ادامه به بررسی خواص و کاربرد چند مورد پرداخته می شود.
۲-۳-۱-۱- تغییر شکلدهی پلاستیکی شدید (SPD)
روش تغییر شکلدهی پلاستیکی شدید[۷] از روشهای پیشگام برای تولید مواد نانو بلوری تودهای است. محدودیت این روش وجود مشکلات مربوط به کنترل آلودگی و اکسیداسیون بالای سطح مؤثر ذرات اولیه میباشد، اما این مزیت را دارد که با ترکیب ذرات مختلف می تواند نانوکامپوزیتها را بوجود آورد.
روش تغییر شکلدهی پلاستیکی شدید تنها برای فلزات قابل کاربرد میباشد. در این روش بلورهای داخل فلزات تحت فشار زیاد و در معرض تنش برشی بالایی قرار میگیرند و این کار موجب کاهش اندازه بلور فلزات تا ۲۰ نانومتر می شود. کاهش اندازه بلور تقریباً در هر نوع فلز باعث افزایش چشمگیر استحکام، و در بسیاری مواد، چکشخواری می شود. بخاطر اینکه چنین روشهایی میتوانند در مقیاس بزرگ اجرا شوند، بسیار بیشتر از سایر روشها برای تجاریسازی مورد متوجه هستند.
۲-۳-۱-۲- آسیابهای پرانرژی
آلیاژسازی مکانیکی روشی متداول جهت ساخت گستره وسیعی از نانوذرات است. از جمله مزایای این روش میتوان به سهولت فرایند تولید، همراه با تعداد مراحل عملیاتی کم، عدم استفاده از مواد پایدار کننده و حلالهای گرانقیمت، امکان تولید مقدار زیاد محصول و رعایت مسائل زیست محیطی اشاره نمود. این ویژگیها باعث شده تا آلیاژسازی به عنوان روشی ممتاز مورد توجه قرار گیرد.
عملیات آسیاب کاری به عنوان فرایند مقدماتی آلیاژسازی مکانیکی به شکستن و خرد کردن مواد درشت به ابعاد ریز اطلاق میشود. به طور کلی آلیاژسازی مکانیکی نوعی فرایند آسیاکاری است که در آن مخلوط پودری تحت تأثیر برخوردهای پرانرژی بین اجزای آسیا (گلولهها و محفظه) قرار میگیرد. این فرایند به طور معمول در اتمسفر خنثی انجام شده و برای تهیه پودرهای فلزی و سرامیکی در حالت جامد استفاده میشود. جوش سرد و شکست دو پدیده عمده در آلیاژسازی مکانیکی هستند. فرایند آلیاژسازی تنها تا زمانی ادامه مییابد که نرخ جوش خوردن با شکست در تعادل باشد. از آنجا که این فرایند در حالت جامد انجام میشود، امکان تولید آلیاژهای جدید از مخلوط مواد اولیه با نقطه ذوب پایین و بالا را فراهم نموده است.
انواع روشهای آسیابهای پرانرژی شامل آسیابهای مکانیکی، آسیاب گلولهای- ارتعاشی[۸]، آسیابهای ساینده[۹]، آسیاب افقی غلتان [۱۰]، آسیابی میلهای غلتان[۱۱] و دیگر روشهای مشابه میباشد.
۲-۳-۱-۳- لیتوگرافی
لیتوگرافی یک واژه یونانی است که از دو قسمت لیتوس به معنای سنگ و گرافی به معنای نوشتن و حکاکی کردن تشکیل شده است. با ترجمه کلمه به کلمه این واژه به صورت حکاکی بر روی سنگ معنی می شود. این روش شامل تشکیل یک طرح لیتوگرافی از یک الگو روی یک ماده الکترونیک و انتقال آن طرح به مادهای دیگر جهت تولید یک ابزار الکترونیکی یا نوری میباشد، در واقع لیتوگرافی یک نوع چاپ صفحه ای است.
