وبلاگ

۰۷/۵±۰/۱

۰۸/۵±۰/۱۵

۰۶/۵±۰/۱۸

۰۷/۵±۰/۱۵

۰۶/۵±۰/۲۲

۰۶/۵±۰/۲

۰۸/۵±۰/۲

انرژی (Kcal/g)¹

۳۹/۴±۰/۱۵

۴۱/۴±۰/۲۲

۴۱/۴±۰/۲

۴۱/۴±۰/۱۵

۴/۴±۰/۲۵

۴/۴±۰/۱۸

۴/۴±۰/۲

۴۱/۴±۰/۲۴

انرژی قابل هضم(Kcal/g)²

۱۵/۰۵±۰/۵

۱۴/۹۵±۰/۵

۱۵/۱۵±۰/۴۵

۱۰/۱۵±۰/۴

۳۵/۱۵±۰/۶

۲/۱۵±۰/۴۵

۳۲/۱۵±۰/۵

۰۵/۱۵±۰/۴

کربوهیدرات(DM%)

^۱محاسبه انرژی از روی منبع NRC 1993که برای میزان پروتئین، چربی و کربوهیدرات جیره بترتیب مقادیر ۶۴/۵، ۴۳/۹ و ۱۱/۴ لحاظ شده است.

^۲محاسبه انرژی قابل هضم نیز از روی هضم پذیری ظاهری که برای پروتئین، چربی و کربوهیدرات جیره بترتیب مقادیر ۹/۰، ۸۵/۰ و ۸/۰ لحاظ شده است (NRC 1993).
^۳تیمار ۱ (پودر ماهی+روغن ماهی)، ^۴تیمار ۲ (پروتئین گیاهی+ ترکیب روغنهای گیاهی)، ^۵تیمار ۳ (پروتئین گیاهی+ ترکیب روغنهای گیاهی + روغن ماهی)، ^۶تیمار ۴ (پروتئین گیاهی+ روغن ماهی)، ^۷تیمار ۵ (پودر ماهی + پروتئین گیاهی+ ترکیب روغنهای گیاهی)، ^۸تیمار ۶ (پودر ماهی + پروتئین گیاهی+ روغن ماهی)، ^۹تیمار ۷ (پودر ماهی چربی زدایی شده+روغن ماهی)، ^۱۰تیمار ۸ (پودر ماهی چربی زدایی شده+ ترکیب روغنهای گیاهی)
۲-۳- شاخص های رشد
نتایج حاصل از شاخص های رشد ماهیان هر تیمار طی مراحل بیومتری در طول دوره پرورش در جداول ۲-۳، ۳-۳ و ۴-۳ گزارش شده است. طبق نتایج حاصله شاخص های وزن نهایی و طول ماهیان با جایگزینی ۴۴% پودر ماهی جیره (۵۰% کل پروتئین جیره) با منابع گیاهی در تیمار۵ (۵/۱±۰۰/۶۹ و ۲۶/۰ ±۱۸/۱۸ بترتیب وزن و طول) و تیمار ۶ (۳±۴۵/۷۲ و ۲۵/۰ ±۷/۱۸ بترتیب وزن و طول) اختلاف معنی داری را پس از ۶۳ روز تغذیه با جیره های آزمایشی با گروه شاهد (۸/۱±۰۸/۷۱ و ۲۳/۰ ±۳۸/۱۸ بترتیب وزن و طول) نداشت. بدین معنی که جایگزینی ۴۴% پودر ماهی جیره و ۱۰۰% روغن ماهی جیره با منابع گیاهی (تیمار ۶) اثرات منفی را در شاخص های رشد ماهیان نداشت. ولی افزایش میزان جایگزینی از ۴۴ % به ۱۰۰% پودرماهی جیره با منابع گیاهی باعث کاهش معنی داری در وزن نهایی و طول ماهیان شد (P < 0.05). همچنین بر اساس نتایج حاصله جایگزینی روغن ماهی با منابع گیاهی در منابع پروتئینی مختلف تاثیری بر شاخص های رشد ماهیان نداشت. که این نتیجه با در نظر گرفتن شاخص های رشد در منابع پروتئینی ثابت و مختلف در بین تیمارهای ۲، ۳ و ۴ که با منابع پروتئینی تماماً گیاهی و تیماهای ۵ و ۶ با ترکیب منابع پروتئینی گیاهی و پودر ماهی و در تیمارهای ۷ و ۸ که منبع پروتئینی پور ماهی چربی زدایی بود و فقط نوع روغن جیره در این تیمارها متفاوت بود، بدست آمد.
جدول ۲-۳- بیومتری (وزن و طول) ماهیان قزل آلای رنگین کمان در طول دوره پرورش

تیمار ۸

تیمار ۷

تیمار ۶

تیمار ۵

جدول۴-۱۵) نتایج تحلیل عاملی اکتشافی متغیر عوامل موثر سازمانی ۶۴
جدول۴-۱۶) نتایج تحلیل عاملی تائیدی برای متغیر توانمند سازی ۶۷