روشهای لیتوگرافی بر اساس ابزار مورد نیاز، روش انتقال تصویر و استراتژی الگوگذاری به دو روش تقسیم میشوند، که شامل نوشتن (حکاکی) مستقیم بدون ماسک و یا انتقال طرح با بهره گرفتن از ماسک نوری با روشهای متداول تابش و برخی روشهای توسعه یافته میباشد. روش اول تحت عنوان حکاکی ردیفی [۱۲] و روش دوم به عنوان روشهای تکرار موازی[۱۳] شناخته میشوند. روشهای تکرار موازی شامل روشهایی همچون لیتوگرافی نوری، چاپ تماسی و لیتوگرافی مهر نانو میباشد که برای تولید با بازده بالا و در سطح وسیع کاربرد دارند، با این حال در این روش نمیتوان طرحها را به صورت دلخواه اعمال کرد. روش حکاکی ردیفی، مانند لیتوگرافی پروب روبشی، امکان تولید الگوهای دلخواه را با تفکیکنمایی بالا و ثبت دقیق فراهم میکند، ولی بازده و خروجی محدودی دارد [۱۳- ۱۱[.
۲-۳-۱-۴- سونش
به فرایند پرداخت و لایهبرداری از روی سطوح مواد آلی یا معدنی و ایجاد فرورفتگی در آنها به کمک یک ماده خورنده سونش[۱۴] میگویند. این فرایند معمولأ به دو صورت خشک یا خیس انجام میشود. در روش خشک اقدام به برداشتن لایههایی از روی سطح ماده مورد نظر به صورت فیزیکی و مکانیکی میشود. ابزار به کار گرفته شده بسته به ابعاد قطعه و ظرافت ساختار نهایی از سوهان تا شلیک یون متفاوت است. در روش خیس معمولأ از مواد خورنده شیمیایی برای این کار استفاده میشود به همین دلیل این روش به اسم سونش شیمیایی شناخته میشود.
۲-۳-۲- روش پایین به بالا
در این روش مواد نانو با بهره گرفتن از به هم پیوستن بلوکهای سازنده مانند اتمها و مولکولها و قرار دادن آنها در کنار یکدیگر و یا استفاده از خود آرایی تولید میگردند. خود آرایی عبارت است از طراحی مولکولها و ابرمولکولها که اساس تشکیل آنها مکمل بودن شکل ساختاری است. اتم ها و مولکولها همواره در جایی قرار خواهند گرفت که کمترین انرژی آزاد را داشته باشند یعنی به سمت انرژی آزاد منفی تمایل دارند. انرژی آزاد یک سیستم بوسیله استحکام پیوند و آنتروپی تعیین می شود. روشهای مختلف لایه نشانی در این تقسیم بندی جای میگیرند.
ابتدا لایه نازک را تعریف می کنیم. لایه به ماده یا موادی گفته می شود که به صورت پوششی بر یک سطح یا مادهی دیگر سبب ایجاد خواص الکترونیکی فیزیکی و مکانیکی جدیدی شود که نه خصوصیات ماده تشکیل دهنده لایه را داشته و نه خصوصیات سطحی که لایه بر روی آن انباشت شده است [۱۴ [.
لایه های نازک را بر حسب ماده تشکیل دهنده لایه به سه بخش لایه های عایق الکتریکی، لایه های نیمه هادی و لایه های رسانا تقسیم می کنند. در لایه های عایق، الکترونهای رسانش حضور بسیار کمی دارند و نوار انرژی هدایت این مواد تقریباً خالی میباشد. چون این لایهها جریان الکتریکی را از خود عبور نمیدهند بنابراین میتوان از آنها در مدارهای مجتمع الکترونیکی به عنوان عایق بین دو لایهی نازک استفاده کرد تا از تأثیر جریان الکتریکی در هر لایه رسانا بر هم جلوگیری شود. یکی از لایه هایی که در صنعت الکترونیک و به خصوص در ساخت مدارهای مجتمع بسیار مورد استفاده قرار میگیرد، لایه های نیمههادی میباشد. معمولاً به مواد نیمههادی، مادهای دیگر به عنوان ناخالصی اضافه می شود. اگر مادهای که به عنوان لایه استفاده می شود از جنس مواد رسانا باشد، به این لایهی نازک، لایهی رسانا میگویند. لایههای نازک، از دو ویژگی مهم برخوردار هستند: اولین ویژگی، ضخامت زیرمیکرونی آن است که هر چه به اندازه نانو نزدیکتر شود، ویژگیهای متفاوتتری را برای لایه به وجود می آورد. دومین ویژگی آن است که لایهها میتوانند سطوح فوق العاده بزرگی نسبت به ضخامت داشته باشند. این دو ویژگی باعث پدید آمدن خواص متفاوتتر، و کاربردی میشوند که در قسمت خواص لایه های نازک به آن پرداخته خواهد شد [۱۷- ۱۵[.