جدول ۴-۱۷) شاخص های معنی داری و برازش مدل ۶۸
جدول۴-۱۸) آزمون تی متغیر عوامل فردی ۶۹
جدول۴-۱۹) آزمون تی متغیر عوامل نهادی ۶۹
جدول۴-۲۰) آزمون تی متغیر عوامل محیطی ۷۰
جدول۴-۲۱) آزمون تی متغیر عوامل سازمانی ۷۰
جدول۴-۲۲) آزمون فریدمن برای اولویت بندی عوامل اثرگذار بر انتخاب راهبرد تجاری سازی ۷۱
فهرست اشکال و نمودارها
عنوان صفحه
شکل(۱-۲). عوامل موثر بر تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی ۷
شکل(۱-۲). عوامل موثر بر تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی ۴۰
نمودار۴-۱) نمودار میله ای سن پاسخ دهندگان ۵۴
نمودار(۴-۲) نمودار میله ای مدرک تحصیلی پاسخ دهندگان ۵۵
نمودار(۴-۳) هیستوگرام متغیر عوامل محیطی ۵۶
نمودار(۴-۴) هیستوگرام متغیر عوامل فردی ۵۷
نمودار۴-۵) هیستوگرام متغیر عوامل نهادی ۵۸
نمودار(۴-۶) هیستوگرام متغیر عوامل سازمانی ۵۹
نمودار( ۴-۷) مدل اندازه گیری عوامل موثر در حالت استاندارد ۶۵
نمودار( ۴-۸) مدل اندازه گیری عوامل موثر در حالت اعداد معنی داری ۶۶
نمودار(۴-۹۰ عوامل اصلی اثرگذار بر انتخاب راهبردهای تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی ۷۱
چکیده
تا چندی پیش دانشمندان و پژوهشگران دانشگاه، از تجاری سازی پژوهش، امتناع می کردند و رسالت اصلی خود را صرفاً تولید دانش بدون عطف نظر به کاربرد آن در عرصه تولید، می دانستند. تا اینکه دانش به منشأ منحصر به ­فرد مزیت رقابتی تبدیل شد. امروزه دانشگاه ها تمایل فراوانی به تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی از خود نشان داده اند و مشاهده می شود که تجاری سازی دارایی های فکری به اهداف نهادی بسیاری از سیستم های دانشگاهی تبدیل شده است.
از این رو پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی در دانشگاه آزاد واحد رشت انجام پذیرفت که از منظر هدف کاربردی و از منظر گردآوری داده ها از نوع آمیخته است. روش تحقیق در بخش کمی از نوع توصیفی-پیمایشی و در بخش کیفی از نوع اکتشافی می باشد. جامعه آماری در این تحقیق کلیه اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد رشت است. جهت گردآوری اطلاعات در مرحله کیفی، از مصاحبه نیمه ساختار یافته با خبرگان و در مرحله کمی، از پرسشنامه که یکی از ابزارهای رایج و روشی مستقیم برای کسب داده های تحقیق می باشد، استفاده شده است. بر اساس یافته های حاصل از این تحقیق ۲۶ مولفه در چهار بعد عوامل محیطی، نهادی،سازمانی و عوامل فردی مشاهده شد که به ترتیب در بعد عوامل محیطی سیاست های مرتبط با دارایی های فکری،زیرساخت های محیطی و منطقه ای،در دسترس بودن سرمایه گذاران، محیط دانشگاه، تراکم شرکت ها در یک منطقه و انتخاب آنها، وجود منابع انسانی توانمند و متخصص،عوامل مرتبط با دولت،موجود بودن انکوباتور ها و موجود بودن قوانین حمایت کننده در بعد عوامل نهادی، فرهنگ دانشگاه ، دانشگاه و دپارتمان، مشوق ها،قوانین و مقررات حفاظت از محصولات و فناوریهای نوین و مصوبات حفاظت از دارایی‌های معنوی، ماموریت دانشگاه، اهداف دانشگاه، فعالیت های سابق و قراردادهای گذشته دانشگاه با صنعت و سیاست دانشگاه شناسایی شده. در بعد عوامل سازمانی، هزینه های مرتبط با انتقال دانش ،ساختار معیوب دانشگاه، بها دادن به تحقیقات غیر کاربردی، بها دادن به تحقیقات غیر کاربردی و منابع دانشگاه (درآمد های تخصیص داده شده و بودجه برای تجاری سازی تحقیقات، حمایت های فنی، زیر ساخت های فیزیکی، ارتباطات) و نیز در بعد عوامل فردی، شاخص های انگیزه های فردی محقق، ویژگی های جمعیت شناختی(مثل سن محقق)، ویژگی های روانشناختی، تجربیات شغلی و شبکه اجتماعی فرد مشاهده گردید.
واژگان کلیدی: تجاری سازی تحقیقات، عوامل موثر بر تجاری سازی، راهبرد های تجاری سازی
فصل اول
کلیات و مقدمه
۱-۱- مقدمه
در سالهای اخیر دانشگاه ها در نتیجه ی انتظارات ناشی از توسعه ی اقتصادی و فشارهای داخلی در راستای ایجاد منابع درآمدِ جدید، بیشتر و بیشتر به استفاده از ایجاد شرکت به عنوان ابزاری برای بهره گیری از نوآوری های دانشگاهی روی آورده اند(فلدمن و همکاران^[۱]،۲۰۰۳). دانشگاه ها بطور روزافزونی با افزایش تجاری سازی تحقیقات جدید و کاهش فعالیت های قدیمی نظیر تدریس و تحقیقات مواجه شدند. گسترش تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی دروازه ای جدید به خصوصی سازی مشترکات علمی و پیشرفت های علمی منجر شده است(چانگ و همکاران^[۲]،۲۰۰۹). مطالعه تجاری سازی تحقیق و تکنولوژی و ابعاد آن بسیار مهم است چرا که چنین تحلیل هایی فراهم کننده مدارک مهمی جهت تصمیم گیری کاراتر بیشتر مدیران و سیاستگذاران می باشد. حقیقتا موضوع تجاری سازی به عنوان یک فیلد جدید در حال حرکت به سمت جلو بوده و مورد توجه محققین قرار گرفته شده است(روزرمل و همکاران^[۳]،۲۰۰۷)
از طرفی در اغلب کشورها، دولت ها در حال کاهش نقش خود در تامین بودجه دانشگاه ها هستند، بنابراین دانشگاه ها باید به سمت استقلال ملی و یافتن راههایی برای تامین بودجه مورد نیاز برای فعالیت های خود باشند به گونه ای که به رسالت، ماموریت ها، هنجارها و ارزش های آنها آسیبی وارد نگردد. تبدیل شدن دانش به مزیت رقابتی اصلی واساسی در دنیای امروز، کشورها را بر آن می دارد که توجه ویژه ای به مراکز تولید دانش و انتقال آن به سایر حوزه ها داشته و به اصلاحاتی اساسی در فراگردها، ماموریت ها و عملکردهای آنها دست بزنند (سیگل و همکاران^[۴]،۲۰۰۴).
۱-۲ - بیان مسئله
در سال های اخیر، در نتیجه­ فشارهای اقتصادی و تمایل به مستقل شدن در بودجه های داخلی، دانشگاه‎ها تمایل فراوانی به تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی از خود نشان داده اند. به طوری که دانشگاه‎ها علاوه بر پژوهش و آموزش، به ایفای نقش در جهت ماموریت جدید مشارکت در توسعه اقتصادی جامعه نیز می‎پردازند. یافته های پژوهشی در ارتقای کیفیت زندگی بشر و توسعه سطح رفاه جامعه و تحولات اقتصادی و اجتماعی نقش بسزایی ایفا می کنند. اما این یافته ها تا زمانی که جنبه کاربردی پیدا نکنند و به بازار عرضه نشوند یا در دسترس متقاضیان قرار نگیرند، از اهمیت لازم برخوردار نخواهند بود و هزینه های تحقیق را جبران نخواهند کرد(زارع، یدالهی؛۱۳۹۱).
علی رغم پذیرش موضوع تجاری سازی از سوی محققان، شواهد متعدد از سراسر دنیا حاکی از آن است که هر چند تعداد کثیری از تحقیقات از نظر فنی موفق بوده اند، اما تنها درصد اندکی از آن ها در زمینه تجاری سازی به موفقیت دست یافته اند که این امر نشان دهنده پیچیدگی فرایند تجاری سازی است. تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی به ضرورتی انکارناپذیر تبدیل شده است و ورود دانشگاه های ایران به تجارت دانش از یک مزیت به یک ضرورت تبدیل گشته است و این در حالی است که هنوز دانشگاه های ایران نتوانسته اند به طور مطلوب تحقیقات خود را تجاری نمایند و تعاملی موثر بین صنعت و دانشگاه برقرار سازند (زارع، یدالهی؛۱۳۹۱). تعیین علت واقعی این مسئله، مستلزم انجام مطالعات بنیادین در رابطه با عوامل موثر بر انتخاب راهبرد تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی می باشد که این مسئله خود تاکیدی بر ضرورت انجام تحقیق پیش رو است. عدم شناخت عوامل موثر بر انتخاب راهبرد تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی در بخش های مختلف باعث هدر رفتن توان و سرمایه کشور و نیز تحمیل هزینه فرصت و زمان از دست رفته به کشور می شود. با شناسایی عوامل موثر بر تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی، پیچیدگی این فرایند کاهش یافته و درصد موفقیت آن افزایش می یابد و دانشجویان و اعضای هیات علمی و سایر پژوهشگران می توانند مسیر های درست برای پژوهش را شناسایی کنند و از موفقیت های آن بهره کامل ببرند.
انتخاب راهبرد تجاری سازی قلب توسعه نوآوری ومشخص کننده­ مسیری است که سازمان از یک نوآوری و محصولات به دست آمده ازآن درآمد و سود به دست می آورد(سروو^[۵]،۱۹۹۸). محققان روش‎های متعددی که بوسیله آنها دانشگاه ها با بخش خصوصی در مورد فناوری تعامل دارند را پیشنهاد کرده اند (کوهن و همکاران^[۶]،۱۹۹۸). افرادی نظیرسیگل(۲۰۰۴)، برکوویتز و فلدمن^[۷](۲۰۰۴)، به نقش ثبت پتنت و لیسانس دهی یافته ها در تجاری سازی پژوهش های دانشگاهی توجه کرده و افرادی مثل شین^[۸](۲۰۰۴) و اوشیا^[۹](۲۰۰۵) به اهمیت تشکیل شرکت های زایشی در تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی توجه کرده‎اند.
از این رو هدف ما از این کار، مروری جامع بر روش ها و راهبرد های انتقال دانش و تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی و شناسایی عوامل موثر بر آن است تا از این طریق بتوان راهبرد مناسبی برای تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت ارائه نمود.
۱-۳ - ضرورت و اهمیت تحقیق
در اقتصادِ دانش بنیان، بویژه در صنایع جدید که رشد سریعی دارند، علم تاثیری مهم تر و مستقیم تری بر نوآوری دارد. عواملی مانندِ جهانی سازی، به همراه عوامل دیگر به عنوان جزیی از روندِ کلی به سوی توسعه سریع بازار دانش، رابطه­ صنعت و دانشگاه را دچار تغییرات اساسی کرده است. دانشگاه نهادی است که درراس هرم نهادهای علمی جامعه قرار دارد. عملکرد صحیح دانشگاه از یک سو، توسعه و پیشرفت رابرای جامعه به ارمغان می آورد و از سوی دیگر، توسعه جامعه به عنوان بازخورد مثبت، دانشگاه را به مکان رفیع تر ومسئول تری انتقال می دهد. در بخش دانشگاهی کشور بهره گیری ازنتایج تحقیقات و تجاری سازی آن ها از اولویت های مهم محسوب می گردد، چرا که منافع ملی ایجاب می کند از صرف منابع مهم و قابل توجهی که در قالب نیروهای متخصص، اعتبارات و فرصت زمانی جهت انجام تحقیقات در این بخش صورت می گیرد، حداکثر بهره برداری به عمل آید و جامعه از نتایج حاصل ازاین تحقیقات در بخش های مختلف اجتماعی و اقتصادی بهره مند گردد (فکور, ۱۳۸۶). از طرفی نیز در حال حاضر در بیشتر کشورها تمرکز سیاست گذاری ها به سمتِ نقش رابطه صنعت و دانشگاه در تقویتِ کارآفرینی در صنایع جدید و سریع الرشد معطوف شده است (OECD, 2002). از این رو دانشگاه ها به عنوان مهم ترین بازیگر در اقتصاد دانش بنیان به حساب می آیند و تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی و نوآوری های مرتبط با تحقیق و توسعه، به عنوان مهمترین عوامل ثبات اقتصادی کشورها در نظر گرفته می شوند (آرورا و همکاران^[۱۰]، ۲۰۰۱). تغیر نقش دانشگاه ها از تولید کننده دانش به ایجادکننده سرمایه از دانش، که با هدف بهبود عملکرد اقتصاد ملی یا منطقه ای و نیز مزیت های مالی حاصله برای دانشگاه و اساتید آن صورت می‎گیرد (اتزکوویتز و همکاران^[۱۱]،۲۰۰۰). منجر به به افزایش فعالیت های مرتبط با تجاری سازی در دو دهه اخیر شده است. اما علی رغم اهمیت نوآوری، توجه کمی به تجاری سازی موفق تحقیقات دانشگاهی در کشورهای در حال توسعه، خصوصا در ایران شده است. با گسترش اهمیت موضوع تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی و با عنایت به این موضوع که انتخاب راهبرد تجاری سازی قلب توسعه نوآوری و مشخص کنند­ه­ی مسیری است که سازمان از یک نوآوری و محصولات به دست آمده از آن درآمد و سود به دست می‎آورد (سروو،۱۹۹۸)، ضرورت توجه به تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی و انتخاب روش و مکانیزم درست آن و شناسایی عوامل موثر و تاثیر گذار آن برای برنامه ریزی های استراتژیک دانشگاهها بسیار ضروری می نماید.
۱-۴- اهداف تحقیق
در اجرای پژوهش های علمی، پس از بیان مسأله تحقیق، هدف پژوهش به صورتی که به شکل عملیاتی و از طریق مشاهده عینی قابل دسترس باشد ارائه می گردد(سرمد و همکاران،۱۳۸۵). براین اساس و با توجه به مدل مورد استفاده در این تحقیق، یعنی مدل(اومام و همکاران^[۱۲]،۲۰۰۸) هدف اصلی و اهداف فرعی پژوهش حاضر به شرح زیر می باشد:
۱-۴-۱- هدف اصلی
سنجش عوامل موثر بر انتخاب راهبرد تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی در دانشکده های دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت
۱-۴-۲- اهداف فرعی
سنجش عوامل موثر فردی بر انتخاب راهبرد تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی در دانشکده های دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت
سنجش عوامل موثر نهادی بر انتخاب راهبرد تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی در دانشکده های دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت
سنجش عوامل موثر محیطی بر انتخاب راهبرد تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی در دانشکده های دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت
سنجش عوامل موثر سازمانی بر انتخاب راهبرد تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی در دانشکده های دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت
تعیین رتبه بندی عوامل چهارگانه