برخی خصوصیاتی که در اثر نازک بودن سطح به وجود می آید شامل افزایش مقاومت ویژه، ایجاد پدیده تداخل نور، پدیده تونل زنی، مغناطیس شدگی سطحی، تغییر دمای بحرانی ابررساناها میباشد. همچنین برخی خصوصیاتی که از بزرگی سطح لایه های نازک ناشی می شود شامل پدیده جذب سطحی فیزیکی و پدیده جذب سطحی شیمیایی، پدیده پخش و فعالسازی میباشد. با توجه به عملکرد و خواص لایههای نازک، میتوان از آنها جهت بهبود تکنولوژیهایی نظیر سلولهای خورشیدی، حسگرها، کاربردهای نوری، مهندسی الکترونیک و فروالکترونیک نیز استفاده نمود. امروزه کاربرد لایه نشانی در صنایع، موضوع توسعه یافتهای است. به گونه ای که بخش بزرگی از زندگی مدرن را مدیون توسعه صنعت لایه نشانی میدانند [۱۷و۱۸٫[
خواص فیزیکی لایه های نازک عموماً متفاوت از توده ماده است و با توجه به شرایط لایه نشانی و ساختار لایه تشکیل شده، میتواند تغییر کند. سرعت لایهنشانی، دمای زیرلایه، نوع خلاء، ساختار زیرلایه و تطابق آن با لایه از جمله عوامل تأثیر گذار بر کیفیت لایه نازک میباشند. اتمها در فاز بخار، در صورت نفوذ در مکانهای خاصی روی سطح ماده، سرد شده و موجب رشد لایه میگردد که براساس همین مکانهای خاص سطحی و میزان نیروی پیوند بین اتمهای لایه و زیرلایه، فرایند رشد لایه نازک تعیین میشود.
روشهای لایهنشانی به دو دستهی روشهای فیزیکی و روشهای شیمیایی تقسیم میشوند. در هر روش، کیفیت و شرایط لایه نازک متفاوت است که بسته به نوع کاربرد لایه نازک و شرایط مورد نظر، روشهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. شکلهای ۲-۲ و ۲-۳ این روشها را که شامل روشهای فیزیکی و شیمیایی است، نشان می دهد. روشهای لایهنشانی بسته به روند لایهنشانی، منبع انرژی و محیط انجام لایهشانی نامگذاری میشوند [۲۰ - ۱۹و۱۷٫[
شکل (۲-۲) نمودار درختی روشهای فیزیکی لایهنشانی
شکل (۲- ۳) نمودار درختی روشهای شیمیایی لایهنشانی
۲-۳-۲-۱- روشهای فیزیکی تبخیری
۸- سلب مالکیت از خریدار بر اثر ملی شدن یا مصادره اموال به نحوی که موفق به دریافت مطالبات خود نشود .
۹- سایر عوامل خارج از حیطه اختیار صادرکننده و خریدار که به تشخیص هیات مدیره صندوق موجب عدم وصول مطالبات صادرکننده شود .
بر طبق قانون هر گاه درآمد های صندوق برای پرداخت خسارات وتامین ذخایر فنی کافی نباشد ما به التفاوت پس از تصویب هیات وزیران در بودجه سالانه کل کشور به حساب صندوق منظور خواهد شد. میزان و ترتیب محاسبه ذخائر فنی توسط مجمع عمومی صندوق تعیین می شود.
۲-۴-۲-۱-رسالت و چشم انداز صندوق ضمانت صادرات ایران
چشم انداز صندوق ضمانت صادرات عبارتست از : رسیدن به جایگاه برترین ، حرفهایترین و اثر بخشترین ECA در سطح منطقه آسیای جنوب غربی
ماموریت صندوق عبارتست از : حمایت و پشتیبانی از صادرات جمهوری اسلامی ایران از طریق:
۱) بیمه و تضمین اعتبارات و سرمایهگذاریهای مربوط به کالاها و خدمات صادراتی
۲) ایجاد تسهیلات و سرمایهگذاری لازم به منظور توسعه صادرات با کمترین هزینه و با استفاده بهینه از منابع موجود
۲-۴-۲-۲-سیاستها و خط مشی های صندوق صادرات ایران
استفاده از تمام ظرفیت قانونی صندوق در راستای توسعه صادرات کشور
تأکید بر برنامههای با دوره اعتبار میان و بلندمدت
توسعه همکاری با صندوقهای توسعه صادرات، اتحادیهها، تشکلها و سایر نهادهای صادراتی
تقویت همکاری با سیستم بانکی درجهت توسعه اعطای اعتبارات صادراتی
هماهنگی و ارتباط نزدیک با سازمان توسعه تجارت بعنوان متولی صادرات
حضور گسترده در استانهای صادراتی به منظور افزایش ضریب نفوذ پوشش در استانها
ارتقاء دانش و اشاعه فرهنگ استفاده از پوششهای اعتبار صادراتی در کشور
تقویت توان کارشناسی و کسب دانش روز صنعت بیمه و تضمین اعتبار صادراتی و توسعه فرهنگ تحقیق و پژوهش در کارکنان با هدف ارتقاء بهرهوری
تلاش برای اعمال نظرات صندوق درخصوص هدفمند کردن اعطاء اعتبارات صادراتی در سیاستگذاری صادرات کشور
بهبود مستمر سیستمها و روش های انجام کار و مهندسی مجدد فرآیندها در صورت لزوم
توسعه فعالیتهای سرمایهگذاری
۲-۴-۲-۳-اهداف صندوق ضمانت صادرات ایران
تسهیل، ترغیب و توسعه صادرات ج.ا.ایران و افزایش رقابتپذیری صادرکنندگان ایرانی
دستیابی به عملکرد مناسب از طریق رعایت اصول «حکمرانی مطلوب شرکتی “Good Governance” در راستای تعالی سازمانی»
ارائه عملکرد حرفهای بیمه اعتبار صادراتی و ارتقاء دانش منابع انسانی در حد استاندارد جهانی
۲-۴-۲-۴-وظایف صندوق ضمانت صادرات ایران
الف- ارائه خدمات بیمهای
ب – کمک به تأمین مالی صادرات کالاها و خدمات (از طریق صدور ضمانتنامه)
ج – پوشش طرحهای سرمایهگذاری
د – ارائه خدمات مشاورهای
مهمترین فعالیت صندوق ضمانت صادرات ایران، بیمه مطالبات صادرکننده ایرانی از خریدار خارجی و صدور بیمهنامههایی است که بر اساس آنها بازگشت وجه ناشی از صادرات، تضمین میگردد. بر مبنای این بیمهنامهها صادرات کالاها و خدمات در برابر ریسکهای تجاری و سیاسی تحت پوشش بیمهای قرار میگیرند.
و بیمهنامههای صندوق با تحلیل ریسک
براساس قرارداد و بصورت حسابباز - پس از انجام اعتبارسنجی از خریدار-براساس اعتبارات اسنادی و تضامین بانکی-براساس تضمین بازپرداخت دولت کشور خریدار. براساس تضمین شخص یا شرکت ثالث ایرانی با ارائه وثیقه معتبر در داخل ایران صادر میشوند.