شکل(۱-۲). عوامل موثر بر تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی
منبع: (اومام و همکاران،۲۰۰۸)

از آنجاکه در بازتولید جهان اجتماعی و تولید، توزیع و تعمیق فرهنگ، خانواده، یک نهاد عمومی و علم و دانشگاه نهادی اختصاصی و حرفهای هستند، خانواده کانال ارتباط نخبگان علمی با لایه های سطحی جهان اجتماعی دینی و علمتجربی دالان ارتباط آنها به سطوح عمیقتر جهان اجتماعی دنیوی است. از این رو دستاوردهای دانشگاهی در مقام دانشعلمی، داشته های خانوادگی را در مقام دانشعمومی کنترل میکند. فرد بیش از آنکه دستاوردهای دانشگاهی را از منظر داشته های خانوادگی ارزیابی نماید داشته های خانوادگی را با یافته های علمی بازخوانی میکند.
بدینترتیب انتظار میرود کمیت و کیفیت مشارکت نخبگان علمی و تجربۀ زیسته آنها در این دو نهاد، در شکلگیری نظام‌های اخلاقی دینی و دنیوی و بازتولید جهان‌های اجتماعی دینی و دنیوی در ایران امروز آثار قاطعی داشته باشد. براین اساس پارهای فرضیات معین استخراج شد و با روش پیمایش و تکنیک پرسشنامه در میان اعضای هیأت علمی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران به اجرا گذاشته و آزمون شد که در ادامه، نتایج توصیفی و تبیینی آن به ترتیب با عناوین «توصیف ویژگیهای جمعیت نمونه» و «آزمون فرضیات» تشریح شده است:

۵-۵-۱- توصیف ویژگیهای جمعیت نمونه
از ویژگیهای فردی یا تمایلات زیستی ـ روانی جمعیت نمونه، متغیرهایی اندازه گیری و توصیف شدهاند که برخی از مهمترین آنها در زیر گزارش شده است:
جنسیت: مجموع افراد مورد مطالعه این پژوهش ۱۵۰ نفر میباشند. در این میان۳/۳۳ درصد را زنان و ۷/۶۶ درصد را مردان تشکیل میدهند.
هوش: با توجه به اطلاعات در دسترس، معدل دیپلم، ملاک رتبهبندی هوش پاسخگویان در نظر گرفته شده است.
تخیل: میزان برخورداری فرد از «قوۀ تخیل» به معنی توانایی قرار دادن خود به جای دیگران و شناخت تگناها و محدودیتهای آنها، در واقع، نشانگر «توان همدلی» فرد محسوب میشود. ۳/۴۳ درصد پاسخگویان قوه تخیل خیلیپایین و پایینیدارند و ۳/۱۷ درصد از آنان دارای قوه تخیل متوسطی هستند. ۳/۲۳ درصد آنها قوه تخیل بالا و خیلی بالاییدارند.
خلقوخو(طبع): آن دسته از صفات زیستی ـ روانی است که فرد از بدو تولد به همراه دارد و به میزان کمی از تجربه های بعدی او در محیطهای فرهنگی و اجتماعی متفاوت تأثیر میپذیرند. برخی خلقوخوها بستر مساعدی برای شکلگیری اخلاقیات درفرد باشد. نتایج به دست آمده نشان میدهد ۳۰ درصد پاسخگویان وجود این نوع خلقیات را در خود خیلیپایین و پایین و ۷/۲۶ درصد در حد متوسط و ۴/۳۳ بالا و حد خیلی بالا گزارش کردند.
از ویژگیهای خانوادگی جمعیت نمونه، متغیرهایی اندارهگیری و توصیف شدند که مهمترین آنها در زیر گزارش شدهاند.
میزان دینداری والدین: بر اساس دو بعد پیامدی و مناسکی میانگین دینداری والدین پاسخگویان ۶۵/۲۹ بوده که در فاصله نمرات ۷ تا ۳۵ میانگین بالایی است.
شبکه روابط خویشاوندی: در مجموع میزان تعامل خانواده های نخبگان علمی با خویشاوندان، مطلوب گزارش شده است که میتواند حاکی از ارتباط بالای خانواده های پاسخگویان با جهان اجتماعی دینی باشد.
شیوه های انضباطی والدین: از مجموع شیوه های انضباطی بیرونی(پایش محیطی ـ مسلح سازی) و درونی(رفتاری ـ عاطفی ـ گفت‌و‌گویی)، شاخصی به دست میآید که روی طیفی چهار نقطهای از بیرونیترین تا درونیترین امتداد مییابد. والدین ۱۴ درصد پاسخگویان در طبقۀ اول، ۷/۱۸ درصد آنها در طبقۀدوم، ۷/۱۲ درصد در طبقۀسوم و ۳۴ درصد آنها در طبقه چهارم این طیف قرار دارند.
نوع و میزان روابط خواهران و برادران: هرچه میزان این روابط بیشتر، متراکمتر، عاطفیتر و رفاقتیتر باشد میتواند به تقویت شناختها، عواطف و رفتارهای اخلاقی کمک کند. ۳/۱۳درصد پاسخگویان میزان روابط خود با خواهران و برادرانشان را خیلیپایین و پایین، ۲۶ درصد آنها در حد متوسط، ۳/۵۱ درصد آنها بالا و خیلیبالا توصیف کردهاند.
منزلت فرهنگی ـ اجتماعی خانواده: این شاخص از طریق سه متغیر «میزان وثاقت»، «میزان شهرت» و «طبقه اجتماعی» خانواده فرد به شیوۀ ذهنی سنجیده شده است. منزلت فرهنگی و اجتماعی خانوادۀ ۲۸ درصد از پاسخگویان در جهان اجتماعی خیلیپایین و پایین ، ۳/۲۷ درصد آنها در حد متوسط و ۷/۳۰ درصد بالا و خیلیبالا گزارش شده است.
انسجام خانواده: این متغیر نیز از طریق وجود یا عدم وجود صفاتی چون از دستدادن یکی از والدین، جدایی یکی از والدین، نزاع و کشمکش مدام میان والدینـ فرزندان و خواهران و برادران و دور از هم زندگی کردن اعضای خانواد سنجش شده است. ۳/۵۹ درصد پاسخگویان هیچکدام از عوامل بیانسجامی را در زندگی خانوادگیشان تجربه نکردهاند و ۳/۱درصد آنها نیز در زندگی خانوادگیشان، هر چهار مورد را تجربه کردند.
حجم خانواده: ۷/۶ درصد پاسخگویان دارای خانوادۀ ۳ یا ۴ نفره و ۷/۲۲ درصد آنها دارای خانوادۀ ۵ نفرهاند. ۳۲ درصد آنها دارای خانوادۀ ۶ یا ۷ نفره و ۷/۱۶ درصد آنها دارای خانواده ۸ نفرهاند و ۷/۱۴ درصد آنها دارای خانوادۀ ۹ نفره به بالا هستند. ۱۲ درصد پاسخگویان اعلام کردهاند که هیچ خواهری نداشتهاند و ۷/۸ درصد آنها نیز گفتهاند که هیچ برادری نداشتهاند.
محل سکونت: با توجه به طبقهبندی محل سکونت خانواده ها به سه نوع روستا، شهر کوچک و شهر بزرگ، اطلاعات به دست آمده نشان میدهد که ۷۸ درصد از خانواده های پاسخگویان در شهرهای بزرگ و ۳/۱۱درصد از آنها در شهرهای کوچک و ۷/۸ درصد آنها در روستاها ساکن بودهاند.
توزیع پاسخگویان برحسب تعامل خانواده ها با جهان اجتماعی دنیوی: حاصلجمع نتایج پنج متغیر اخیر یعنی میزان مسافرت خانواده ها به کشورهای صنعتی، تعامل آنها با فامیل و آشنایان خارج از کشور، تعامل آنها با پزشکان و مهندسان آشنا، رفتن خانواده ها به سینما و استفاده آنها از رسانه رادیو و تلویزیون نشانگر آن است که ۵۰ درصد خانواده های پاسخگویان خیلیکم و کم،۷/۱۴ تاحدودی،۲۲ آنها زیاد و بسیار زیاد از طریق این عوامل با جهان اجتماعی دنیوی ارتباط داشتهاند.
میزان تعلق خانوادگی: ۶درصد پاسخگویان، دارای تعلق خانوادگی بسیار پایین و پایین، ۷/۶ درصد آنها دارای تعلق