در گذشته پرتفوی صندوق عمدتاً در بازارهای با ریسک بالا و متوسط بود ، ولی در حال حاضر عمدتاً در بازارهای کم ریسک است . عمده پوشش صندوق نیز در کشورهای آسیایی ، اروپایی ، آمریکای لاتین و آفریقا است .
صندوق ضمانت صادرات ایران در سال ۱۹۹۹ به عنوان عضو ناظر به کلوپ پراگ –مجموعه وابسته به اتحادیه برن- وارد شده و در سال ۲۰۰۱ نیز توانست عضویت کامل خود را در این کلوپ بدست آورد (www.egfi.org.ir).
در تمام جهان اگزیم بانکها به گزارش خود را به وزارتخانه های مالی و ECA به وزارتخانه های تجارت ارائه می دهند . در ایران نیز بانک توسعه صادرات زیرنظر وزارت امور اقتصادی و دارایی و صندوق ضمانت صادرات ایران تحت نظر وزارت صنعت ، معدن و تجارت (وزارتخانه حاصل از تلفیق وزارتخانه های بازرگانی و صنعت و معدن) می باشد . به طور کلی بانک توسعه صادرات ارائه دهنده تسهیلات و دیگر خدمات بانکی مربوطه به صادرکنندگان ایرانی می باشد و صندوق ضمانت صادرات وظیفه بیمه و ارائه ضمانت نامه های لازمه را بر عهده دارد . لذا مدل مورد استفاده در ایران ، مدل ترکیبی اروپایی-آمریکایی (اگزیم بانک در کنار موسسه تضمین صادرات) است .
۲-۵ - متغیرهای تاثیرگذار
۲-۵-۱-تحقیقات پیشین در این حوزه
تقوی و نعمتی زاده در تحقیقی با عنوان «اثر متغیرهای کلان اقتصادی بر صادرات غیرنفتی» با بهره جستن از مدل ساده رگرسیون و تکنیک VAR ، بیان داشتند در طی سالهای ۱۳۵۰ الی ۱۳۸۰ ، تولید ناخالص داخلی و نرخ ارز بر صادرات غیرنفتی اثر مستقیم داشته است و نرخ تورم بر صادرات غیرنفتی تقریباً بی اثر بوده است .
ناطقی در مقاله «بررسی اثر متغیرهای کلان بر صادرات غیرنفتی» ضمن تایید ضمنی یافته های تقوی و نعمتی زاده بیان می دارد که یک ارتباط مثبت بین نرخ ارز و تولید ناخالص داخلی با صادرات غیرنفتی وجود دارد و ارتباط معکوس بین نرخ تورم و صادرات غیرنفتی وجود دارد .
کرباسی و حسنی شیروانشاهی نیز در تحقیق «بررسی ارتباط بین صادرات ، درجه و ضمانت اعتبارات صادراتی» اظهار می دارند که تعدیلات ریسک از طریق بیمه اعتبارات صادرات می تواند صادرات به کشورهای واردکننده ریسک بالا را افزایش دهد .
۲-۵-۲-انتخاب متغیرها
با توجه به موارد ذکر شده در بخش ۲-۲-۱ ، بخش ۲-۲-۶ و ۲-۵-۱ تولید ناخالص داخلی و رشد آن، نوسانات نرخ ارز ، کسری بودجه دولت ، بدهی بخش دولتی و به سیستم بانکی ، بدهی بخش غیردولتی به سیستم بانکی جزء عوامل اقتصادی تاثیرگذار بر صادرات است .
در تحقیقات پیشین تنها تحقیق ناطقی رابطه عکس بین تورم و صادرات را عنوان کرده است و سایر تحقیقات تاثیر تورم بر صادرات را تقریباً بی اثر معرفی کرده اند . لذا در این تحقیق این متغیر مورد بررسی قرار نمی گیرد .
در این تحقیق نوسانات نرخ ارز و دیگر ریسک های اقتصادی ناشی از چرخه های اقتصادی و نوسان درآمد و سیاست های پولی ، تحت عنوان ریسک های تجاری بررسی خواهد شد .