اهداف پژوهش حاضر را می توان به دو قسمت اهداف کلی و جزئی تقسیم کرد.
هدف کلی:
شناسایی الگوهای خانواده های شهر کرمان و عوامل موثر بر آن.
اهداف جزئی:
۱-تعیین رابطه سرمایه فرهنگی زنانو الگوهای غذایی خانواده.
۲-تعیین رابطه سرمایه اقتصادی و الگوهای غذایی خانواده.
۳-تعیین رابطه تعارض کار-خانواده زنانشاغل و الگوهای غذایی خانواده.
۴-تعیین رابطه تعارض زمانی زنان شاغل و الگوهای غذایی خانواده.
۵-تعیین رابطه تعارض فشاریزنان شاغلو الگوهای غذایی خانواده.
۶-تعیین رابطه بین تعارض فشاری زنان شاغلو الگوهای غذایی خانواده.
۷-تعیین رابطه بین حمایت اجتماعی زنان شاغل و الگوهای غذایی خانواده.
۸-تعیین رابطه­ بین اثرپذیری ازتبلیغات تلویزیونی و الگوهای غذایی خانواده.
۹-تعیین رابطه بین نوع شغل زنان شاغلو الگوهای غذایی خانواده.
۱۰-تعیین رابطه بین طبقه­ی اجتماعی خانوادهو الگوهای غذایی خانواده
۱۱-تعیین رابطه سن زنان و الگوهای غذایی خانواده.
۱۲-تعیین رابطه بین سطح تحصیلات زنان و الگوهای غذایی خانواده.
۱۳-تعیین رابطه بین میزان درآمد خانواده زنان خانه­دار و الگوهای غذایی خانواده.
۱۴-تعیین رابطه بین درآمد زنان شاغل و الگوهای غذایی خانواده.
۱۵-تعیین رابطه بین درآمد همسر زنان شاغل و الگوهای غذایی خانواده.
۱۶-تعیین رابطه بین ابعاد خانواده و الگوهای غذایی خانواده.
۱-۵-اهمیت وضرورت تحقیق
عادات غذایی نامطلوب در شیوه­ زندگی مردم کشورهای در حال توسعه و همچنین جامعه ما علاوه بر این که تهدیدی برای سلامتی کودکان و نوجوانان محسوب می شود سایر افراد را نیز در معرض خطر ابتلا به بیماریهای غیرواگیردار قرار داده است. مشکل تغذیه از یک طرف ناشی از تقلید ناآگاهانه از فرهنگ غذایی غرب و از طرف دیگر حاکی از پیشرفت صنعت تهیه ی غذاهای فرآوری شده است. در دنیای امروز که کار و تحصیل بیش از پیش مورد توجه اقشار مختلف جامعه به ویژه زنان و جوانان قرار گرفته است فرصت آشپزی سنتی را محدود کرده و مصرف غذاهای آماده را بیش از پیش در جامعه افزایش داده است(صادقی،۱۸:۱۳۹۱).

امروزه متخصصان، به طور فزاینده­ای لزوم تحقیق روی الگوهای غذایی را بیان می­ کنند تا با شناسایی عوامل خطر قابل تغییر بی­شمار بیماریها راه را برای ابداع شیوه ­های مبتکرانه جهت پیشگیری از بیماریها هموار نمایند.(علی زاده و همکاران،۶۳:۱۳۸۸).
تجزیه و تحلیل الگوهای غذایی به ما کمک می­ کند تا برای مردم توصیه­های غذایی داشته باشیم تا آنها برای مردم آسان­تر باشد. ارزیابی الگوهای غذایی که بیانگر مصرف واقعی افراد است می تواند راه را برای شناسایی تغییرات در دریافتهای غذایی در طی زمان هموار ساخته و انتقال یافته های تحقیقات را به عموم جامعه در قالب توصیه­های غذایی تسهیل نماید(همان:۶۴).
توجه به الگوهای غذایی که پیچیدگی­های دریافت های غذایی را دربرمی­گیرد تصویر مناسبی از رژیم غذایی و عادات تغذیه­ای افراد جامعه را به ما می­دهد و به ما کمک می­ کند تا افرا در معرض خطر در با بیماری های مزمن وابسته به تغذیه را شناسایی کرده وسپس برای آنها توصیه­های تغذیه ای داشته باشیم، چرا که مردم در انتخاب غذاهایشان کمتر به محتوای موادغذایی توجه می­ کنند. در واقع با توجه به آنکه درنظر گرفتن ترکیب غذاهای مختلف که مردم غالبا با یکدیگر مصرف می­ کنند برای توصیه­ها و راهنمای رژیمی ضروری است. توجه به الگوهای غذایی به ما کمک می کند تا پیامدها و مفهوم راهنماهای رژیمی را به راحتی در قالب الگوهای غذایی برای جامعه بیان کنیم(حسینی اصفهانی و همکاران،۲۴:۱۳۸۷).
۱-۶-پرسشهای اساسی تحقیق:
سوال اصلی در تحقیق حاضر:
چه عواملی بر الگوهای غذایی خانواده های شهر کرمان تاثیر می گذارند؟
آیا بین متغیرهایی مانند سرمایه فرهنگی، سرمایه اقتصادی، تعارض کار-خانواده و میزان درآمد زنان و الگوهای غذایی خانواده هایشان رابطه وجود دارد؟
همچنین آیا بین متغیرهایی مانند طبقه اجتماعی، تبلیغات تلویزیونی، ابعاد خانواده، سن و تحصیلات زنان ، میزان درآمد و الگوهای غذایی خانواده هایشان همبستگی مشاهده می شود؟
۱-۷ -تعریف اصطلاحات و مفاهیم اساسی تحقیق
الگوهای غذایی: الگوی غذایی به این معنی که چه غذایی،چگونه و چه وقت خورده شود(قنادی اصل و ایران پرور،۲۵۷:۱۳۸۸).
زنان شاغل:زنی که در خارج از محیط خانه در یکی از ارگانها و نهادهای دولتی و غیر دولتی مشغول به کار است و در قبال میزان کار خود ماهیانه حقوق دریافت می­ کند.
زنان خانه دار:خانه داری در لغت به معنای تدبیر زمان، مواظبت زن در کارهای خانه است. از نظر لغوی زنی که امور خانه را با نظم و اقتصاد اداره میکند خانه دار نامیده میشود.
شهر کرمان: کرمان یکی از شهرهای بزرگ ایران و مرکز استان کرمان در جنوب شرق ایران است. در مدارک تاریخی و جغرافیایی از کرمان با نام های دیگری چون: کارمانیا، گواشیر، ژرمانیا و کریمان نام برده شده است. دارای آب و هوای خشک وکویری با مساحت ۵۴۶ کیلوتر مربع می باشد وجمعیتی بالغ بر ۵۱۵۱۱۴ نفر دارا می باشد.
فصل دوم
مبانی نظری تحقیق
مروری بر پژوهشهای انجام شده داخلی و خارجی:
۲-۱- مقدمه:
بررسی تحقیقات انجام شده توسط دیگران و مرتبط با تحقیق حاضر، لازمه یک پژوهش علمی است ، زیرا می توان از نتایج حاصل از آنهاسوال ها و ایده های تازه­ای استخراج کرد تا راهی برای این تحقیق و تحقیقات آینده گردد. بطور طبیعی آثار گذشته نقاط قوت و ضعفی دارند که می توان با مطالعه­ آنها از نقاط قوت استفاده کرده و از نقاط ضعف دوری کرد .این مطالعات به ما نشان می­دهد که پژوهش خود را از کجا شروع کنیم. در این فصل ابتدا مطالعات و پژوهشهای مربوط به موضوع مورد بررسی در داخل ایران و در مرحله­ بعد در کشورهای دیگر را مورد بررسی و ارزیابی قرار می­دهیم، سپس چارچوب نظری تحقیق که تلفیقی از چند تئوری است بیان می­گردد. در پایان این فصل نیز به بیان مدل تحلیلی و فرضیه های تحقیق پرداخته می­ شود.
۲-۲-مروری برتحقیقات داخلی:
جهانگیر جهانگیری و ماهرخ رجبی(۱۳۸۰) پژوهشی تحت عنوان بررسی فرهنگ و سواد تغذیه­ای زنان در شهر شیراز بر روی ۴۹۹ زن در سنین بالاتر از ۱۵ سال با روش نمونه گیری طبقه بندی تصادفی انتخاب انجام دادند. یافته­ ها حاکی از این بود که با وجود آگاهی تعدادی از زنان از بهترین شیوه ­های مصرف مواد غذایی باز هم استفاده از شیوه های مطلوب چندان متداول نیست. بطور کلی در انتخاب غذایی بیشتر از این که نیاز اعضای خانوار درنظر گرفته شود،در دسترس بودن مواد و ذائقه اعضای خانوار ملاک قرار می­گیرد(جهانگیری و رجبی،۱۳۸۰).
عوامل تاثیر گذار بر رفتار تغذیه­ای زنان کارگر بر پایه­ مدل تلفیقی تئوری رفتار برنامه ریزی شده و خودکارآمدی:یک رویکرد کیفی پژوهشی است که زهره کشاورز،معصومهسیمبر،علی رمضانخانی بر روی زنان کارگر شاغل در کاخانجات شهرک صنعتی عباس آباد پاکدشت انجام دادند. یافته ها نشان داد که زنان کارگر نگرش نسبتا خوبی در مورد تغذیه ی سالم دارند. اهمیت به نظرات همسر و فرزندان از مهم ترین هنجارهای ذهنی موثر بر تغذیه آنان دارد فرهنگ تغذیه­ای جامعه و نقش مادر در رفتارهای تغذیه ای خانواده نیز موثراست. محدودیتهای زمانی و مکانی از مهم ترین موانع انجام تغذیه سالم قلمداد گردید. همچنین زنان کارگر از خودکارآمدی کافی در برنامه ریزی برای تغذیه ی سالم برخوردار نبودند(کشاورز و همکاران،۱۳۸۹).
محمدباقر علیزاده اقدم(۱۳۹۱) در تحقیقی بر روی ۷۵۲ نفر از شهروندان تبریزی به این نتیجه رسید که سبک غذایی شهروندان بر حسب وضعیت تأهل،جنسیت، وضعیت طبقه­ی اجتماعی، سن، شاخصحجم بدن،سرمایه اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی متفاوت بوده است(علی زاده اقدم،۱۳۹۱).
بررسی تطبیقی تفاوتهای جنسیتی در عادتهای غذایی دانشجویان ایرانی و هندی عنوان پژوهشی است که محمد اسماعیل ریاحی (۱۳۸۴) بر روی ۵۰۴ نفر از دانشجویان دختر و پسردانشگاه مازندران و پنجاب هند در سال تحصیلی ۱۳۸۰ انجام داده است. در این تحقیق۲۶۳ نفر از دانشگاه مازندران و ۲۴۱ نفر از دانشگاه پنجاب هند به طور تصادفی انتخاب شدند. این پژوهش برای یافتن رابطه برخی از عوامل روانی- اجتماعی(جنسیت،فرهنگ،پایگاه اقتصادی اجتماعی،دانش بهداشتی و باورهای درباره ی سلامتی) با الگوهای عادتهای غذایی دانشجویان انجام شده است. یافته ها نشان داد که عادتهای غذایی با متغیرهای ذکر شده رابطه داشته است و روی هم رفته دختران بیش از پسران و دانشجویان هندی بیش از دانشجویان ایرانی عادتهای غذایی سالم و سودمندی دارند که آنها را در برابر بیماریهای غبرعفونی مقاوم می سازد(ریاحی،۱۳۸۴).
فرشاد فریور و همکارانش(۱۳۸۸) پژوهشی بر روی ۱۱۵۴ نفر ار استانهای گلستان،سیستان و بلوچستان و بوشهر انجام دادند به نتایجی دست یافتند که حاکی از این بودکه ۷۰-۵۰ درصد از نمونه ۴گروه اصلی غذایی مطلع بودند،۵۰-۴۰ درصد از افراد نسبت به نقش آنهادر بدن انسان آگاهی داشتند. فراوانی مصرف گوشت در افراد مورد بررسی به ندرت،گوشت ماهی در سطح متوسط،حبوبات در سطح بالا و میوه،سبزی،ماست و پنیر در سطح قابل قبول و مصرف چیپس و پفک،قند و شکر و نوشابه های گازدار در سطح بالایی قرار داشتند(فریور وهمکاران،۱۳۸۸).
بررسی میزان سوءتغذیه و عوامل مرتبط با آن در دانش آموزان ابتدایی کردستان عنوان پژوهشی است که شعله درویشی و همکارانش(۱۳۸۸) انجام داده اند. بر اساس نتایجبین شغل مادر و سوءتغذیه ی مزمن، بین سطح سواد پدر و مادر و شاخص قد برای سن و وزن برای قد رابطه معناداری وجود داشت. همچنین بین مصرف گوشت و سوءتغذیه مزمن و مصرف هفتگی پنیر و شیر،بین میزان مصرف نوشابه و سوءتغذیه مزمن و همچنین بین مصرف تنقلات بی­ارزش مانند:پفک و وزن برای قد رابطه معناداری وجود داشت(درویشی وهمکاران،۱۳۸۸).