ریسکهای سیاسی با توجه به موارد نگاشته شده در رسالت موسسات بیمه و تضمین صادرات نیز در زیرمجموعه متغیر ریسک مورد بررسی قرار خواهد گرفت .
۲-۶-پیشینه تحقیق
در حوزه انتخاب مدل بهینه اگزیم بانک محقق موفق به یافتن تحقیقاتی نشد . اما در حوزه اهمیت اگزیم بانک ، موسسه تضمین صادرات در اقتصاد و بررسی عملکرد آنها تحقیقاتی به شرح ذیل صورت گرفته است .
۲-۶-۱-تحقیقات داخلی
۲-۶-۱-۱-” بررسی نقش اگزیم بانک در توسعه صادرات” (باقی زاده و پرتوی شفق ، ۱۳۸۱) :
EXIM Bank حاصل توسعه یافتگی می باشد ، اغلب کشورهایی که در این حوزه به اهداف خود دست یافته اند ، ابتدا صنایع یا خدماتی که در آن برتری نسبی دارند و سپس از آن صنایع یا خدمات پشتیبانی و حمایت کرده اند . هدف اصلی تاسیس EXIM Bank امکان تحقق پایا و پویا ، ایجاد اشتغال و استمرار آن است که در ایران به شکل الگوی ترکیبی صورت می پذیرد.
حرارت دادن بادام زمینی باعث کاهش غلظت آفلاتوکسین آن میگردد (۵۷ و ۸۸). بو دادن باعث کاهش غلظت آفلاتوکسین ذرت میشود (۲۸). میزان تخریب آفلاتوکسین تحت اثر مستقیم حرارت، فواصل حرارتدهی و میزان رطوبت قرار دارد (۳۹). مطالعه انجام شده توسط جمالی در سال ۱۹۶۲ نشان داد که در پروسه تولید نان از گندم، تنها بخشی از آفلاتوکسین موجود در گندم از بین میرود. در واقع درجه حرارت پخت نان توانایی کاهش میزان آفلاتوکسین موجود در خمیر را ندارد (۳۹).
کاهش ۷۸- ۳۲ درصد میزان آفلاتوکسین موجود در شیر خشک فریز شده توسط پورچس در سال ۱۹۷۲ گزارش شد. حضور آفلاتوکسین در کشک تهیه شده از شیر آلوده به آفلاتوکسین گزارش شده است. آفلاتوکسین موجود در شیر نسبت به پاستوریزاسیون مقاوم بوده و در شیر پاستوریزه پایدار باقی میماند (۳۹). در طی پروسه تولید نان ذرتی مکزیکی، ذرت را در معرض لیمو ترش قرار میدهند که این مسئله باعث کاهش میزان آفلاتوکسین موجود در ذرت میگردد (۸۷).
۱-۱۶-۲ اشعه دادن
قرار دادن روغن بادام زمینی آلوده به آفلاتوکسین در معرض اشعه ماورای بنفش باعث کاهش میزان آفلاتوکسین موجود در روغن میگردد(۸۳). اشعه گاما بر میزان آفلاتوکسین موجود بر روغن پنبه دانه بیتأثیر است(۴۱). قرار دادن شیر در معرض اشعه ماوراء بنفش به مدت ۲۰ دقیقه در درجه حرارت ۲۵ در جه سانتیگراد باعث کاهش آفلاتوکسین M1 و شیر حاوی ۰۵/۰ درصد پراکسید شد. (میزان تخریب آفلاتوکسین M1 در نمونه شیر فاقد پراکسید در همین مطالعه ۷/۶۰ درصد بود.) (۹۲).
۱-۱۶-۳ عصارهگیری با بهره گرفتن از حلال و جدا سازی مکانیکی
سیستم های حلال مختلفی جهت جداسازی آفلاتوکسینها از محصولات مختلف وجود دارد که این سیستم ها کمترین اثر را بر میزان پروتئین و کیفیت تغذیهای آن محصول میگذارند(۴۶ و ۷۷).