محافظه کار

۰۰/۰

۴/۳۲

۳/۵۸

اصلاح طلب

۴/۴۵

۸/۵۶

۰۹/۳۸

رادیکال

۶/۵۴

۶/۱۰

۵/۳

جمع

۰۵/۲۶
(۹۹)

۸۴/۵۱
(۱۹۷)

۱۰/۲۲
(۸۴)

۰۰۰/۰= سطح معناداری کرامر= ۵۶۳/۰
نتایج حاصل از انجام آزمون V کرامر دربارهی رابطه‌ی بین اجرای مناسک دینی و گرایش سیاسی محافظه کار حاکی از وجود رابطه معنادار میان دو متغیر مذکور است. سطح معناداری نیز ۰۰۰/۰ است. بطور کلی میتوان گفت تمامی افراد نمونه حاضر از لحاظ دینداری در سطوح بالایی قرار دارند، اما آنچه آنان را از یکدیگر متمایز میکند، تفاوت در بعد مناسکی دینداری است. در واقع ۳۶/۴۳ درصد از محافظهکاران اعمال مناسکی را در حد بالایی انجام میدهند و در حدود ۵۶ درصد نیز در حد متوسطی به انجام اعمال مناسکی میپردازند. این در حالی است که ۲۳/۶۹ درصد از افراد با گرایش سیاسی رادیکال اعمال مناسکی را در حد ضعیفی انجام میدهند و تنها ۸۴/۳ درصد از آنان در سطح بالایی به اعمال مناسکی میپردازند.
فرضیه چهاردهم:
بین جنسیت و گرایشهای سیاسی رابطه وجود دارد.
نتایج حاصل از آزمون فی و کرامر بین جنسیت و گرایش سیاسی افراد حاکی از آن است که بین هیچ یک از گرایشهای (محافظه کاری، اصلاح‌طلبی و رادیکال) و جنسیت رابطه معناداری وجود ندارد.
علاوه بر این نتایج حاکی از آن است که بین سن و گرایشهای سیاسی، همچنین میزان استفاده از رسانه های خارجی و گرایشهای سیاسی رابطه معناداری وجود ندارد.
۷-۴ تحلیل رگرسیون
در این بخش به تحلیل چند متغیرهی داده ها در قالب تحلیل رگرسیون می‌پردازیم. رگرسیون این امکان را به ما میدهد تا تغییرات متغیر وابسته را از طریق متغیرهای مستقل پیشبینی و سهم هریک از متغیرهای مستقل را در تبیین متغیر وابسته تعیین نماییم. بنابراین دو نقش عمده رگرسیون در تحقیق «پیشبینی» و «تبیین» است (غیاثوند، ۱۳۸۷: ۱۹۷). در این پژوهش از رگرسیون چندمتغیره استفاده کردیم.

تحلیل رگرسیونی چند متغیره این امکان را محقق میسازد که رابطه تکتک متغیرهای مستقل را با متغیر وابسته – با کنترل آماری اثر سایر متغیرهای مستقل در رابطه- مطالعه کند. در اینجا به منظور انجام تحلیل رگرسیون، همه متغیرهای مستقل اصلی پژوهش را که شامل ۱۰ متغیر هستند یکجا وارد تحلیل کردیم تا از این طریق میزان و نوع اثر این متغیرها بر متغیر وابسته را با کنترل سایر متغیرها بررسی کنیم. جدول زیر نتیجه نهایی این تحلیل را به ترتیب بالاترین سطح معناداری تا پائینترین آن نشان میدهد:
جدول (۳۱-۴): نتایج حاصل از تحلیل رگرسیونی چند متغیره شاخص گرایش سیاسی و سایر متغیرها

نام متغیر مستقل

مقدار ضریب F

مقدار ضریب Beta

سطح معناداری

R Sq تجمعی

رضایت سیاسی