۱-۱۶-۴ جذب آفلاتوکسین از محلول
مواد جاذب نظیر ذغال فعال شده و مواد معدنی حاوی زئولیت به عنوان جذب کننده و برداشت آفلاتوکسین از محلولهای مایع نظیر آب، بافر سورشن شیر، شیر پس چرخ و آب جو به کار رفته است(۳۳ و ۶۲).
۱-۱۶-۵ کنترل زیستی و غیر فعال کردن آفلاتوکسین با بهرهگیری از میکروبها
یکی از راههای جدید پیشگیری از آلودگی محصولات غذایی (ذرت و بادام زمینی) به آفلاتوکسین بهرهگیری از سویههایی غیر سمی آسپرژیلوس فلاووس و آسپرژیلوس پارازیتیکوس جهت رقابت با سویههای تولید کننده سم است با تنظیم مولکولی مسیر بیوسنتز آفلاتوکسین در سویه های تولید کننده سم نیز میتوان به نوعی از تولید سم توسط قارچ پیشگیری کرد(۳۹).
فلاوو باکتریوم اورانتیاکوم[۱۱۱] باعث برداشت قابل توجه آفلاتوکسین از محیط بدون تولید یا برجای گذاشتن محصولات سمی از خود میگردد (۲۳) و یک نوع کپک تولید کننده اسید قادر به تبدیل آفلاتوکسین B1 به B2 که یک ترکیب با اثرات سمی کمتر است میباشد(۲۳).
۱-۱۶-۶ مجاورت با آمونیاک
قرار دادن غلات آلوده به آفلاتوکسین در معرض آمونیاک به عنوان یکی از روشهای سمزدایی مواد غذایی از آفلاتوکسین مطرح است. قرار دادن بادام زمینی و پنبه دانه آلوده به آفلاتوکسین در معرض آمونیاک تحت شرایط مناسب منجر به کاهش قابل توجه میزان آفلاتوکسین ها در این مواد غذایی شد(۳۵ و ۴۴). در فرایند آمونیاکی شدن با بهرهگیری از هیدروکسید آمونیوم یا گاز آمونیاک میتوان میزان آفلاتوکسین را به ۹۹ درصد کاهش داد.
۱-۱۶-۷ بیسولفیت سدیم
بیسولفیت سدیم تحت شرایط حرارتی، غلظت و زمان مختلف با آفلاتوکسینهای M1، G1، B1 واکنش داده و یک ترکیب محلول در آب ایجاد میکند. افزودن، ۰۴/۰ گرم بیسولفیت سدیم به ازای هر ۱۰ میلی لیتر شیر پس از ۵ دقیقه منجر به کاهش ۴۵ درصدی میزان آفلاتوکسین میگردد(۳۹).
جدول ۲-۱: انتخاب روشهای مناسب برای تخریب انواع آفلاتوکسین در محیطها و شرایط مختلف(۵)
محیط | آفلاتوکسینهای مورد بررسی | روش تخریب | کارایی (کاهش سم) |
بلغور بادام زمینی | B1 | مجاورت با گاز آمونیاک بدون آب (۱۰ تا ۳۰ گرم در کیلوگرم بلغور) در دما و فشار بالا به مدت ۳۰ تا ۶۰ دقیقه | ۹۷ درصد |
بلغور بادام زمینی | G2,G1,B2,B1 | تأثیر توأم فرمالدئید و هیدروکسید کلسیم در دمای ۱۱۶ درجه سانتی گراد و رطوبت ۲۰ درصد | کاهش سطح آفلاتوکسین به کمتر از ۲۰ میکرو گرم در کیلو گرم |
بلغور پنبه دانه | انواع آفلاتوکسین | مجاورت با آمونیاک ۴ درصد به مدت ۶۵ دقیقه در حضور رطوبت ۱۰ درصد | ۹۸ درصد |
ذرت | B2,B1 | مجاورت با آمونیاک ۵/۱ درصد در دمای ۱۱- تا ۱۶ درجه سانتی گراد به مدت ۱۷۹ روز | بیش از ۹۶ درصد |
بلغور دانه های روغنی | G2,B1 |